به گزارش ایرنا، کرمانشاه سینه ستبر و چهره زیبای ایران زمین مهمترین و بزرگترین شهر کُردنشین این سرزمین است که پیشینه آن به هزاران سال قبل باز می گردد؛ یادگاری‌هایی از پیشینیان ما در این دیار به جای مانده که هرکدام قصه‌ای جدا دارد و معرفی همه آنها در یک گزارش کاری دشوار است پس در این گزارش به معرفی اجمالی تعدادی از آنها می پردازیم.
اگر قصد داشته باشیم در استان کرمانشاه چرخی بزنیم و از اماکن تاریخی آن بازدید کنیم به احتمال زیاد اولین جا تاق بستان یا بیستون به ذهن ما خطور می کند اما بد نیست بدانیم این دیار غیر از این ۲ اثر تاریخی اماکن زیاد دیگری برای بازدید دارد.
از خود شهر کرمانشاه شروع می کنیم و کم کم به تمام شهرستان ها برای معرفی اماکن تفریحی و گردشگری می پردازیم؛ نخستین مکان هایی در شهر کرمانشاه که هر گردشگر و خود کرمانشاهی ها حتما باید از آنها دیدن کنند تکیه بیگلربیگی و تکیه معاون الملک است.
نخست به سراغ تکیه بیگلربیگی می رویم؛ قدمت این تکیه به دوره قاجار برمی‌گردد که توسط فردی به نام عبدالله خان فراش باشی ملقب به بیگلربیگی ساخته شد؛ این تکیه در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۷۵ با شماره ۱۷۹۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و نه‌تنها از نظر معماری درخور توجه است بلکه تزیینات آینه‌کاری و گچ‌بری زیبایی دارد که جذابیت مضاعفی به آن بخشیده است.
از دیگر بخش های تکیه بیگلربیگی می توان به نخستین موزه پارینه‌سنگی خاورمیانه با نام موزه پارینه‌سنگی زاگرس و همین طور موزه خط و کتابت در این تکیه برپا شده اشاره کرد که با بازدید از این سازه تاریخی می‌توانید به تماشای این ۲ موزه جذاب نیز رفت.
برای دسترسی به این اثر تاریخی باید خود را به محله قدیمی فیض آباد در شهر کرمانشاه برسانید؛ در خیابان مدرس و رو به روی مسجد جامع شهر کرمانشاه تابلوهای راهنما که آدرس تکیه را زده اند دیده می شود و می توان از طریق آنها با چند دقیقه پیاده روی به تکیه رسید.
تکیه معاون، قطعه‌های گمشده هویت ایرانی را به هم گره زده است
اثر بعدی که آن هم متعلق به دوره قاجار است و بیشتر برای مراسمات مذهبی در آن دوره مورد استفاده قرار می گرفته و دارای کاشی کاری های بی‌نظیری در نوع خود است تکیه معاون الملک است؛ این تکیه یکی از بناهای تاریخی شهر کرمانشاه است که با معماری و تزییناتی خیره‌کننده نمونه‌ای کامل از هنر و فرهنگ ایران‌زمین را به رخ می‌کشد.
این بنا در خیابان حداد عادل شهر کرمانشاه قرار دارد که قدیمی‌ها هنوز هم این محله را با نام قدیمی آبشوران می‌شناسند؛ در زمان ساخت این تکیه معماری ایرانی و اسلامی پیوندهای بیشتری با معماری غربی برقرار می‌کرد و این اثر باشکوه در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۹۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این اثر تاریخی در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی و توسط فردی به نام حسین خان معین‌الرعایا، «پدربزرگ رحیم معینی کرمانشاهی، شاعر معاصر» مانند بسیاری از آثار تاریخی دستخوش تغییرات زیاده شد؛ گروهی از مشروطه خواهان در سال ۱۲۸۸ شمسی این بنای نفیس را که همچون گوهری در غرب ایران می‌درخشید به توپ بستند و آن را ویران کرده و به آتش کشیدند.
بعد از این حادثه و همچنین به‌دنبال ترور حسین خان، بازسازی تکیه مدت‌ها به تعویق افتاد تا بالاخره در سال ۱۳۲۰ شمسی میرزا حسن خان معاون‌الملک حسینیه را از برادرانش خریداری و شروع به مرمت آن کرد.
در ساخت این کاشی‌های کم‌نظیر از رنگ‌های صددرصد طبیعی استفاده شده و تک‌تک این کاشی‌ها بیانگر ارزش هنری تکیه معاون‌الملک است اما باید گفت معماری زیبا و قابل تحسین بنا را نمی‌توان نادیده گرفت، این بنا قطعه‌های گمشده هویت ایرانی را در غالب تصاویر و نگاره‌هایی به هم گره می‌زند و سپس به نسل‌های حال و آینده می‌شناساند.
بانی این مکان در آن زمان با هزینه شخصی خود هنرمندان سرآمد و بنامی را گرد هم آورد تا به این شیوه هنر ایرانی اسلامی را ماندگار کنند؛ هنرمندانی چون استاد محمد بنا، حاج حسن کاشی‌پز تهرانی، سید ابوالقاسم مانی و حسین خطاط.
اگر قصد بازدید از این مکان تاریخی را دارید باید ابتدا به یکی از میدان های شهناز (غدیر) یا وزیری (نواب صفوی) رفت و از آنجا از طریق تابلوهای راهنما و پیاده روی چند دقیقه ای خود را به این بنا برسانید.
بازار سنتی کرمانشاه قلب تپنده حیات اجتماعی و فرهنگی شهر
بازار سنتی کرمانشاه به مثابه یک «شهر درون شهر»، مجموعه ای زنده از تاریخ، اقتصاد و فرهنگ است که هر راسته و تیمچه آن روایتی منحصربه فرد را روایت می کند؛ حفاظت از این میراث نیازمند عزمی فراتر از مرمت بناهاست و احیای مشاغل سنتی، آموزش نسل جوان و ادغام هوشمندانه فناوری های نوین با ساختارهای تاریخی می تواند بقای این بازار را در هزاره سوم تضمین کند.
بازار سنتی کرمانشاه، با پیشینه ای کهن و ساختاری پیچیده، یکی از نمونه های برجسته معماری و اقتصاد شهری در غرب ایران است؛ این بازار نه تنها مرکز مبادلات تجاری، بلکه قلب تپنده حیات اجتماعی، فرهنگی و مذهبی شهر محسوب می شود.
بازار کرمانشاه براساس الگوی بازارهای خطی-شبکه ای ایران ساخته شده و شامل راسته ها، سراها، تیمچه ها و کاروانسراهایی است که هرکدام عملکرد خاصی دارند، راسته ها به ۲ بخش اصلی و فرعی تقسیم می شوند و از معروف ترین رسته ها در بازار سنتی می توان به راسته زرگرها «متمرکز در بخش مرکزی بازار، محل ساخت و فروش زیورآلات سنتی با نقوش کُردی و لری»، راسته مسگران «فعال در تولید ظروف مسی با تکنیکهای چکشکاری و قلمزنی منحصربه فرد» اشاره کرد.
همچنین راسته بزازان و پارچه فروشان «عرضه پارچه های محلی مانند شال کُردی و چوخا نوعی پوشش سنتی مردان و بازارچه ادویه و عطاری ها «با عطر گیاهان دارویی کوه های زاگرس و ادویه های وارداتی از هند و عثمانی» اشاره کرد.
از دیگر اماکن موجود در بازار سنتی کرمانشاه باید به کاروانسراهای تاریخی آن اشاره کرد؛ کاروانسرای حاج شهبازخان متعلق به دوره قاجار با حیاط مرکزی و حجره های دوطبقه در زمان رونق بازار محل اقامت تجار عراقی و هندی بود.
همچنین کاروانسرای وکیل ساخته شده توسط خانواده وکیلی از خاندان های بانفوذ کرمانشاه که امروزه بخشی از آن به موزه مردم شناسی تبدیل شده است در این بازار خود نمایی می کند.
از دیگر جاهای دیدنی بازار تیمچه ها است؛ تیمچه مادرشاه با گنبدی آجری و نورگیرهای منظم محل تجمع عمده فروشان خشکبار بود و تیمچه ضرابخانه نیز در گذشته مرکز ضرب سکه های محلی در دوره زندیه و قاجار به شمار می آمد.
پیشینه اقتصادی بازار سنتی کرمانشاه و جایگاه آن در تجارت منطقه ای
در دوره زندیه و قاجاریه محصولات انحصاری در بازار سنتی کرمانشاه داد و ستد می شد؛ از این محصولات می توان به فرش و گلیم کرمانشاه با طرح های هندسی موسوم به هزارچین اشاره کرد که در ساخت آنها از رنگ های طبیعی مانند روناس و پوست گردو استفاده می شد.
یکی دیگر از صنایعی که از دیرباز در این بازار جای خود را خشک کرده و امروزه نیز افرادی در این حرفه مشغول به فعالیت هستند صنایع چرم سازی است؛ ساخت گیوه (نوعی کفش سنتی) و زین اسب با چرم دباغی شده محلی از هنر هنرمندانی است که هنوز در این بازار مشغو ل کار و امرار معاش هستند.
بازار کرمانشاه در مسیر جاده شمال-جنوب ایران (از آذربایجان به خوزستان) و جاده شرق-غرب (از اصفهان به بغداد) قرار داشت و به دلیل قرار گیری در این جاده کالاهای وارداتی زیادی مانند پارچه های ابریشمی بخارا، ادویه های هندی و قهوه یمنی در این بازار خرید و فروش می شد.
از کالاهای صادراتی نیز می توان به قالی، پوست دباغی شده و تنباکو به عثمانی و روسیه شاره کرد که امروزه و چند تن از بازاریان قدیم هنور حجره های خود که در آن تنباکو و قالی پیدا می شود را دارند و از آن کسب رزق می کنند.
یکی از چالش هایی که پس از جنگ تحمیلی بازار سنتی کرمانشاه با آن روبه رو شد مرمت و باسازی قسمتی از بازار با مصالح مدرن بود که هیچ سنخیتی با معماری پیشین و سنتی آن ندارد؛ بمباران بازار در سال های جنگ باعث تخریب بخش هایی از راسته مسگران و کاروانسرای حاج شهبازخان شد.
از دیگر تهدیدات و چالش های موجود برای بازار می توان به تهدیدات مدرنیزاسیون اشاره کرد؛ جایگزینی مغازه های سنتی با فروشگاه های لوازم الکترونیکی و پوشاک آماده و کاهش تقاضا برای صنایع دستی به دلیل ورود کالاهای چینی ارزان قیمت ۲ چالش جدی بازار سنتی شهر کرمانشاه است.
متاسفانه در سال های اخیر و به دلیل رشد صنایع نوین بسیاری از اصناف و مشاغل بازار سنتی کرمانشاه در حال انقراض هستند؛ یکی از این مشاغل مسگری است که تنها چند کارگاه محدود با روش های سنتی به تولید ظروف مسی مشغولند.
دیگر صنعت رو به انقراض چوغابافی است؛ در این صنف صنعتگر از پشم گوسفند برای بافت پوشش های سنتی استفاده می کند؛ سفالگری راسته کوزه گرها میز آخرین نفس های خود را می کشد و امروزه به دلیل رقابت با ظروف پلاستیکی رو به نابودی است.
به گزارش ایرنا، بازار سنتی کرمانشاه که با نام تاریکه بازار نیز شناخته می‌شود، یکی از جاهای دیدنی این شهر است که در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
کرمانشاه قطب گردشگری غرب کشور
وجود چهار هزار و ۲۰۰ اثر ثبت شده ملی، سه اثر ثبت شده جهانی و ده‌ها اثر گردشگری که هنوز به ثبت نرسیده اند حاکی از استعداد بالای کرمانشاه در بخش گردشگری است.
بیستون و تاق بستان، معبد آناهیتا، طاق گرا، گور دخمه اسحاق وند، تکایای بیگلربیگی و معاون الملک، بوستان کوهستان، بازار سنتی، سراب های نیلوفر، هرسین، صحنه، روانسر، غار قوری قلعه، غار پراو، کاروانسراهای شاه عباسی و ماهیدشت و آبشار پیران از مهمترین آثار تاریخی و طبیعی گردشگری در استان کرمانشاه است.
۲۷ هتل، سه هتل آپارتمان، ۱۹ مهمانپذیر، هفت سفره خانه، ۱۵ واحد پذیرایی بین راهی منفرد، ۱۷ رستوران بین راهی، ۱۴ مجتمع گردشگری، حدود ۲۰ اقامتگاه بوم گردی، ۵۰ خانه مسافر دارای مجوز موقت در استان کرمانشاه وجود دارد.
استان کرمانشاه ۲ میلیون نفر جمعیت ساکن در ۲ هزار و ۵۹۵ روستا و ۳۴ شهر دارد.