جوان آنلاین: حافظه نشستهای دیپلماتیک دهههای اخیر به یاد ندارد که دو رئیسجمهور در مقابل لنز دوربینها اینطور بیپرده، بدون رعایت آداب دیپلماتیک و نزاکتهایی که رؤسای جمهور برای همدیگر قائلند، وارد یک کشمکش و جنگ زبانی تمامعیار شوند. ملاقات شنبه شب ولودیمیر زلنسکی با دونالد ترامپ در اتاق بیضی کاخ سفید، نه دیدار دو رئیسجمهور، بلکه جنگ لفظی یک «شومن سابق» و میلیاردر کنونی با یک بازیگر و کمدین پیشین بود که چهره تراژیک دیپلماسی بین دموکراسیها در تعبیر افلاطونیاش را آشکار کرد، ملاقاتی که در آن یک طرف سعی کرد تکاندهندهتر، عجیبتر، بیسابقهتر، غیرقابلپیشبینیتر و در یک کلمه «ترامپتر» از همه ملاقاتهای قبلی، یکی دیگر از متحدان خود را به حضیض تحقیر بکشد و طرف دیگر، رئیسجمهوری بود که بعد از سه سال جنگ تمامعیار به نیابت امریکا و غرب، در معرض تحقیرآمیزترین جلسه حیات سیاسیاش، نه از دشمن بلکه از نزدیکترین متحد خود قرار میگرفت. یک نماینده کنگره امریکا ملاقات رئیسجمهور اوکراین با همتای امریکایی خود را در کاخ سفید این طور تعبیر کرده که «زلنسکی به واشینگتن پرواز کرد، اما وارد کاخ کرملین شد.»
اتاق بیضی کاخ سفید شنبه شب شاهد یک ملاقات دیگر رئیسجمهور امریکا با یکی از متحدان واشینگتن بود، از آن دست ملاقاتهایی که ترامپ بر سبیل معمول چند هفتهای که وارد کاخ سفید شده، یک به یک متحدان خود را تحقیر کرده تا مطالبات او را قبول کنند. او یک روز قبلتر از ملاقات با زلنسکی، میزبان «کییر استارمر» نخست وزیر انگلیس بود، ملاقاتی که در آن با این پرسش ظاهراً مزاحآمیز که «آیا میتوانید خودتان روسیه را درگیر کنید؟» نزدیکترین متحد امریکا را تحقیر کرد. ملاقات با زلنسکی اما، نه فقط از همه ملاقاتهای قبلی دونالد ترامپ، بلکه از همه دیدارهای چند دهه گذشته رؤسای جمهور امریکا متفاوت بود و احتمالاً آن را باید نقطه عطفی جدید در دیپلماسی امریکا قلمداد کرد. به تعبیر انبیسینیوز اگر رهبران خارجی چیزی در مورد ریاست جمهوری دونالد ترامپ آموخته باشند، شاید این باشد که وضع آنها به عنوان دشمن با امریکا بهتر باشد تا دوست». میدلایستآی هم نوشت: «این فیلم (مشاجره سهجانبه زلنسکی، ترامپ و ونس)، روسیه، چین، اسرائیل، ایران، ترکیه، عربستان سعودی و سایر قدرتهایی که در تلاش برای رمزگشایی نحوه برقراری ارتباط با دولت غیرقابلپیشبینی ترامپ هستند را جذب خواهد کرد.» ترامپ ملاقات شنبه شب را طوری چید و به گونهای رئیسجمهور اوکراین را ملاقات کرد که زلنسکی را به حضیض ذلت بکشاند. رئیسجمهور اوکراین با همه، چون و چراهایش درباره داراییهای معدنی کشورش و این جمله معروف که «من نمیتوانم کشورمان را بفروشم»، شنبه شب برای رسیدن به توافق با ترامپ به کاخ سفید رفته بود، ولی با صحنه حیرتانگیز توهین و تحقیر مداوم ترامپ و معاونش جی دی ونس و خبرنگاران عمدتاً دست راستی روبهرو شد که درباره انتخاب او برای نپوشیدن کت و شلوار او را به چالش کشید: «چرا کت و شلوار نمیپوشی؟ شما در بالاترین سطح در دفتر این کشور هستید و از پوشیدن کت و شلوار خودداری کردید. آیا شما (اصلاً) کت و شلوار دارید؟!» که زلنسکی جواب میدهد: «مشکلی (با پوشش من) داری؟» که در میان سکوت رضایتمندانه ترامپ و ونس، خبرنگار جواب میدهد: «خیلی از امریکاییها با کسانی که به قانون پوشش دفتر بیضی احترام نمیگذارند، مشکل دارند.»
آتشتهیه ونس در مقام معاون ترامپ
در حالی که در ابتدا، نشست دو رئیسجمهور در ظاهر به آرامی پیش میرود، در بخشی از نشست جی دی ونس با این جملات وارد بحث میشود: «چهار سال، در ایالات متحده امریکا، رئیسجمهوری داشتیم که در کنفرانسهای مطبوعاتی میایستاد و درباره ولادیمیر پوتین تند صحبت میکرد و (در مقابل) پوتین به اوکراین حمله کرد و بخش قابلتوجهی از آن کشور را ویران کرد. شاید راه صلح و مسیر ترقی از دیپلماسی بگذرد، ولی ما (روش) جو بایدن را آزمایش کردیم.... چیزی که امریکا را به یک کشور خوب تبدیل میکند، درگیر دیپلماسی شدن است و این همان کاری است که پرزیدنت ترامپ الان انجام میدهد.» در اینجا زلنسکی جملاتی به زبان میآورد که ونس و ترامپ آن را توهین به امریکا تلقی میکنند و وارد جدال لفظی با او میشوند. زلنسکی میگوید: «من فقط در مورد بایدن صحبت نمیکنم، بلکه آن زمانها (باراک) اوباما، سپس پرزیدنت اوباما، سپس پرزیدنت ترامپ و بعد هم پرزیدنت بایدن و حالا هم رئیسجمهور ترامپ است؛ و خدا او (ترامپ) را خیر بدهد که حالا رئیسجمهور ترامپ او (پوتین) را متوقف خواهد کرد. اما در سال ۲۰۱۴ هیچکس مانع او نشد. او فقط اشغال کرد و گرفت. او مردم را کشت.» در اینجا ترامپ با تعجب میپرسد که سال ۲۰۱۵ که من در کاخ سفید نبودم ولی زلنسکی ادامه میدهد: «ما با او (پوتین) صحبتهایی داشتیم، صحبتهای زیادی شد، گفتوگوی دوجانبه من و ما باهم، درست مثل من و شما و رئیسجمهور، در سال ۲۰۱۹، من با او قرارداد امضا کردم، اما بعد از آن، آتشبس را شکست، مردم ما را کشت و اسرا را تبادل نکرد. ما مبادله اسرا را امضا کردیم، اما او این کار را نکرد. شما درباره چه مدل دیپلماسی صحبت میکنید، جی دی؟ منظورت چیست؟» در اینجا ونس مجدداً جواب میدهد: «من در مورد نوع دیپلماسی صحبت میکنم که به نابودی کشور شما پایان میدهد. آقای رئیسجمهور (خطاب به زلنسکی)، ضمن احترام، من فکر میکنم این بیاحترامی است که شما وارد دفتر بیضی میشوید و سعی میکنید این موضوع را در مقابل رسانههای امریکایی طرح کنید. همینحالا هم، شما افراد و سربازان وظیفه را مجبور میکنید به خط مقدم بروند، چون مشکل نیروی انسانی دارید. شما باید از رئیسجمهور به خاطر تلاش برای پایان دادن به این درگیری تشکر کنید.» در اینجا زلنسکی از ونس میپرسد: «(اصلاً) تا حالا به اوکراین آمدهاید که بگویید ما چه مشکلاتی داریم؟» که ونس پاسخ میدهد: «من بودهام...» که زلنسکی از او میخواهد (اقلاً) یک بار به اوکراین سفر کند. در حالی که معاون ترامپ مجدداً نوع موضعگیری زلنسکی را توهین به امریکا قلمداد میکند: «آیا فکر میکنید که آمدن به دفتر بیضی شکل ایالات متحده امریکا و حمله به دولتی که سعی در جلوگیری از ویرانی کشور شما دارد، محترمانه است؟»
فوران ترامپ
ترامپ زمانی از این بحث عصبانی میشود که زلنسکی فرض میکند که امریکا ممکن است در آینده به جنگی شبیه به جنگ اوکراین دچار شده و مشکلاتی مثل اوکراین پیدا کند. رئیس جمهور اوکراین میگوید: «در طول جنگ، همه دچار مشکل میشوند، حتی شما. اما شما (الان) در طرف اقیانوسهای خوبی هستید که وضع ما را احساس نمیکنید. اما در آینده آن را احساس خواهید کرد.» که ترامپ جواب میدهد: «لازم نکرده به ما بگویید که چه حسی خواهیم داشت. ما در حال تلاش برای حل یک مشکل هستیم. به ما نگویید چه حسی خواهیم داشت.» زلنسکی در حالی که میکوشد بگوید منظورش درگیر شدن امریکا و تعیین تکلیف برای آن نبوده، میگوید: «من به شما نمیگویم. من به سؤالات پاسخ میدهم.» که رئیسجمهور امریکا حرف او را قطع کرده و میگوید: «شما در موقعیتی نیستید که چنین چیزی را دیکته کنید... شما در موقعیتی نیستید که بتوانید آنچه را که قرار است احساس کنیم را دیکته کنید... شما در موقعیت خوبی نیستید. شما در حال حاضر کارت (برندهای) ندارید (ولی) با ما، شما شروع به داشتن کارت (برنده) میکنید.» در اینجا زلنسکی در پاسخی تند به ترامپ میگوید: «من ورق بازی نمیکنم. من خیلی جدی هستم، آقای رئیس. من خیلی جدی هستم» و ترامپ نیز پاسخ میدهد: «این شمایید که دارید ورق بازی میکنید. شما با زندگی میلیونها نفر قمار میکنید. شما بر سر جنگ جهانی سوم قمار میکنید.» در این قسمت هم ونس مجدداً وارد شده و دوباره میگوید: «(اقلاً) از ایالات متحده امریکا و رئیسجمهوری که در تلاش است کشور شما را نجات دهد، قدردانی کنید.»
رئیسجمهور امریکا در قسمت دیگری از این مجادله به زلنسکی میگوید: «اگر تجهیزات نظامی ما را نداشتید، این جنگ ۱۰ هفتهای تمام بود» و زلنسکی تلویحاً به طعنه به او میگوید: «(یک هفته نه) سه روز. از پوتین (هم همین را) شنیدم.» و ترامپ جواب میدهد: «شاید هم کمتر!» که ونس مجدداً وارد بحث شده و میگوید: «فقط (یک بار) بگو متشکرم (که اقلاً یک بار تشکر کرده باشی)» و زلنسکی پاسخ میهد: «من بارها به مردم امریکا گفتم متشکرم.» ترامپ میگوید به نظر او برگزاری این جلسه مطبوعاتی «برای مردم امریکا خوب است که بفهمند چه خبر است.» و زلنسکی مجدداً به طعنه میگوید: «ممنونم.»
افتخار به ترامپ تا فاجعه!
کنفرانس بیسابقه مطبوعاتی زلنسکی در حالی که برخی منابع میگویند او و تیم همراهش از کاخ سفید اخراج شدند، انعکاس وسیعی در اروپا، امریکا و جهان داشت. زلنسکی بعد از این نشست یک بار دیگر گفت: «مهم است که از حمایت رئیسجمهور ترامپ برخوردار باشیم. او میخواهد جنگ را پایان دهد، اما هیچکس بیشتر از ما صلح نمیخواهد. صلح بدون ضمانتهای امنیتی نمیتواند حاصل شود.» او همچنین در مصاحبهای با فاکسنیوز گفت که احساس نمیکند به ترامپ عذرخواهی بدهکار است، اما فکر میکند میتوان این رابطه را نجات داد. در حالی که وزارت خارجه امریکا اعلام کرد «رئیسجمهور ترامپ تنها کسی است که میتواند به این جنگ پایان دهد و زلنسکی این شانس را دارد تا اوضاع را تغییر دهد»، سناتور «لیندسی گراهام» گفت که «من تا به حال بیش از این به ترامپ افتخار نکرده بودم که نشان داد مردم امریکا و جهان نباید بازیچه دست این مرد شوند.» «مایک جانسون» رئیس مجلس نمایندگان امریکا هم گفت: «چیزی که ما در اتاق بیضی دیدیم، رئیسجمهوری بود که امریکا را در اولویت قرار داده بود.» «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز گفت: «اینکه ترامپ و ونس چگونه خود را کنترل کردند و زلنسکی را نزدند، یک معجزه خویشتنداری است.» این در حالی است که «چاک شومر» رهبر دموکراتهای امریکا در مجلس سنا در این باره گفت: «ترامپ و ونس دارند کارهای کثیف پوتین را انجام میدهند.» «جان بولتون» مشاور امنیت ملی سابق ترامپ گفت: «ترامپ و ونس نشان دادند که در جنگ اوکراین و روسیه در سمت روسیه هستند. این اشتباهی فاجعهبار برای امنیت ملی امریکا است.» او گفته که «تن رونالد ریگان در گور لرزید وقتی شنید یک رئیسجمهور امریکا میگوید به کرملین اعتماد دارد.» جیک اوچینکلاس، نماینده کنگره امریکا نیز در حساب شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «زلنسکی امروز به واشینگتن پرواز کرد، اما وارد کاخ کرملین شد.» اروپاییان هم که طی چند هفته گذشته با ترامپ، تجربهای نزدیک به زلنسکی داشتهاند یا انتظار چنین تجربهای را در آینده دارند، از زلنسکی حمایت کردند. «امانوئل ماکرون» رئیسجمهور فرانسه در اینباره گفت: «ما باید به کسانی که از روز اول جنگیدند احترام بگذاریم.» نخستوزیر اسپانیا در پیامی اعلام کرد: «اسپانیا از اوکراین حمایت میکند.» وزیر خارجه آلمان گفت: «اوکراین تنها نیست و اروپاییها پشت این کشور هستند. اوکراین از حمایت راسخ آلمان و اروپا بهرهمند خواهد بود.» و وزیر خارجه سوئد هم اظهار کرد: «ما در کنار اوکراین که نه تنها برای آزادی بلکه برای تمامی اروپا میجنگد، میایستیم.» «اورسولا فوندرلاین» رئیس کمیسیون اروپا نیز گفت: «اروپا به کار با رئیسجمهور زلنسکی برای یک صلح پایدار و عادلانه ادامه میدهد.»