به گزارش خبرگزاری آنا، قانون بودجه به عنوان سند یک ساله مالی دولت برای اداره کشور، مهمترین سندی است که می‌توان اثر سیاست‌های دولت در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را در آن دنبال کرد.
بخش اول شامل ماده واحده مشتمل بر احکام مورد نیاز برای اجرای بودجه کل کشور، سقف منابع بودجه عمومی دولت به تفکیک درآمد‌ها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی و اجزای اصلی آنها، ترازها‌ی عملیاتی، سرمایه‌ای و مالی بودجه عمومی دولت و فروض برآورد منابع و مصارف بودجه است و بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ درباره جداول تفصیلی شامل ارقام بودجه اعلام وصول شد و لازم است بررسی این بخش به همراه جداول و پیوست‌های منتشرشده، صورت گیرد.
در این راستا مرکز پژوهش‌های مجلس در پژوهشی با عنوان «بررسی بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور (۲۰): بخش فرهنگ و هنر» آورده که بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نیز همانند سال گذشته با تغییراتی که در آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی صورت گرفت، مشتمل بر جداول تفصیلی ارقام بودجه اعلام وصول شد. در این بخش، مجموع اعتبارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دستگاه اصلی به همراه کلیه دستگاه‌های تابعه با اعتباری معادل ۱۳۷،۵۵۴،۴۸۳ میلیون ریال (حدود ۱۳ همت) و با حدود ۴۴ درصد رشد نسبت به بودجه سال ۱۴۰۳ بالاترین اعتبار را به خود اختصاص داده است.
منظور از بخش فرهنگ و هنر چه نهادهایی است؟
در این گزارش منظور از بخش فرهنگ و هنر به طور مشخص بخش‌های فرهنگی هنری سه دستگاه اصلی و نهاد‌های تابعه آنها را شامل می‌شود. دستگاه‌های اصلی شامل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی و سازمان تبلیغات اسلامی است. دستگاه‌های تابعه ذیل هر کدام از دستگاه‌های اصلی به ترتیب عبارتند از: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، ردیف حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات، سازمان امور سینمایی و سمعی– بصری، بنیاد سعدی، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بنیاد ایرانشناسی، فرهنگستان هنر و حوزه هنری.
در این گزارش ذکر شده که سازمان تبلیغات اسلامی با اعتباری معادل ۵۱،۹۱۵،۵۹۶ میلیون ریال (حدود ۵ همت) و ۲۳ درصد رشد نسبت به بودجه سال ۱۴۰۳ و دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با اعتباری معادل ۹،۵۸۳،۰۶۲ میلیون ریال (حدود ۹۰۰ میلیارد تومان) و با ۲۶ درصد رشد نسبت به سال ۱۴۰۳ در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
مجموع اعتبارات بخش فرهنگ و هنر در لایحه بودجه ۱۴۰۴
در ادامه این گزارش تصریح شده که مجموع اعتبارات بخش فرهنگ و هنر در لایحه بودجه ۱۴۰۴، معادل ۲۱۶،۳۲۰،۰۰۰ میلیون ریال (حدود ۲۱/۶ همت) برآورد شده است و با توجه به اینکه در قانون بودجه ۱۴۰۳ اعتبار این بخش معادل ۱۷۳،۵۲۰،۳۶۴ میلیون ریال (حدود ۱۷/۳ همت) بوده، در سال ۱۴۰۴، حدودا ۲۴ درصد رشد داشته است.
در این گزارش بیان شده که با توجه به منابع بودجه عمومی دولت که معادل ۵۳.۸۴۴.۵۵۰.۰۰۰ میلیون ریال (حدود ۵۴۰۰ همت) برآورد شده، سهم اعتبارات بخش فرهنگ و هنر در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نسبت به منابع بودجه عمومی دولت حدود ۰/۴ درصد می‌باشد. همچنین سرجمع اعتبارات امور ده‌گانه معادل ۳۱،۰۲۴،۶۱۷،۹۵۴ میلیون ریال (حدود ۳۱۰۰ همت) می‌باشد که از این میزان ۹۲۶،۹۱۸،۳۶۰ میلیون ریال (حدود ۹۲/۶ همت) یعنی نزدیک به ۳ درصد به امور تفریح، فرهنگ و مذهب اختصاص دارد.
در این گزارش آمده که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، بیشترین اثر برنامه هفتم را می‌توان در جدول ۱۲ مشاهده نمود که در این جدول تلاش شده، متناظر با احکام برنامه هفتم، ردیف‌های جدول تدوین و تنظیم شود؛ با این حال بررسی زیربرنامه‌های اجرایی، ذیل برنامه‌های هشت‌گانه نشان می‌دهد که در بخش فرهنگ و هنر «برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی کشور» از برنامه اجرایی ۱، فاقد ارتباط مستقیم و صریح با برنامه هفتم پیشرفت است. ابهام در وجود برخی از ردیف‌های برنامه اجرایی ۱ مانند حمایت و پشتیبانی از مردمی‌سازی فرهنگ، مطالعه زیرساخت اقلیم‌های فرهنگی کشور، بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور و برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی کشور که اعتبار قابل توجهی هم در مقایسه با سایر ردیف‌ها به خود اختصاص داده‌اند، محل تأمل است.
در این گزارش بیان شده که موضوع دیگری که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ اتفاق افتاده، برنامه محوری در جدول شماره ۱۲ است که در این جدول سعی شده در راستای بند «ث» تبصره «۸» قانون بودجه، برنامه‌های اجرایی متناسب با برنامه هفتم پیشرفت ارائه شود که این موضوع گامی مثبت و مقدماتی در توزیع اعتبارات این بخش در راستای برنامه‌محوری بجای دستگاه محوری است.
در برخی موضوعات هیچ اعتباری در لایحه بودجه درنظر گرفته نشده؛ به‌عنوان مثال تقویت کتابخانه‌های عمومی، ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی و تولید محتوای فاخر فارسی در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ اعتبار دارند، اما در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ ردی از این امور دیده نمی‌شود
در این گزارش گفته شده که لازم به ذکر است علی‌رغم رویکرد برنامه‌محوری در جدول ۱۲، در زیر برنامه‌های اجرایی ابهاماتی وجود دارد که لازم است اصلاح و یا تکمیل شود و اقدامات و زیر برنامه‌ها با حفظ نظام اولویت‌بندی پیشنهاد شود
. به‌عنوان مثال زیربرنامه بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی اگرچه در برنامه هفتم ذکر شده است، اما به لحاظ اجرایی مبهم است یا زیربرنامه اجرایی‌سازی برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی که بودجه قابل توجهی نیز به آن اختصاص داده شده است، در برنامه هفتم پیشرفت ذکر نشده است.
در این گزارش آمده که با بررسی اعتبارات حوزه‌های مشترک بخش فرهنگ و هنر در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ و لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ و تناسب آن با برنامه هفتم پیشرفت ملاحظه می‌شود که اعتبار برخی از موضوعات نظیر حمایت از مردمی‌سازی فرهنگ ثابت و بدون تغییر باقی مانده است.
و برخی از موارد با کاهش اعتبارات رو‌به‌رو بوده از جمله اعتباری که برای تولید فیلم و پویانمایی فاخر در نظر گرفته شده حدود ۴۰ درصد کاهش یافته یا اعتباری که برای موضوع راه‌اندازی سامانه رصد، پایش و سنجش مستمر شاخص‌های فرهنگ عمومی در لایحه ۱۴۰۴ لحاظ شده ۷۰ درصد کاهش داشته، اما در برخی موارد نیز اعتبارات برآورد شده در سال ۱۴۰۴ رشد نموده است.
در این گزارش تصریح شده که به‌عنوان مثال حمایت از صنعت تولید بازی‌های رایانه‌ای و پویانمایی در مجموع ۱۱۷ درصد رشد داشته است؛ همچنین راهبری و ارتقای دیپلماسی فرهنگی حدود ۱۳۴ درصد و تهیه و اجرای برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی کشور در راستای تقویت بنیه فرهنگی استان‌ها حدود ۳۱ درصد رشد داشته است. لازم به ذکر است در برخی موضوعات هیچ اعتباری در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ درنظر گرفته نشده است؛ به‌عنوان مثال تقویت کتابخانه‌های عمومی، ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی و تولید محتوای فاخر فارسی در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ اعتبار دارند، اما در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ ردی از این امور دیده نمی‌شود.
پیشنهاد‌های مرکز پژوهش‌ها هم در این گزارش توضیح داده شده و آمده که با توجه به این که لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، به‌عنوان دومین قانون بودجه می‌بایست براساس برنامه هفتم پیشرفت کشور تنظیم شود، پیشنهاد می‌گردد زیربرنامه‌هایی که در بخش فرهنگ و هنر، فاقد ارتباط مستقیم و صریح با برنامه هفتم پیشرفت هستند یا ابهامی در اجرا دارند همانند «برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی کشور»، «مطالعه زیرساخت اقلیم‌های فرهنگی کشور» و «بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور» که اعتبار قابل توجهی هم به خود اختصاص داده‌اند، حذف شود و بر زیربرنامه‌های مورد تأکید برنامه هفتم ازجمله تولید پویانمایی، بازی‌های رایانه‌ای و شکل‌گیری و توسعه صنایع خلاق و فرهنگی تمرکز ویژه‌تری صورت بگیرد.
در این گزارش توضیح داده شده که علاوه بر این موضوعات، مقتضی است ذیل برنامه اجرایی ۱ «اعتلای سبک زندگی ایرانی - اسلامی و ارتقاء فرهنگ و هنر» زیربرنامه‌هایی از قبیل صیانت و بزرگداشت زبان و ادبیات فارسی، تولید محتوای فرهنگی فاخر فارسی در فضای مجازی و نشر مکتوب و همچنین راه‌اندازی نهضت ترجمه گسترده کتاب و شعر و ادب فارسی به زبان‌های دیگر و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی اهم مواردی است که پیشنهاد می‌شود به زیربرنامه‌های جدول شماره ۱۲ اضافه گردد.
در این گزارش آمده که علی‌رغم اینکه در جدول شماره ۷ لایحه، اعتبارات دستگاه‌های اصلی براساس برنامه‌های اجرایی کلان و خرد مشخص شده و سنجه‌هایی نیز برای ارزیابی میزان تحقق سالانه آن تعریف شده‌است، اما میزان توزیع اعتبارات صرفاً برای عنوان کلی برنامه (برای مثال، اعتلای سبک زندگی ایرانی - اسلامی و ارتقای فرهنگ و هنر) تعیین شده‌است و مشخص نیست که برای هرکدام از ردیف‌های برنامه‌ای جزئی‌تر (برای مثال تعداد هنرجویان رشته پویانمایی در هنرستان‌های هنری) چه میزان اعتبار در نظر گرفته شده‌است لذا پیشنهاد می‌شود سنجه‌های عملکردی شفاف و سنجش‌پذیر برای برنامه‌های اجرایی مندرج در جدول ۱۲ به‌طوری که هم نسبت این برنامه‌ها با اهداف کمی برنامه هفتم مشخص‌تر باشد تعیین شود تا امکان نظارت و ارزیابی مداوم اجرای این برنامه‌ها فراهم گردد.
انتهای پیام/