به گزارش خبرنگار شانا، جزیره سیری یا همان جزیره راز، یکی از مهم‌ترین جزایر نفتی ایران به‌شمار می‌رود. این جزیره که تا چند سال پیش کاملاً نفتی بود، حالا بخش نظامی آن نیز در حال توسعه است. با این حال در این جزیره برعکس سایر جزایر ایران، خبری از بومی‌ها نیست. جزیره‌ای که تا پیش از این حتی ورود زنان به آن ممنوع بود و حالا با حضور خانواده نیروهای سپاه در بخش دیگری از جزیره، چهره مردانه سیری تغییر کرده است. تا آنجا که در ایام نوروز و تعطیلات حتی برخی خانواده‌های کارکنان نفتی نیز به جزیره می‌آیند.
جزیره‌ای که حتی در میانه دی نیز گرم است که البته با ماهیت نفتی سیری کاملاً هماهنگی دارد. در میان تأسیسات نفتی که در گوشه و کنار جزیره سر برآورده‌اند، آهوها پرسه می‌زنند تا طبیعت در کنار صنعت خودنمایی کند. اگرچه کار در مناطق عملیاتی نفت به‌شدت سخت است، شاید این سختی در جزیره سیری و البته سکوهای آن، با سختی مضاعفی همراه باشد. در سایر مناطق عملیاتی، حضور افراد بومی به‌نوعی حس زندگی عادی در میان جمع را برای کارکنان صنعت نفت تداعی می‌کند، در سیری اما خبری از زندگی شهری نیست.
خریدوفروش کالاهای مورد نیاز در این جزیره به چند کانکس که از سوی خود کارکنان این صنعت اداره می‌شود، محدود است و تنها در ساعات پایانی روز امکان دارد. دوری از سرزمین اصلی همچنین سبب شده نوسازی کمپ‌های اسکان کارکنان نیز با تأخیر بیشتری در مقایسه با سایر مناطق عملیاتی صنعت نفت همراه باشد و چالش‌هایی را برای این افراد ایجاد کند. این در حالی است که راز ۱۷ کیلومتری ایران در خلیج فارس، وظیفه تولید نفت از پنج میدان را برعهده دارد. در کنار تولید نفت البته تولید اندک گاز شیرین نیز انجام می‌شود که بیشتر برای تولید برق مورد نیاز در سکوها و منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تأمین برق؛ چالش کلیدی تولید نفت در سیری
محمدرضا اکبر موسوی، جانشین مدیر منطقه عملیاتی سیری با اشاره به اینکه منطقه سیری از دو سکوی ایلام و نصر تشکیل شده است، گفت: سکوی نصر روی چند میدان کوچک‌تر اسفند، سیوند، دنا، الوند و سکوی ایلام روی میدان نصرت قرار دارد. عمده تولید نفت و تا حدی گاز در منطقه سیری مربوط به سکوی نصر است که چند سکوی فرعی دارد و از قدمت بیشتری هم برخوردار است.
وی با بیان اینکه تزریق آب به این میدان‌ها برای افزایش تولید در دستور کار قرار دارد، افزود: از سوی دیگر گاز تولیدشده از سکوی ایلام که گاز شیرین است، برای مصرف نیروگاه جزیره سیری با هدف تولید برق به این جزیره منتقل و افزون بر تأمین نیاز جزیره، برای تولید نفت و گاز و تزریق آب استفاده می‌شود.
جانشین مدیر منطقه عملیاتی سیری ادامه داد: نکته مهم آن است که تأمین برق اصل حیاتی منطقه سیری به‌شمار می‌رود. اگرچه در سکوی ایلام چند چاه با فشار طبیعی داریم که بدون نیاز به برق تولید نفت و گاز را انجام می‌دهند، اما در کل برای تجهیزات سکوها و انتقال نفت تولیدی به جزیره سیری احتیاج به برق داریم.
موسوی با اشاره به اینکه با وجود ضرورت تأمین پایدار برق اما مشکل اصلی که درگیرش هستیم، تولید برق است، گفت: اگرچه در جزیره سیری تلاش می‌شود جریان برق لحظه‌ای قطع نشوند، با این حال نیروگاه‌ها و توربین‌ها نیاز به تعمیرات اساسی در بازه‌های مشخص زمانی دارند.
ظرفیت ذخیره‌سازی ۵ میلیون بشکه نفت
جانشین مدیر منطقه عملیاتی سیری با بیان اینکه افزون بر توربین‌های موجود در نیروگاه سیری، دو نیروگاه دیگر هم در جزیره وجود دارد که یکی برای پروژه ان‌جی‌ال و دیگری برای انتقال گاز میدان مشترک سلمان ساخته شده است، افزود: در شرایط اضطراری از ظرفیت این نیروگاه‌ها برای تولید برق مورد نیاز استفاده می‌کنیم. اکنون به‌دنبال آن هستیم تا این نیروگاه‌ها به هم متصل (سنکرون) شوند تا مشکل کمتری برای تأمین برق داشته باشیم.
موسوی به مشکلات موجود برای نگهداشت و افزایش تولید نفت و گاز در منطقه سیری اشاره کرد و ادامه داد: برای نگهداشت و افزایش تولید نفت در این منطقه، باید چاه‌های موجود بهینه‌سازی شوند که به این منظور نیازمند دکل‌های حفاری دریایی هستیم تا افزون بر تولید نفت، تولید گاز شیرین نیز ادامه‌دار باشد.
وی تصریح کرد: همچنین تجهیزات سکو و خطوط لوله انتقال نیز باید تعمیر شوند تا خللی در تولید نفت به‌وجود نیاید. این در حالی است که برای فعالیت در دریا تعداد کمی از شرکت‌های داخلی توان کار دارند و هزینه تعمیرات و نگهداری نیز بسیار بالاتر است و این دو عامل کار را سخت‌تر می‌کند.
جانشین مدیر منطقه عملیاتی سیری با اشاره به صادراتی بودن نفت تولیدی از این منطقه، گفت: در جزیره سیری اسکله صادراتی داریم که ظرفیت پهلوگیری نفتکش‌ها تا ظرفیت ۱.۵ میلیون بشکه را دارد. نفت تولیدی در مخازن ذخیره‌سازی ذخیره‌شده و زمانی که به میزان مشخصی می‌رسد، با انتقال به نفتکش، صادر می‌شود. اکنون ظرفیت فعال ذخیره‌سازی نفت در جزیره سیری ۵ میلیون بشکه است که بر اساس نیاز از آن استفاده می‌کنیم.
موسوی به افزایش سقف حقوق برای نیروهای شاغل صنعت نفت در مناطق عملیاتی اشاره کرد و افزود: این اقدام تا حدی دغدغه نیروهای شاغل در این منطقه را کاهش داد. با این حال ما در تأمین نیروی انسانی دچار مشکل هستیم. تعدادی از نیروها در سال‌های اخیر بازنشسته شده‌اند، اما جایگزینی برای آنها در نظر گرفته نشده است. از سوی دیگر در برخی مشاغل تخصصی مانند تعمیرات توربین، جرثقیل، ابزار دقیق و... نیازمند نیروهای خاص هستیم.
فعالیت نفتی در گستره ۴۰ کیلومترمربعی دریایی
در جریان بازدید از منطقه سیری به سکوی نصر رفتیم. سکویی که ۳۳ کیلومتر از جزیره راز فاصله دارد که البته زیاد است. سکویی که خود از چند سکوی فرعی تشکیل شده و ۶۳ چاه تولیدی و ۱۷ چاه تزریقی بر روی این سکوها فعال هستند.
نکته مهم آن است که سکوهای نصب‌شده در منطقه عملیاتی سیری مسافتی حدود ۴۰ کیلومترمربع را شامل می‌شوند که بیشترین مقدار بین مناطق عملیاتی در فلات قاره است و کارکنان این منطقه عملیاتی هر روز باید به این سکوها سرکشی کنند.
امیر رجبی، معاون سکوی نصر منطقه عملیاتی سیری کل کارکنان سکو در هر شیفت را حدود ۴۵ نفر در بخش‌های مختلف نگهداری، خدمات، مکانیک و... اعلام کرد و گفت: مهم‌ترین وظیفه ما حفظ سکو و نگهداشت تولید نفت است.
وی ادامه داد: چاه‌های سکوی نصر در ابتدای تولید، فشار مناسبی داشت و بدون پمپ‌های درون‌چاهی، تولید نفت انجام می‌شد. با توجه به آنکه تولید در چند دهه گذشته از این میدان‌ها انجام شده است، برای حفظ تولید، استفاده از پمپ‌های درون‌چاهی مورد استفاده قرار گرفت.
تولید نفت با توجه ویژه به حفظ محیط زیست
معاون سکوی نصر منطقه عملیاتی سیری با اشاره به افزایش سقف حقوق کارکنان صنعت نفت در مناطق عملیاتی گفت: تا پیش از این تصمیم، تقریباً نیروهای عملیاتی انگیزه‌ای برای کار نداشتند و این موضوع تأثیر مستقیم روی کار داشت، اما این تصمیم سبب شد تا حد زیادی مشکلات حل شود.
رجبی به اقدام‌های انجام‌شده برای حفظ محیط زیست دریایی در منطقه اشاره کرد و افزود: عمق آب در منطقه سیری حدود ۷۰ متر است که این کار را سخت می‌کند، با این حال نیروهای ما در کمترین زمان ممکن تعمیرات را انجام می‌دهند.
وی بیان کرد: روی سکوی نصر دو تفکیک‌کننده داریم که فراورش ابتدایی روی نفت تولیدی سکوهای فرعی را انجام می‌دهند و سپس برای فراورش اصلی و آماده‌سازی برای صادرات، نفت به جزیره سیری منتقل می‌شود.
تکمیل زنجیره تولید تا صادرات نفت در سیری
نفت و گازی که از دل خلیج فارس استخراج می‌شود، برای فراورش و صادرات به جزیره سیری منتقل می‌شود. جزیره‌ای که از تولید تا صادرات نفت توانسته است زنجیره ارزش را تکمیل کند و حتی در تولید گاز و برق مورد نیاز نیز خودکفا است.
سیداسماعیل هاشمی، رئیس بهره‌برداری تأسیسات خشکی منطقه عملیاتی سیری با اشاره به اینکه نفت و گاز میدان‌های منطقه عملیاتی سیری از طریق دو سکوی اصلی نصر و ایلام تولید و از طریق خط لوله وارد تأسیسات مجموعه فراورش در جزیره سیری می‌شوند، گفت: عملیات جداسازی، فراورش و نمک‌زدایی روی نفت تولیدی انجام و نفت در مخازن ذخیره‌سازی می‌شود تا بنا بر قراردادها، صادرات نفت را انجام دهیم.
وی ادامه داد: تأسیسات بهره‌برداری خشکی از سه مجموعه تشکیل شده که شامل بهره‌برداری نفت خام، بهره‌برداری دستگاه‌های آب و بخار و واحد مخازن و آمار بارگیری و صادرات است.
رئیس بهره‌برداری تأسیسات خشکی منطقه عملیاتی سیری با بیان اینکه کارکنان این منطقه عملیاتی در شیفت‌های ۱۲ ساعته فعالیت می‌کنند، افزود: تاریخ شروع فعالیت تأسیسات خشکی سیری به سال ۱۳۵۴ بازمی‌گردد و سنگ بنای اینجا گذاشته شده است.
هاشمی تأکید کرد: بعد از انقلاب و جنگ تحمیلی، این منطقه عملیاتی به شرکت نفت فلات قاره واگذار شد.
وی سخت‌ترین بخش کار در این منطقه عملیاتی را اقماری بودن فعالیت دانست و گفت: جزیره سیری در بین جزایر نفتی از نظر مسافت، آخرین نقطه ایران محسوب می‌شود.
حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه نگهداشت تأسیسات نفتی
رئیس بهره‌برداری تأسیسات خشکی منطقه عملیاتی سیری با اشاره به اینکه یکی از معضلات ما در منطقه سیری تأمین برق است، افزود: به دلیل فاصله زیادی که با سرزمین مادری داریم باید هر آنچه را که نیاز داریم در همین منطقه تولید و استفاده کنیم. اکنون در سکوی نصر اکثر چاه‌ها پمپی هستند و این پمپ‌ها نیاز به تأمین پایدار انرژی دارند، بنابراین تأمین پایدار برق اولویت اصلی ما به‌شمار می‌رود.
هاشمی با بیان اینکه در بحث نگهداشت سرمایه‌ها و تأسیسات نفتی فعالیت‌های زیادی انجام شده است، ادامه داد: در سال‌های اخیر، شرکت‌های دانش‌بنیان وارد این عرصه شده‌اند، همچنین توانمندی‌های داخلی در بخش ساخت قطعات یدکی نیز بسیار خوب عمل کرده است.
وی با تأکید بر اینکه با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش خصوصی در این زمینه تا حدی مشکلات نگهداری تأسیسات حل شده است، گفت: به دلیل ماهیت صنعت نفت و پیوستگی آن با جهان، تحریم در مواردی سبب کند شدن فعالیت‌ها بوده است.
رئیس بهره‌برداری تأسیسات خشکی منطقه عملیاتی سیری اظهار کرد: در کنار تحریم‌ها، فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و کمک‌های پژوهشی دانشگاه‌ها بخشی از مشکلات را حل کرده است تا راهبری تأسیسات و تولید پایدار باقی بماند.