این عملیات به نوعی الگو گرفته شده از عملیات طوفان صحرا در جنگ اول خلیج فارس بود ؛ انجام عملیات سریع هوابرد و به دنبال آن تهاجم نظامی زمینی . هدف عملیات تصرف کیف، سرنگونی دولت آن و ایجاد یک دولت دست نشاده روس در آن کشور بود .
عملیات فرودگاه آنتونف در ابتدا طبق نقشه به خوبی پیش رفت و فرودگاه سریعا تصرف شدو با اشغال فرودگاه ، کاروان نظامی روسیه متشکل از هزاران تانک و تجهیزات نظامی معروف به (کاروان شصت کلیومتری) از مرز بلاروس به سمت کیف شروع به حرکت کرد ( مرز بلاروس تا کیف تنها صد کیلومتر فاصله دارد )
هدف تصرف فرودگاه آنتونف ایجاد یک پل هوایی بود که هزار نفر چترباز نخبه روسی را به وسیله هواپیما به فرودگاه منتقل کرده که مسیر را برای کاروان نظامی زمینی امن و تسهیل نمایند .
ولی در ادامه عملیات با مقاومت نیروهای اکراینی متوقف شد و مدافعان اکراینی با گلوله باران نیروهای ویزه روسی در این فرودگاه آنان را به شدت سرکوب کردند و باند فرودگاه نیز عملا غیر عملیاتی و توانایی فرود هرگونه هواپیمای از آن گرفته شد .
کاروان زمینی روسیه نیز با مقاومت شدید نیروهای اکراینی زمین گیر شد و عقب نشست و به اینگونه عملیات اشغال سریع کیف شکست خورد .
به نظر بزرگترین خسارت روز اول جنگ از بین رفتن بزرگترین هواپیمای جهان ، هواپیمای آنتونف 225 معروف به آنتونف رویا بود که در درگیری طرفین در فرودگاهی که نام خود را از این هواپیما وام گرفته بود نابود شد .
قطعا روس ها هرگز فکر نمیکردند که حمله به اکراین و به ظن خودشان دولت غربگرا آن به سال سوم برسد و این همه هزینه سنگین تلفات انسانی، مالی،لجستیکی .... برای روسیه به بار آورد ( فقط نزدیک به صد هزار کشته نظامی روسی در اکراین ) و جدا از هزینه جنگ فروریختن تصویر هیمنه نظامی روسیه بود و این جنگ ثابت کرد که در مورد قدرت نظامی روسیه (حداقل در بخش سلاحهای متعارف ) اغراق فراوان صورت پذیرفته و این «پادشاه جنگ لخت است » .
آقای هنرپیشه ، ولودمیر زلنسکی : رئیس جمهور زلنسکی با رای بالای 70 درصدی مردم اکراین بر سر کار آمد (73.22 %) و به نظر میرسید با توجه به سابقه کاری هنرپیشگی خود آماده دفاع و مبارزه علیه یک قدرت بزرگ نباشد ولی تا اینجای کار از پس نقش جنگجوی خود نیز به خوبی برآمده است و اگر روزگاری بازیگری شناخته شده در اکراین بود ، امروز بازیگری مطرح در عرصه جهانی است .
کسی که روزی به او لقب دلقک دادند ولی در ادامه جنگ با روسیه با ویلیام والاس آزادی خواه اسکاتلندی مقایسه میشد و او علیرغم درخواست آمریکا برای خروج امن او از اکراین در روزهای اول جنگ، در کیف ماند و به مبارزه ادامه داد و چه بسا اگر اشرف غنی هم در کابل مانده بود و یا بشار اسد در دمشق ، این دو کشور نیز امروز روزگار دیگری داشتند .
زلنسکی چه از او متنفر باشیم و چه علاقهمند، مشهورترین هنرپیشه سیاسی سالهای اخیر است و شاید همین موضوع باعث تنفر ترامپ از او باشد که چشم دیدن کسی بالاتر از خود ندارد ( ترامپ نیز مانند برلوسکونی نخست وزیر اسبق ایتالیا دچار خودشیفتگی است و نقل قول است که برلوسکونی در مراسم عزا نیز علاقه داشت به جای متوفی باشد !) ترامپ دیکتاتور مسلک با رفتار کالیگولای خود، زلنسکی را دیکتاتور خطاب میکند و این حالی است که زلنسکی در کشور خود بعد از سه سال جنگ هنوز از حمایت 60 درصدی مردم برخودار است ، ترامپ فکر میکنند که زلنسکی بدون آمریکا سه روز هم در مقابل روسیه دوام نمیآورد همانطور که پوتین نیز همین عقیده را داشت که سه روزه کیف را تصرف میکند ( در دیدار اخیر زلنسکی با ترامپ ، زلنسکی به خوبی به این موضوع اشاره کرد ) .
امروز در اکراین زلنسکی تنها نیست بلکه این دفاع یک ملت در برابر تهاجم است ، ملتی که تا امروز 50 هزار کشته و نزدیک به 400 هزار مجروح در راه دفاع از میهن خود داده است و بسیاری مجروحین دوباره به میدان جنگ برگشته اند .
امروز اکراین بزرگترین تولید کننده موشک و پهپاد در اروپا است و در حالی که تمام اروپا در سال گذشته 1.5 میلیون گلوله توپخانه و خمپاره تولید کرده ، اکراین به تنهایی 5/2 میلیون گلوله ساخته است و اگر دستش در حمله به خاک مرکزی اروپا بسته نبود تاکنون شگفتی آفریده بود .واقعیت این است که یک حاکم بدون پشتوانه ملت هیج است و زلنسکی حمایت مردم خود در را در راه دفاع از اکراین را دارد .
اروپا بدون آمریکا : آمریکای ترامپ نظر مساعدی نسبت به اکراین و زلنسکی ندارد ولی اروپا تمام قد پشت اکراین ایستاده و میدانند اکراین مرز حائل بین آنان و روسیه است .
در ماه گذشته که آمریکا درگیر دوره انتقالی انتخابات بود و ترامپ برای اکراین پشت چشم نازک میکرد اروپا کمک قابل توجهی به اکراین نمود و برای ماه مارس نیز فون درلاین رئیس کمیسیون اروپا وعده کمک 5/3 میلیارد دلاری اروپا به اکراین را داده است و حقیقت این است که اروپا امیدی به کمک آمریکای ترامپ در ادامه جنگ اکراین ندارد ، ترامپی که به قول فرید زکریا تحلیلگر برجسته آمریکایی شیفته رهبران اقتدارگرا وتمامیت خواه مانند پوتین است .
با این حال رئیس جمهور مکرون در نشست روزهای گذشته خود با ترامپ اعلام کرد که صلح «نباید به معنای تسلیم اکراین یا آتش بس بدون تضمین باشد » و همچنین اضافه کرد که اکراین «امنیت جمعی » کل اروپا را حفظ کرده است . فرانسه در روزهای گذشته اولین دسته از جنگنده های میراژ 2000 خود را به اکراین تحویل داد و در خلال جنگ نیز با اهدای توپهای خودکششی سزار به اکراین نقش مهمی در میدان نبرد جنگ اکراین داشت و این توپهای دقیق بسیاری از تجهیزات جنگی روسیه را تار و مار کردند .
فرانسوی ها از ابتدا نیز به حمایت آمریکا در هنگام حمله اتمی شوروی به اروپا بدبین بودند و شاردوگل با اعتقاد به این موضوع که آمریکا در بزنگاه حادثه از آنان دفاع نخواهد کرد ، دست به ساخت وتولید بمب هسته ای زد و که این کشور نیز بتوانند در موقع لزوم توانایی « ضربه دوم » را داشته باشد .
در روزهای که بریتانیا حساب خود را بعد از برگزیت از اروپا جدا کرده و آلمان نیز درگیر انتخابات و حواشی آن است ، رئیس جمهور مکرون نقش خود در سایه به عنوان رهبر اروپای متحد در برابر روسیه را به خوبی انجام میدهد و همانند برگزاری کم نظیر المپیک 2024 پاریس بدون توجه به حواشی هدف خود را دنبال میکنند .
بعد اتفاقات جنجالی بین ترامپ و زلنسکی ، اروپا متوجه شده است که در نظم جدید ترامپ نباید به حمایت آمریکا امید داشته باشد و به اعتقاد جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا « جهان آزاد امروز نیاز به یک رهبر جدید دارد و این اروپاست که باید این چالش را بپذیرد » .
رئیس جمهور پوتین و چالش پان اسلاو : پوتین و حزب حاکمه روسیه انگیزه اصلی جنگ را تشکیل امپراطوری اورآسیایی و فراملی روسیه متشکل از ملت های ارتدوکس و نژاد اسلاو هدف گذاری کرده و قبلا نیز در راستای این هدف اقداماتی مانند دخالت و تصرف در مناطقی چون اوستیای جنوبی ، آبخازیا ، کریمه و دونباس نموده اند .
در این میان در بین متفکران پان اسلاویسم ، اکراین نقش مهمی دارد و از نظر آنان ایجاد امپراطوری اورآسیای بدون اکراین امکان نخواهد داشت و اکراین مهمترین سنگر ضدغربی است .
شاید تفکر پان اسلاویسم در نزد هیات حاکمه روسیه پر طرفدار باشد ولی بسیاری از نیروهای روسی در میدان نبرد را اقناع نکرده است و اینکه چرا باید با هم زبانان و هم نژادان خود بی دلیل درگیر جنگ و کشتار شوند و شاید یکی از دلایل تعداد زیاد خودکشی های افراد در جبهه روسی این باشد .
رئیس جمهور پوتین و هیات حاکمه روس در دامی گرفتار شده اند که خود آن را آماده و پهن کرده بودند و این پان اسلاوهای مغرور برای خروج از این دام چشم به حمایت آمریکا دارند !
فرجام : رئیس جمهور زلسنکی و مردم اکراین تا همین جای کار نیز قهرمان داستان این جنگ هستند که بعد از سه و سه روز از آغاز جنگ مقابل روسهای پرادعا به خوبی دوام آورده و مقاومت نمودهاند و حتی بعد از مشاجره زلنسکی و ترامپ ، حمایت اکثر رهبران اروپایی با خود داشته اند ، آنها چه با معدن و چه بدون معدن ! در روی زمین دومین ارتش قدرتمند جهان را زمین گیر کرده اند و حتی توانسته اند بخشی از خاک متجاوزان را اشغال نمایند .
* دکترای روابط بین المل ، مدرس دانشگاه و دبیر گروه مطالعات کشمکش و همکاری در خاورمیانه در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه