نسل امروز، در دنیایی به سر می‌برند که فناوری‌های پیشرفتهای مانند هوش مصنوعی، واقعیت افزوده و اینترنت اشیا نقش عمده‌ای در زندگی روزمره‌شان ایفا می‌کنند. این نسل با دسترسی به منابع اطلاعاتی بی‌پایان و ارتباطات سریع‌تر از هر زمان دیگری، به دنبال ایجاد تغییرات مثبت در جهان است.
به طور کلی، آن‌ها با استفاده از فناوری و خلاقیت، مرزهای جدیدی را در علم، هنر، اقتصاد و فرهنگ باز و جهان را به مکانی بهتر برای زندگی تبدیل می‌کنند.
محمدرضا ابراهیمی، روانشناس، روان‌درمانگر و روانکاو در گفت‌وگو با ایسنا گفت: از ژانویه ۲۰۲۵، هر نوزادی که متولد می‌شود تحت عنوان نسل بتا طبقه‌بندی می‌شود.
وی افزود: نسل‌های قبلی، یعنی نسل زد و آلفا، برای همه ما شناخته شده هستند و ویژگی‌های روانی، رفتاری، شخصیتی و کارکردهای گوناگون آن‌ها از جنبه‌های مختلف مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته‌اند، اما برای نسل بتا، تاکنون به شکل منسجم مطالعاتی انجام نشده است، چرا که هنوز تحولات آتی و تحولات در عرصه فناوری و تکنولوژی را ندیده‌ایم. با این حال، پیش‌بینی‌های ما در خصوص نسل بتا می‌تواند از جنبه‌های گوناگون تصویری روشن از آینده این نسل را برای ما مشخص کند.
ابراهیمی خاطرنشان کرد: تا سال ۲۰۳۹، هرکسی که متولد شود، در زمره نسل بتا قرار می‌گیرد. نسل بتا در رابطه با تکنولوژی، فناوری و پیشرفت علمی در موقعیت ممتازی قرار دارد. نسل بتا تقریباً باهوش مصنوعی متولد شده است. به طوری که در نسل آلفا، بچه‌های نسل آلفا در بستری از تکنولوژی رو به تغییر و پیشرفت، به خصوص از جنبه دیجیتالی، بزرگ شده و رشد کرده‌اند.
این روانکاو گفت: با توجه به رشد روزافزون و پیشرفت سهمگین تکنولوژی، می‌توانیم طی ۱۵ سال آینده پیش‌بینی‌هایی درباره این نسل داشته باشیم و مسائلی چون واقعیت مجازی را در آن‌ها مشاهده کنیم.
ابراهیمی بیان کرد: مشخصه اصلی این نسل وابستگی آن‌ها به تکنولوژی است و از جنبه روانی و روانکاوانه، این وابستگی ممکن است تأثیراتی عمیق بر نسل بتا بگذارد.
وی افزود: یکی از جنبه‌های رفتارشناسی این نسل، کاهش وابستگی افراد به خانواده است. در نسل زد، بچه‌ها به تدریج از محیط گرم و امن خانواده زودتر به بیرون پرتاب شدند. در نسل آلفا، این مسئله سرعت بسیار زیادی گرفت و در نسل بتا، این سرعت بیشتر هم می‌شود. کودکان از همان ابتدا وارد نقش‌های بزرگسالانه می‌شوند زیرا فناوری و تکنولوژی پیشرفته و هوش مصنوعی، آن‌ها را به دنبال خود درگیر بلوغ زودرس روانی، عقلانی و هوشی خواهد کرد.
این روان درمانگر ادامه داد: اگر در جوامع سنتی به بررسی این بلوغ عقلانی بپردازیم، می‌بینیم که این جوامع دیر به بلوغ عقلانی می‌رسیدند و در سطحی از هیجان باقی می‌ماندند. برای همین در این جوامع هنوز کارکردهای هیجانی، عاطفی و ارزشی بر کارکردهای عقلانی اولویت دارند؛ اما در هوش مصنوعی چیزی به نام عاطفه، هیجان و احساس وجود ندارد، بلکه در قالبی از تکنولوژی روز بدان نگریسته می‌شود و تبدیل به فرآیندهای مرتبط با واقعیت می‌شود.
وی گفت: این مسئله باعث کاهش نمودهای عاطفی و هیجانی در درون خانواده و روابط عاطفی و احساسی می‌شود و نوعی انفکاک و گسستگی ایجاد می‌کند. وابستگی‌های افراد به یکدیگر کاهش می‌یابد و به نحوی زودرسی را مشاهده می‌کنیم، زیرا تکنولوژی، کودکان و نوجوانان را در این نسل به دنبال خود با سرعت بالا خواهد کشید.
ابراهیمی گفت: در نسل بتا، افراد چندین برابر بیشتر در درون خانه خود و در شرایطی که در آن زندگی و کار می‌کنند، فناوری و تکنولوژی وظایف آن‌ها را برعهده می‌گیرد. بسیاری از عملکردهای انسان‌ها به دوش تکنولوژی و هوش مصنوعی می‌افتد و ارتباط انسان با هوش مصنوعی می‌تواند تکمیل کننده این جریان باشد. هوش مصنوعی از جنبه رفتاری تغییرات بسیاری در انسان‌ها ایجاد می‌کند.
وی افزود: با توجه به نفوذ ارتباطات مجازی، از جنبه رفتارشناسی نیز تغییراتی انجام خواهد شد. ارتباطات بین فردی آن‌ها کاهش خواهد یافت و این کاهش می‌تواند به آسیب‌هایی نیز منجر شود. پرداختن به ارتباطات مجازی نوعی تسهیل‌گری نیز ایجاد کرده و آدم‌ها با زبان مشترکی در تمام دنیا با یکدیگر صحبت خواهند کرد.
این هم‌نوایی جهانی به دلیل ارتباطات مجازی می‌تواند موجب تغییرات رفتار گسترده‌ای در افراد نسل بتا شود. تحرک فیزیکی کاهش می‌یابد و به جای آن تحرک مغزی و فکری افزوده می‌شود و این خود موجب اتفاقات گوناگونی در ارتباطات افراد می‌شود.
ابراهیمی بیان کرد: بازگشت به درون و درون‌گرایی افراطی ناشی از کاهش ارتباطات افراد با یکدیگر یکی دیگر از عوارض مرتبط با شرایط نسل بتا است. افرادی کهکمتر صحبت می‌کنند، در دنیای بزرگی در درون خود زندگی می‌کنند ولی در عوض دنیای بیرونی آن‌ها بسیار کوچک و محدود می‌شود.
وی افزود: گرچه این خصوصیت منفعت و سود بسیاری برای انسان‌ها دارد و هزینه‌ها کاهش می‌یابد. ولی از سوی دیگر، بعد هیجانی و عاطفی نیز مختل می‌شود، زیرا انسان موجودی اجتماعی است و کاهش این وابستگی‌ها می‌تواند عوارض روانی و آسیب‌هایی را به دنبال داشته باشد.
این روان درمانگر اظهار کرد: به جای اتکا به تجربیات گذشتگان، اتکا به هوش مصنوعی و یافته‌های بسیار پیش‌رونده، پیشرو خواهد بود. برای همین در ساختار ذهنی نسل بتا به لحاظ عاطفی، نوعی کمبود به وجود می‌آید. علیرغم اینکه هوش مصنوعی و واقعیت مجازی و پیشرفت تکنولوژی می‌تواند تسهیلاتی را به همراه بیاورد، اما بشر از جنبه روانی به اندازه بدن و ارگانیسم خود رشد نکرده است. ساختار دفاعی روانی در بشر بسیار آسیب‌پذیر است و بشر از جنبه روانی هنوز در هزاران سال قبل زندگی می‌کند.
ابراهیمی اظهار کرد: از کارافتادن مکانیسم‌های دفاعی یکی دیگر از جنبه‌های رفتارشناسی نسل بتا است. تعارضات توسط هوش مصنوعی و ابزارهای تکنولوژی حذف می‌شوند و تعارضات به حداقل کاهش خواهد یافت. در هوش مصنوعی که بخشی از سیستم روانی و ذهنی انسان می‌شود، چیزی به نام انکار و فرافکنی و درون‌فکنی معنا ندارد. وارد دنیای جدیدی خواهیم شد و انقلاب خودآگاهی انجام می‌شود. گریز از ناخودآگاهی از جنبه روانکاوانه مشاهده می‌شود و فقدان نیروهای حمایت‌کننده‌ای که در جوامع سنتی وجود دارد.
نسلی که در محیطی پیشرفته و تکنولوژیکی رشد خواهد کرد
نسل بتا، به دلیل پیشرفتهای گسترده در حوزه تکنولوژی و هوش مصنوعی، با شرایطی کاملاً متفاوت از نسل‌های قبلی روبرو خواهد شد. این نسل در محیطی بزرگ خواهد شد که تکنولوژی بخش اساسی و غیر قابل تفکیک از زندگی روزمره‌شان خواهد بود. از آنجا که تکنولوژی و هوش مصنوعی به طور مداوم در حال پیشرفت است، نسل بتا با چالش‌ها و فرصت‌های روان‌شناختی جدیدی مواجه خواهد شد.
احمد اکبری، کارشناس حوزه تعلیم و تربیت در همین خصوص گفت: افزایش استفاده از تکنولوژی و وابستگی به هوش مصنوعی ممکن است به تغییرات عمده‌ای در ساختار اجتماعی و روان‌شناختی نسل بتا منجر شود. افراد ممکن است به جای ارتباطات رو در رو، بیشتر به ارتباطات مجازی تمایل پیدا کنند و این موضوع می‌تواند به تغییر در نحوه برقراری روابط اجتماعی و حتی ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی منجر شود.
این کارشناس حوزه تعلیم و تربیت اظهار کرد: تکنولوژی و هوش مصنوعی در آموزش نقش بسزایی خواهند داشت. مدارس و دانشگاه‌ها ممکن است با تغییرات گسترده‌ای مواجه شوند و به جای رویکردهای سنتی، به سیستم‌های آموزش آنلاین و خودآموزی روی آورند. این موضوع می‌تواند موجب کاهش هزینه‌های آموزشی و افزایش دسترسی به آموزش برای همه افراد شود. با این حال، تغییرات گسترده در سیستم آموزشی می‌تواند چالش‌هایی نیز به همراه داشته باشد، نظیر کاهش تعاملات انسانی و افزایش وابستگی به تکنولوژی.
اکبری گفت: نسل بتا نسلی است که در محیطی پیشرفته و تکنولوژیکی رشد خواهد کرد و تغییرات گسترده‌ای در رفتار و شخصیت آن‌ها مشاهده خواهیم کرد. مشخصه اصلی این نسل وابستگی آن‌ها به تکنولوژی است؛ یعنی سیطره و گستره تکنولوژی در دوره حیات این نسل از هر نسلی در گذشته فزون‌تر و کامل‌تر خواهد بود.
پدران و مادران به دلیل نامرتبط بودن با جریانات مرتبط با نسل بتا و ناتوانی در همپایی با آن‌ها از تأثیرگذاری در این نسل محدود و به گوشه‌ای رانده می‌شوند. این نسل بتا است که در همه عرصه‌ها زمام را به دست می‌گیرد. البته، با توجه به اینکه انسان بعد هیجانی و عاطفی قوی دارد، این کاهش وابستگی می‌تواند معضلات و مشکلات جدی را ایجاد کند.
کارشناس حوزه تعلیم و تربیت تأکید کرد: این هم‌نوایی جهانی به دلیل ارتباطات مجازی می‌تواند موجب تغییرات رفتاری گسترده‌ای در افراد نسل بتا شود. تحرک فیزیکی کاهش می‌یابد و به جای آن تحرک مغزی و فکری افزوده می‌شود و این خود موجب اتفاقات گوناگونی در ارتباطات افراد می‌شود.
وی افزود: کاهش ارتباطات رو در رو و تعاملات انسانی ممکن است به مشکلات روانی و اجتماعی منجر شود. نسل بتا ممکن است به دلیل کاهش تحرک فیزیکی و افزایش تحرک ذهنی، دچار مشکلات جسمی نیز شوند. افزایش تحرک مغزی و فکری می‌تواند به پیشرفتهای علمی و فکری منجر شود، اما کمبود فعالیت‌های فیزیکی می‌تواند مشکلات سلامتی نظیر چاقی و بیماری‌های قلبی را به همراه داشته باشد.
اکبری گفت: هوش مصنوعی در تمامی جنبه‌های زندگی افراد نسل بتا نقش خواهد داشت، از تصمیم‌گیری‌های روزمره تا انجام وظایف شغلی و حتی تحلیل‌های روانی و پزشکی. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش اشتباهات انسانی و افزایش کارایی شود، اما مضراتی نیز به همراه خواهد داشت که باید برای کاهش آن‌ها برنامه‌ریزی کرد. وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی ممکن است منجر به کاهش قدرت تصمیم‌گیری مستقل در افراد شود.
اکبری بیان کرد: در نسل بتا الگوهای اخلاقی نیز تغییر خواهد کرد. نسل بتا یک رونویسی کاملاً دقیقی از اخلاقیات خواهد داشت که در آن تغییرات بسیار گسترده‌ای را اعمال خواهد کرد. قوانین متحول می‌شوند، چرا که هوش مصنوعی قادر به کارکرد در چارچوب‌های قوانین سنتی نخواهد بود. ساختار قضایی نیز متحول خواهد شد و هوش مصنوعی با ضریب بسیار بالایی می‌تواند مشکلات را رفع کند و بر اساس اصول بسیار دقیقی کارها را انجام دهد.
وی ادامه داد: سرگرمی‌های جدیدی وارد زندگی بشر می‌شود و نسل بتا به نوعی با گذشته خود قطع رابطه می‌کند. نسل بتا لزومی برای ارتباط با گذشتگان نخواهد داشت و هوش مصنوعی و پیشرفت تکنولوژی و تحولات وسیع فن‌آوری هرگونه نیازی به گذشته و افراد را منع خواهد کرد. افراد زمان خاصی را به گذشته اختصاص می‌دهند که آن‌هم از جنبه تاریخ‌شناسی خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌شود که ساختار آموزشی از فرم مدرسه محوری و دانشگاه محوری خارج شود و به نوعی کارکرد خودآموزی، دورآموزی و مجازی تبدیل شود. طبیعتاً صرفه‌جویی‌های بسیار زیادی در این زمینه اتفاق خواهد افتاد. همچنین چهره دیگری از جنبه دانش‌آموزی و دانشجویی را در نسل بتا طی سال‌های آینده، زمانی که متولدین این نسل به سن تحصیل و دانشگاه برسند، خواهیم دید. تصور می‌شود بسیاری از دانشگاه‌ها منحل شوند یا کارکرد و شیوه آموزشی خود را تغییر دهند.
نسل بتا آخرین ورژن تکاملی بشر
بر اساس گفته روانشناسان مهم‌ترین ویژگی روانی در افراد نسل بتا فقدان نیروهای حمایت کننده روانی، عاطفی، هیجانی و احساسی است که این می‌تواند به آسیب‌های گوناگونی در این نسل منجر شود. در کشورهای پیشرفته، این آسیب‌ها از جنبه‌های احساسی و هیجانی بیشتر است و احساس تنهایی و گوشه‌گیری بسیاری دارند. تکنولوژی می‌تواند به کاهش مشکلات روانی کمک کند، اما هنوز نیازهای روانی انسان‌ها به چالش کشیده می‌شود.
زهرا ترشیزی، یک روانشناس در ادامه گفت: نسل بتا آخرین ورژن تکاملی بشر است و این را تحرک عمومی می‌نامیم. طی قرن‌های گذشته، تحرک بشر افقی بوده و در کنار سایر بخش‌ها جلو می‌رفتند و از گذشتگان تأثیر می‌گرفتند. این تأثیر کلید راه و مؤلفه اصلی پیشرفت آن‌ها بوده است، اما در نسل بتا، تحرک عمودی است و روی بخش‌های دیگر قرار گرفته است. با توجه به اینکه آسیب‌های روانی افزایش پیدا می‌کند، خود علم و هوش مصنوعی باید به داد بشر برسند.
وی اظهار کرد: در روانکاوی نسل بتا نوعی افزایش ذهنیت وسواس گونه نسبت به آینده و نوعی آینده‌نگری وسواس گونه می‌بینیم. خود تکنولوژی میل به پیشرفت دارد و ویژگی شخصیتی فن‌آوری به انسان منتقل می‌شود و مدام در حال تغییر و تحول است. این فرم وسواس گونه به شکل تلاش بیش از حد در راستای ایجاد تغییر و تحول خودش، موجبات آسیب‌هایی در افراد می‌شود که از جنبه روانی بسیار حائز اهمیت است.
این روانشناس افزود: در نسل بتا نوعی گذار سریع از ناخودآگاهی به خودآگاهی خواهیم دید که این می‌تواند موجب تغییرات رفتاری بسیاری شود. انسان‌ها به نحوی با کارکردهای تکنولوژی همانندسازی انجام می‌دهند. ترکیب انسان و ساختار با هوش مصنوعی اتفاق خواهد افتاد و تکنولوژی به مرحله‌ای می‌رسد که تفاوتی بین هوش مصنوعی و سیستم روانی و ذهنی انسان وجود نخواهد داشت. این جنبه می‌تواند انقلاب خودآگاهی را در افراد ایجاد کند. این تحول می‌تواند به ارتقاء مهارت‌های شناختی و اجتماعی کمک کند، اما ممکن است باعث افزایش پیچیدگی‌های روانی نیز شود.
وی با بیان اینکه هنوز اطلاعات دقیقی از نسل بتا در دسترس نیست، گفت: تمام دانش فعلی بشر را شاید بتوانیم در یک روز در نسل بتا تولید کنیم و این هر روز ادامه خواهد داشت. با آمدن هوش مصنوعی، دیگر چیزی تحت عنوان طبقه‌بندی IQ نخواهیم داشت. زندگی بشر دستخوش تحولات لحظه‌ای می‌شود.
در نهایت، نسل بتا نسلی است که در محیطی پیشرفته و تکنولوژیکی رشد خواهد کرد. این نسل وابستگی شدیدی به تکنولوژی دارند و تأثیرات روان‌شناختی و رفتاری آن‌ها بسیار چشمگیر خواهد بود. تغییرات گسترده در سیستم آموزشی، ارتباطات بین فردی، الگوهای اخلاقی و قضایی و حتی تحولات روانی از ویژگی‌های برجسته این نسل است. هرچند که تکنولوژی تسهیلات زیادی به همراه دارد، اما نیازهای روانی و عاطفی انسان‌ها همچنان چالش‌برانگیز باقی خواهد ماند. آینده نسل بتا با توجه به پیشرفتهای تکنولوژی و هوش مصنوعی بسیار پیچیده و متفاوت از نسل‌های قبلی است و برای مدیریت تحولات آینده، نیاز به برنامه‌ریزی‌های دقیق و هماهنگی‌های لازم در جامعه داریم.
انتهای پیام