عرفان تمنده در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در ابتدا، مطالعات مربوط به اثر پلاسما روی مواد زیستی بیشتر به تأثیرات حرارتی آن متمرکز بود. دانشمندان بررسی می‌کردند که چگونه دمای پلاسما می‌تواند بر فرآیندهای زیستی تأثیر گذارد، اما با توسعه‌ پلاسمای سرد فشار اتمسفری، تحقیقات جدیدی آغاز شد که نشان داد این نوع پلاسما می‌تواند بدون آسیب به بافت‌های زنده، واکنش‌های شیمیایی ایجاد کند.

وی افزود: با افزایش دانش درباره‌ ولتاژ و فرکانس‌های پلاسما، مشخص شد که این عوامل تأثیر بسزایی در عملکرد پلاسما در زمینه‌های زیستی و پزشکی دارند. در دهه ۹۰ میلادی، مطالعات جدی درباره‌ اثرات بیولوژیکی پلاسمای سرد آغاز شد و دانشمندان دریافتند که گونه‌های فعال اکسیژنی و نیتروژنی(ROS و RNS) که در پلاسما تولید می‌شوند، قادرند بدون ایجاد گرمای زیاد، بر سلول‌های زنده تأثیر بگذارند.

این کارشناس فیزیک با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این گونه‌های فعال، توانایی آن‌ها در ایجاد مرگ سلولی هدفمند (آپوپتوز) است، در حالی که از نکروز که یک نوع مرگ سلولی غیرهدفمند و مخرب محسوب می‌شود، اجتناب می‌شود، ادامه داد: این ویژگی اهمیت بالایی در درمان‌های پزشکی، به‌ویژه در درمان سرطان و زخم‌ها دارد. در واقع، پلاسما از طریق ایجاد استرس اکسیداتیو، مسیرهای سیگنالینگ داخل سلولی را تغییر داده و منجر به مهار یا از بین رفتن سلول‌های سرطانی می‌شود. این قابلیت، پلاسما را به یک ابزار ارزشمند در درمان سرطان تبدیل کرده است.

تمنده گفت: از مهم‌ترین کاربردهای فیزیک پلاسمای سرد فشار اتمسفری در پزشکی می‌توان به درمان سرطان، اثرات ضد میکروبی (آنتی‌میکروبیال)، جلوگیری از آلودگی مواد غذایی، اصلاح سد زیستی، درمان‌های پوستی، کاربرد در کشاورزی برای بهبود رشد گیاهان دارویی، انعقاد خون، استریل کردن مواد پزشکی، دندانپزشکی(مانند بهبود فرآیندهای ایمپلنت) و درمان زخم(Wound Healing) اشاره کرد.

وی با بیان اینکه سرطان یکی از چالش‌های بزرگ علم پزشکی است که روش‌های درمانی متداول مانند جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، با عوارض جانبی جدی همراه هستند، اضافه کرد: به همین دلیل، نیاز به روش‌های کم‌تهاجمی و مؤثر، پزشکان را به سمت استفاده از پلاسمای سرد سوق داده است. پلاسمای سرد فشار اتمسفری، به‌عنوان یک روش نوین، توانایی مهار رشد سلول‌های سرطانی را بدون آسیب به سلول‌های سالم دارد. مطالعات نشان داده‌اند که در شرایط خاصی از جمله ولتاژ، فرکانس و ترکیب گازهای مورد استفاده در پلاسما، می‌توان رشد سلول‌های سرطانی را کاهش داد یا حتی آن‌ها را از بین برد.

کارشناس فیزیک افزود: مکانیسم اثر پلاسما در درمان سرطان بر پایه‌ افزایش استرس اکسیداتیو، آسیب به DNA و تغییر در مسیرهای سیگنالینگ سلولی است. گونه‌های فعال اکسیژنی و نیتروژنی تولید شده در پلاسما باعث ایجاد استرس اکسیداتیو در سلول‌های سرطانی می‌شوند. از آنجایی که این سلول‌ها به دلیل ضعف سیستم آنتی‌اکسیدانی‌شان، حساسیت بیشتری به استرس اکسیداتیو دارند، این روش می‌تواند به حذف هدفمند آن‌ها کمک کند، همچنین این گونه‌های فعال می‌توانند با تأثیر بر DNA سلول‌های سرطانی، باعث ایجاد شکست در رشته‌های DNA شده و توانایی رشد و تکثیر آن‌ها را کاهش دهند. علاوه بر این، این ترکیبات مسیرهای سیگنالینگ داخل سلولی را تغییر داده و مانع از تکثیر سریع سلول‌های سرطانی می‌شوند.

تمنده ادامه داد: درمان سرطان با پلاسما بر فرایند مرگ برنامه‌ریزی شده‌ سلولی (آپوپتوز) تمرکز دارد. در مقابل، نکروز که یک نوع مرگ سلولی غیرهدفمند و التهابی است، در درمان‌های پزشکی مطلوب نیست. مزیت پلاسما در این است که می‌تواند سلول‌های سرطانی را از بین ببرد بدون اینکه سایر بافت‌های سالم را تحت تأثیر قرار دهد.

وی اظهار کرد: مطالعات در کشورهای مختلف نشان داده است که پلاسمای پزشکی می‌تواند به‌عنوان یک روش نوین در درمان سرطان به کار گرفته شود. این روش، به دلیل کم‌تهاجمی بودن، عوارض جانبی محدودتری نسبت به روش‌های سنتی دارد و تحقیقات در این زمینه همچنان در حال گسترش است.

انتهای پیام