به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، سید حسن نَصْرالله ملقب به سید مقاومت از بنیانگذاران حزب‌الله لبنان روز 6 مهر 1403 با پرتاب بیش از ۸۰ بمب سنگرشکن ۵۰۰۰ پوندی ساخت آمریکا در ضاحیه بیروت در زیر زمین یک ساختمان به همراه 33 نفر دیگر از جمله عباس نیلفروشان و علی کرکی، ترور و شهید شد. شهید نصرالله به دلیل جنگ و مخاطرات امنیتی روز یکشنبه 5 اسفند 1403 پس از 5 ماه شهادت، توسط نیمی از جمعیت سه میلیونی مردم لبنان و آزادیخواهانی از سراسرجهان تشییع شد.
نصرالله که بود که مردم در زیرغرّش هواپیماهای جنگی اسرائیل پای جنازه او اشک و حماسه آفریدند؟ سید حسن نصرالله یک عالم دینی راستین بود که توحید او مبتنی برنفی طاغوت بود (فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى لَا انْفِصامَ لَها» (سوره بقره، 256) او در دوران رهبری حزب الله ازسال ۱۹۹۲م-۲۰۲۴م) به قدرت منطقه‌ای تبدیل شد. آزادسازی جنوب لبنان از اشغال رژیم صهیونی درسال 2000م، آزادی اسیران لبنانی از دست اسرائیل در ۲۰۰۴م و پیروزی در جنگ ۳۳ روزه در ۲۰۰۶م همه به تدبیررهبری نصرالله رخ داد و او قدرت مندترین و محبوب‌ترین رهبرِجهان عرب شد.
براستی نصرالله که بود؟ قرآن به ما می آموزد که برخی انسان ها یک تن بسان یک جامعه اند و کارکرد یک جامعه پویا را دارند. قرآن در توصیف ابراهیم خلیل و بت شکن عصر خود، او را چونان یک امت می شمارد که خصلت هایی بدین قرار داشت:
إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتاً لِلَّهِ حَنِيفاً وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ، شَاكِراً لأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ، وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ، ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفاً وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ» (سوره نحل، 120- 123)
در این آیات خداوند متعال ویژگی هایی را برای ابراهیم خلیل یاد مي کند که وجه نامگذاری او به یک امت است. آن گاه در پایان این خصلت ها، مي‌فرمايد شما نیز برهمين آیین حنیف ابراهیمی و طریق توحید باشید. اوصاف یاد شده بیشترثبوتي‌اند، و برخی سلبي اند که بازگشت آن نیز به ثبوتی است.
1. ابراهیم به تنهایی یک امت
«إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً» معمولا افراد به هم پیوسته یک جامعه را امت گويند اما در این جا ابراهیم خلیل را موسوم به امت می دارد.اگر يك انسان، فوق العاده و فراتر بود براوهم می توان اطلاق امت نمود. گفته شده است که چون حضرت ابراهيم به تنهايي كار يك ملت را انجام داد بدین روی او را امت نامید. واژه امت در عرف زبان برشخصی كه از نظر علم و عقل وفعل، كار يك جامعه را بكند اطلاق شده است.
ليس علي الله بمستنكرٍ أن يجمع العالم في واحد
از شماردو چشم يك تن كم وز شمار خرد هزاران بيش!
یعنی افرادی از نوع انسان چنین اند که در نگاه چشم و ديدِ ظاهر، يك فرد اند، اگرفوت شوند، در شماره چشم يك تن كم شده است، اما در منطق شمارش، عقل و علم از «هزاران بيش» اند! در منطق قرآن ابراهیم، به فرده یک امت است. او صدای رسای توحید در متن بت پرستي و بت پیشگی بود. پس اوّلين وصف ابراهیم خلیل این است که او یک امت است.«إِنَّ إِبْرَاهِيمَ» جمله اسميه مصدّر با «إِنَّ» تأكيد ذكر شده است «كَانَ أُمَّةً». اما آیا این ویژگی مختص ابراهیم است یا بر رهروان راه توحیدی ابراهیم نیزاطلاق می شود؟ امام خمینی بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی در شهادت شهید بهشتی، به خاطر شخصیت جامع الاطراف و بی نظیرایشان، فرمود: بهشتی یک ملت بود.
از این رو می توان شهید سید حسن نصرالله را نیز چونان یک ملت نامید؛ زیرا سید حسن نصرالله جوان یکه و تنها با دست خالی، زمانی درمقابل بت زمان و ارتش اسطوره ای اسرائیل ایستاد که همه شاهان عرب با ارتش ها و تسلیحات کذایی خود در برابر او سرذلت فرود آورده بودند. اوبا اتکال به خدای متعال به تربیت جوانان لبنان پرداخت و آموزه توحید را درجان آنان نشاند و آنها را انسان های دیگری ساخت.آری نصرالله به تنهایی یک امت شد.
2. ابراهیم مطيع خدا و خاضع لله
خصلت اساسی دیگر برای حضرت ابراهیم عبودیت خالصانه و اطاعت محض او از خدا بود «قَانِتاًلِلَّهِ» سید مقاومت نیز کوشید براین مرام ابراهیم باشد. او خاضع در برابر خدا و سرسخت در برابر دشمنان خدا بود.
3. ابراهیم حنیف
سومین خصلت ابراهیمی حرکت در صراط مستقیم حق «حَنِيفاً» و نلغزیدن به این سو و آن سوی بود. حنيف مقابل جنيف حرکت درمیان جاده، و انحراف به حاشیه (جنیف) نداشتن و از صراط مستقيم فاصله نگرفتن است. حنيف ميل از باطل به حق است، جنيف ميل از حق به سوی باطل است. زندگانی پر تلاطم سید حسن نصرالله نیزگواه این حقیقت است که درمتن همه حوادث و بحران ها و مواجهه با انواع رویارویی ها، ذره ای از کانون توحید و ولایت راهبری الهی دور نشد و انحاء تمایلات درونی را مهار کرد و تمام دشواری ها و ناملایمات را تحمل کرد و تا آخرین لحظات حیات، صابرا محتسبا لله درطریق حق پایدارماند.
4. مستغرق درتوحید
عبارت دیگر در وصف خلیل الهی وصف سلبي و دفع دخل است. «وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ» اگرابراهیم درجدال احسن با مشرکان کوشید تا ذهن آنان را به فقر ذاتی ماه و خورشید و دیگر پدیده ها آشنا کند (انعام، 77) وبن بست فکری ایشان را برملا سازد؛ «فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ»؛ (بقره، 258) گمان نرود که بویی ازشرک در وجود او راه داشت، بلکه او چنان مستغرق درتوحید و معارض با شرک بود که در راه توحید مرگ و آتش را به جان خرید.(سوره عنکبوت، 24)
این ویژگی نیز در حیات پر فراز و فرود نصرالله تجلی داشت. او همه مطامع دنیا را با خدا معامله کرد و همچون ابراهیم از خلق به حق سفر کرد و در وادی توحید و اوصاف الهی غوطه ورشد و جز برخدا دل نبست. هرکه از دیدار برخوردار شد این جهان در چشم او مردار شد! بسیاراند کسان که دعوی توحید دارند، اما توحید راستین همان است که در میدان ابتلا از جان بگذری، و پیروزمردان این آزمون اندک اند. و نصرالله برپیمان توحیدی با خداوند و جهاد در راه خدا تا نثار جان استوارماند. «مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا» (سوره احزاب، 33)
5. سپاسگزار نعمت های خدا
ویژگی دیگر خلیل خداوند شكرگزاری بود. «شَاكِراً لأَنْعُمِهِ» جهان وجود سراسر نعمت هاي الهي است. بهره گیری از نعمت های پروردگار در مسیر تقرب به خدا همان شکر گذاری است. و کاربست نعمت های عالم هستی در طریق ناحق و مقابل رضا و قرب آفریدگار هستی، کفر و کفران و نقمت است. ابراهیم خلیل عبد شاکر اله بود که همه نعمت های خدادادی را در راه خدا خرج کرد. حقیقت شکر در اخلاص توحیدی نمود می یابد. سید حسن نصرالله دراین صفت نیز چون رهرو آیین ابراهیمی راه شکر گزاری حق را پیشه کرد و فکر صائب، هوش سرشار، زبان بلیغ و موقعیت اجتماعی و تمام فرصت ها و نعمت های موهوب پروردگار حتی فرزند عزیز خود را برای نجات آوراگان فلسطین و لبنان در جهت رضای حق خالصانه به کار بست و بدین گونه شکر گزاری خود را تجسم بخشید.
6. برگزیده و خاص خدا
از جمله ویژگی های حضرت ابراهیم آن بود که خداوند وجود او را صالح و لایق رسالت خویش دید فلذا وی را برای رسالت توحیدی خویش برگزید. «واجتباه» اجتباء از جبایه، جمع کردن ميوه های خوب را جِبايه و اجتبا گویند.«مُجتبيٰ» يعني برچين شده، برگزيده شده. اجتبای الهی اين است كه خداوند بنده ای را مشمول رحمت و مزيد كرامت خاص سازد. به اين منظور او را از تفرق در راههاى پراكنده حفظ وبه صراط مستقيم سوق دهد. به گفته دیگر، اجتبای بنده، به این است که خدای سبحان خود متولّى اموروی شده او را خاص خود گرداند، آن سان كه ديگران بر او سلطه نداشته باشند، چنانكه درباره حضرت يوسف به اين معانى اشاره دارد «انه من عبا دنا المخلَصين» (طباطبایی، المیزان، ج 12 ص 368)
در این خصلت نیز نصرالله، به دلیل صلاحیت های شخصیتی و ارادی، چونان ابراهیم خلیل مشمول لطف خاص خداوند شد، مسئولیت توحیدی یافت و مأمورجهاد فی سبیل الله شد. کم نبوده و نیستند عالمانی قاعد که در برابر بت ها و طواغیت زمان ساکت و بی تفاوت اند! آری جهاد در راه حق بابی است که خداوند آن را تنها بروی اولیای خاص خود می گشاید. «أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اَلْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ اَلْجَنَّةِ فَتَحَهُ اَللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِيَائِهِ وَهُوَ لِبَاسُ اَلتَّقْوَى وَ دِرْعُ اَللَّهِ اَلْحَصِينَةُ» نهج البلاغه، خطبه 27)
7. مشمول عنایت، توفیق وهدایت خاص
از جمله خصیصه های ابراهیم خلیل آن است که وی مشمول هدایت خاص خداست. «وَهَدَاهُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» آشکاراست که این هدایت نه هدایت عام بلکه هدايت پاداشی ویژه درمسیر رسیدن به مقصود است که براساس حرکت ایمانی به بنده عطا می شود. «وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ» (سوره تغابن، 11) این هدایت همان گرايش به مقصد و ايصال به مطلوب است.
8. برخورداری ازحسنه دنیا
«وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً» نعمت های خوش آیند و سعادت آفرین دنیا، عقل، علم، حلم، ایمان، تقوا، فرزند صالح، نام نیک، اعتبار اجتماعی، رزق و اخلاق نیکو و جزآن حَسَنات دنياست. تبیین توحید، مبارزه با شرک، توفيق بنای كعبه، و قبله گاه همیشگی موحدان، احسان به بندگان خدا نمونه هایی از حسنات دنیایی ابراهيم خليل بود. نصرالله شهید، سید مقاومت نیز دراین خصیصه مشمول حسنات فراوان الهی بود. عقل و تدبیر، علم و حلم و ایمان راستین به خدای متعال، جهاد در راه خدا، توفیق تربیت ایمانی جوانان مجاهد برای خدمت گذاری به محرومان و مبارزه با ستمگران مشرک و نجات مظلومان و سرانجام شهادت در راه خدا توسط ناپاک ترین جانیان روزگار، و عزت بی بدیل او در دل مردمان، نمونه هایی از حسنات دنیوی خداوند به رهبر شهیدان مقاومت سید حسن نصر الله بود.
9. در زمره صالحان و نیکان
«وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ» در این وصف خدای سبحان ابراهیم خلیل را درزمره صالحان در آخرت می شمارد. از قرآن کریم استفاده می شود که حضرت ابراهیم در دنیا امام و مقتدا و شیخ الانبیا بود و از صالحان بشمار می آمد. «وكلا جعلنا صالحين» (سوره انبياء، ٧٢) با این وصف این دعا وخواست حضرت ابراهيم از خدای متعال که «وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ» (شعراء، آيهٴ 83) نشان دهنده آن است که صلاح مراتب تشکیکی دارد و صالحان نیز دارای مراتب مختلف اند و ابراهیم در خواست الحاق خود به آنان را دارد. البته این دعا مطلق است و دنيا وآخرت را شامل است.استاد علامه طباطبایی برپایه اصل مراتب ودرجات پیامبران الهی تا وجود مبارک حضرت خاتم که افضل همه آنان است و کتاب و عترت اوبه مثابه مرکزهدایت مردم تا روز قیامت، صالحان مطلوب حضرت ابراهیم را مقام خاص حضرت محمد (ص) و اهل‌بيت (ع) او می داند که حضرت ابراهیم ازخدا مسئلت کرد تا او را به آنها ملحق نماید. ایشان می فرماید براساس دلالت آیه شریفه «قل إن ولي الله الذي نزل الكتاب بالحق وهو يتولى الصالحين» (سوره اعراف، ١٩٦) پیامبراکرم (ص) خود را دارای ولایت و موصوف به صلاح تحت ولایت خاص حضرت اله می داند. از این رو خلیل الرحمن به خدا عرض کرد او را به محمد (ص) و آل محمد (ع) ملحق بدارد. «َأَلْحِقْنِي بالصالحین» و نگفت مرا از صالحان قرار بده، بلکه گفت مرا به صالحان ملحق کن و این دعای او مستجاب شد.( طباطبایی، المیزان، ج 1، ص 305) سید حسن نصرالله که بدرستی رهرو راه توحیدی ابراهیم بود، با ایمان استوار و اراده راسخ و رفتار مومنانه، خود را در قلمرو ولای توحید و ولای اهلبیت عترت قرار داد. بنابراین او به حسب وعده صادق پرودگار ملحق به صالحان خواهد بود. «وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ» (سوره عنکبوت، ۹)
و سر انجام این آیات اشعار به این نکته دارد كه حضرت ابراهيم (ع) صفاتی مطلوب داشت که برونداد آیین حنيف و عبودیت خداوند سبحان بود. از این رو از همه انسان ها می طلبد که از ملت و آیین ابراهیم خلیل که همان راه توحید خالص است رهروی جویند و سعادت دارین را از این طریق بجویند. و سید حسن نصرالله یکی از آن مردان الهی بود که زندگی خود را وقف راه توحید کرد و مشمول ولایت خدای متعال و اولیای الهی واقع شد. والحمدلله.
محمد باقر سعیدی روشن؛ استاد گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، سید حسن نَصْرالله ملقب به سید مقاومت از بنیانگذاران حزب‌الله لبنان روز 6 مهر 1403 با پرتاب بیش از ۸۰ بمب سنگرشکن ۵۰۰۰ پوندی ساخت آمریکا در ضاحیه بیروت در زیر زمین یک ساختمان به همراه 33 نفر دیگر از جمله عباس نیلفروشان و علی کرکی، ترور و شهید شد. شهید نصرالله به دلیل جنگ و مخاطرات امنیتی روز یکشنبه 5 اسفند 1403 پس از 5 ماه شهادت، توسط نیمی از جمعیت سه میلیونی مردم لبنان و آزادیخواهانی از سراسرجهان تشییع شد.
به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا سرویس سیاسی خبرگزاری رسا ، سید حسن نَصْرالله ملقب به سید مقاومت از بنیانگذاران حزب‌الله لبنان روز 6 مهر 1403 با پرتاب بیش از ۸۰ بمب سنگرشکن ۵۰۰۰ پوندی ساخت آمریکا در ضاحیه بیروت در زیر زمین یک ساختمان به همراه 33 نفر دیگر از جمله عباس نیلفروشان و علی کرکی، ترور و شهید شد. شهید نصرالله به دلیل جنگ و مخاطرات امنیتی روز یکشنبه 5 اسفند 1403 پس از 5 ماه شهادت، توسط نیمی از جمعیت سه میلیونی مردم لبنان و آزادیخواهانی از سراسرجهان تشییع شد.نصرالله که بود که مردم در زیرغرّش هواپیماهای جنگی اسرائیل پای جنازه او اشک و حماسه آفریدند؟ سید حسن نصرالله یک عالم دینی راستین بود که توحید او مبتنی برنفی طاغوت بود (فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى لَا انْفِصامَ لَها» (سوره بقره، 256) او در دوران رهبری حزب الله ازسال ۱۹۹۲م-۲۰۲۴م) به قدرت منطقه‌ای تبدیل شد. آزادسازی جنوب لبنان از اشغال رژیم صهیونی درسال 2000م، آزادی اسیران لبنانی از دست اسرائیل در ۲۰۰۴م و پیروزی در جنگ ۳۳ روزه در ۲۰۰۶م همه به تدبیررهبری نصرالله رخ داد و او قدرت مندترین و محبوب‌ترین رهبرِجهان عرب شد.
نصرالله که بود که مردم در زیرغرّش هواپیماهای جنگی اسرائیل پای جنازه او اشک و حماسه آفریدند؟ سید حسن نصرالله یک عالم دینی راستین بود که توحید او مبتنی برنفی طاغوت بود (فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى لَا انْفِصامَ لَها» (سوره بقره، 256) او در دوران رهبری حزب الله ازسال ۱۹۹۲م-۲۰۲۴م) به قدرت منطقه‌ای تبدیل شد. آزادسازی جنوب لبنان از اشغال رژیم صهیونی درسال 2000م، آزادی اسیران لبنانی از دست اسرائیل در ۲۰۰۴م و پیروزی در جنگ ۳۳ روزه در ۲۰۰۶م همه به تدبیررهبری نصرالله رخ داد و او قدرت مندترین و محبوب‌ترین رهبرِجهان عرب شد.براستی نصرالله که بود؟ قرآن به ما می آموزد که برخی انسان ها یک تن بسان یک جامعه اند و کارکرد یک جامعه پویا را دارند. قرآن در توصیف ابراهیم خلیل و بت شکن عصر خود، او را چونان یک امت می شمارد که خصلت هایی بدین قرار داشت:
براستی نصرالله که بود؟ قرآن به ما می آموزد که برخی انسان ها یک تن بسان یک جامعه اند و کارکرد یک جامعه پویا را دارند. قرآن در توصیف ابراهیم خلیل و بت شکن عصر خود، او را چونان یک امت می شمارد که خصلت هایی بدین قرار داشت:إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتاً لِلَّهِ حَنِيفاً وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ، شَاكِراً لأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ، وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ، ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفاً وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ» (سوره نحل، 120- 123)
إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتاً لِلَّهِ حَنِيفاً وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ، شَاكِراً لأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ، وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ، ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفاً وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ» (سوره نحل، 120- 123)در این آیات خداوند متعال ویژگی هایی را برای ابراهیم خلیل یاد مي کند که وجه نامگذاری او به یک امت است. آن گاه در پایان این خصلت ها، مي‌فرمايد شما نیز برهمين آیین حنیف ابراهیمی و طریق توحید باشید. اوصاف یاد شده بیشترثبوتي‌اند، و برخی سلبي اند که بازگشت آن نیز به ثبوتی است.
در این آیات خداوند متعال ویژگی هایی را برای ابراهیم خلیل یاد مي کند که وجه نامگذاری او به یک امت است. آن گاه در پایان این خصلت ها، مي‌فرمايد شما نیز برهمين آیین حنیف ابراهیمی و طریق توحید باشید. اوصاف یاد شده بیشترثبوتي‌اند، و برخی سلبي اند که بازگشت آن نیز به ثبوتی است.1. ابراهیم به تنهایی یک امت
1. ابراهیم به تنهایی یک امت«إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً» معمولا افراد به هم پیوسته یک جامعه را امت گويند اما در این جا ابراهیم خلیل را موسوم به امت می دارد.اگر يك انسان، فوق العاده و فراتر بود براوهم می توان اطلاق امت نمود. گفته شده است که چون حضرت ابراهيم به تنهايي كار يك ملت را انجام داد بدین روی او را امت نامید. واژه امت در عرف زبان برشخصی كه از نظر علم و عقل وفعل، كار يك جامعه را بكند اطلاق شده است.
«إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً» معمولا افراد به هم پیوسته یک جامعه را امت گويند اما در این جا ابراهیم خلیل را موسوم به امت می دارد.اگر يك انسان، فوق العاده و فراتر بود براوهم می توان اطلاق امت نمود. گفته شده است که چون حضرت ابراهيم به تنهايي كار يك ملت را انجام داد بدین روی او را امت نامید. واژه امت در عرف زبان برشخصی كه از نظر علم و عقل وفعل، كار يك جامعه را بكند اطلاق شده است.ليس علي الله بمستنكرٍ أن يجمع العالم في واحد
ليس علي الله بمستنكرٍ أن يجمع العالم في واحداز شماردو چشم يك تن كم وز شمار خرد هزاران بيش!
از شماردو چشم يك تن كم وز شمار خرد هزاران بيش!یعنی افرادی از نوع انسان چنین اند که در نگاه چشم و ديدِ ظاهر، يك فرد اند، اگرفوت شوند، در شماره چشم يك تن كم شده است، اما در منطق شمارش، عقل و علم از «هزاران بيش» اند! در منطق قرآن ابراهیم، به فرده یک امت است. او صدای رسای توحید در متن بت پرستي و بت پیشگی بود. پس اوّلين وصف ابراهیم خلیل این است که او یک امت است.«إِنَّ إِبْرَاهِيمَ» جمله اسميه مصدّر با «إِنَّ» تأكيد ذكر شده است «كَانَ أُمَّةً». اما آیا این ویژگی مختص ابراهیم است یا بر رهروان راه توحیدی ابراهیم نیزاطلاق می شود؟ امام خمینی بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی در شهادت شهید بهشتی، به خاطر شخصیت جامع الاطراف و بی نظیرایشان، فرمود: بهشتی یک ملت بود.
یعنی افرادی از نوع انسان چنین اند که در نگاه چشم و ديدِ ظاهر، يك فرد اند، اگرفوت شوند، در شماره چشم يك تن كم شده است، اما در منطق شمارش، عقل و علم از «هزاران بيش» اند! در منطق قرآن ابراهیم، به فرده یک امت است. او صدای رسای توحید در متن بت پرستي و بت پیشگی بود. پس اوّلين وصف ابراهیم خلیل این است که او یک امت است.«إِنَّ إِبْرَاهِيمَ» جمله اسميه مصدّر با «إِنَّ» تأكيد ذكر شده است «كَانَ أُمَّةً». اما آیا این ویژگی مختص ابراهیم است یا بر رهروان راه توحیدی ابراهیم نیزاطلاق می شود؟ امام خمینی بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی در شهادت شهید بهشتی، به خاطر شخصیت جامع الاطراف و بی نظیرایشان، فرمود: بهشتی یک ملت بود.از این رو می توان شهید سید حسن نصرالله را نیز چونان یک ملت نامید؛ زیرا سید حسن نصرالله جوان یکه و تنها با دست خالی، زمانی درمقابل بت زمان و ارتش اسطوره ای اسرائیل ایستاد که همه شاهان عرب با ارتش ها و تسلیحات کذایی خود در برابر او سرذلت فرود آورده بودند. اوبا اتکال به خدای متعال به تربیت جوانان لبنان پرداخت و آموزه توحید را درجان آنان نشاند و آنها را انسان های دیگری ساخت.آری نصرالله به تنهایی یک امت شد.
از این رو می توان شهید سید حسن نصرالله را نیز چونان یک ملت نامید؛ زیرا سید حسن نصرالله جوان یکه و تنها با دست خالی، زمانی درمقابل بت زمان و ارتش اسطوره ای اسرائیل ایستاد که همه شاهان عرب با ارتش ها و تسلیحات کذایی خود در برابر او سرذلت فرود آورده بودند. اوبا اتکال به خدای متعال به تربیت جوانان لبنان پرداخت و آموزه توحید را درجان آنان نشاند و آنها را انسان های دیگری ساخت.آری نصرالله به تنهایی یک امت شد.2. ابراهیم مطيع خدا و خاضع لله
2. ابراهیم مطيع خدا و خاضع للهخصلت اساسی دیگر برای حضرت ابراهیم عبودیت خالصانه و اطاعت محض او از خدا بود «قَانِتاًلِلَّهِ» سید مقاومت نیز کوشید براین مرام ابراهیم باشد. او خاضع در برابر خدا و سرسخت در برابر دشمنان خدا بود.
خصلت اساسی دیگر برای حضرت ابراهیم عبودیت خالصانه و اطاعت محض او از خدا بود «قَانِتاًلِلَّهِ » سید مقاومت نیز کوشید براین مرام ابراهیم باشد. او خاضع در برابر خدا و سرسخت در برابر دشمنان خدا بود.3. ابراهیم حنیف
3. ابراهیم حنیفسومین خصلت ابراهیمی حرکت در صراط مستقیم حق «حَنِيفاً» و نلغزیدن به این سو و آن سوی بود. حنيف مقابل جنيف حرکت درمیان جاده، و انحراف به حاشیه (جنیف) نداشتن و از صراط مستقيم فاصله نگرفتن است. حنيف ميل از باطل به حق است، جنيف ميل از حق به سوی باطل است. زندگانی پر تلاطم سید حسن نصرالله نیزگواه این حقیقت است که درمتن همه حوادث و بحران ها و مواجهه با انواع رویارویی ها، ذره ای از کانون توحید و ولایت راهبری الهی دور نشد و انحاء تمایلات درونی را مهار کرد و تمام دشواری ها و ناملایمات را تحمل کرد و تا آخرین لحظات حیات، صابرا محتسبا لله درطریق حق پایدارماند.
سومین خصلت ابراهیمی حرکت در صراط مستقیم حق «حَنِيفاً» و نلغزیدن به این سو و آن سوی بود. حنيف مقابل جنيف حرکت درمیان جاده، و انحراف به حاشیه (جنیف) نداشتن و از صراط مستقيم فاصله نگرفتن است. حنيف ميل از باطل به حق است، جنيف ميل از حق به سوی باطل است. زندگانی پر تلاطم سید حسن نصرالله نیزگواه این حقیقت است که درمتن همه حوادث و بحران ها و مواجهه با انواع رویارویی ها، ذره ای از کانون توحید و ولایت راهبری الهی دور نشد و انحاء تمایلات درونی را مهار کرد و تمام دشواری ها و ناملایمات را تحمل کرد و تا آخرین لحظات حیات، صابرا محتسبا لله درطریق حق پایدارماند.4. مستغرق درتوحید
4. مستغرق درتوحیدعبارت دیگر در وصف خلیل الهی وصف سلبي و دفع دخل است. «وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ» اگرابراهیم درجدال احسن با مشرکان کوشید تا ذهن آنان را به فقر ذاتی ماه و خورشید و دیگر پدیده ها آشنا کند (انعام، 77) وبن بست فکری ایشان را برملا سازد؛ «فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ»؛ (بقره، 258) گمان نرود که بویی ازشرک در وجود او راه داشت، بلکه او چنان مستغرق درتوحید و معارض با شرک بود که در راه توحید مرگ و آتش را به جان خرید.(سوره عنکبوت، 24)
عبارت دیگر در وصف خلیل الهی وصف سلبي و دفع دخل است. «وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ» اگرابراهیم درجدال احسن با مشرکان کوشید تا ذهن آنان را به فقر ذاتی ماه و خورشید و دیگر پدیده ها آشنا کند (انعام، 77) وبن بست فکری ایشان را برملا سازد؛ «فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ»؛ (بقره، 258) گمان نرود که بویی ازشرک در وجود او راه داشت، بلکه او چنان مستغرق درتوحید و معارض با شرک بود که در راه توحید مرگ و آتش را به جان خرید.(سوره عنکبوت، 24)این ویژگی نیز در حیات پر فراز و فرود نصرالله تجلی داشت. او همه مطامع دنیا را با خدا معامله کرد و همچون ابراهیم از خلق به حق سفر کرد و در وادی توحید و اوصاف الهی غوطه ورشد و جز برخدا دل نبست. هرکه از دیدار برخوردار شد این جهان در چشم او مردار شد! بسیاراند کسان که دعوی توحید دارند، اما توحید راستین همان است که در میدان ابتلا از جان بگذری، و پیروزمردان این آزمون اندک اند. و نصرالله برپیمان توحیدی با خداوند و جهاد در راه خدا تا نثار جان استوارماند. «مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا» (سوره احزاب، 33)
این ویژگی نیز در حیات پر فراز و فرود نصرالله تجلی داشت. او همه مطامع دنیا را با خدا معامله کرد و همچون ابراهیم از خلق به حق سفر کرد و در وادی توحید و اوصاف الهی غوطه ورشد و جز برخدا دل نبست. هرکه از دیدار برخوردار شد این جهان در چشم او مردار شد! بسیاراند کسان که دعوی توحید دارند، اما توحید راستین همان است که در میدان ابتلا از جان بگذری، و پیروزمردان این آزمون اندک اند. و نصرالله برپیمان توحیدی با خداوند و جهاد در راه خدا تا نثار جان استوارماند. «مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى ٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا» (سوره احزاب، 33)5. سپاسگزار نعمت های خدا
5. سپاسگزار نعمت های خداویژگی دیگر خلیل خداوند شكرگزاری بود. «شَاكِراً لأَنْعُمِهِ» جهان وجود سراسر نعمت هاي الهي است. بهره گیری از نعمت های پروردگار در مسیر تقرب به خدا همان شکر گذاری است. و کاربست نعمت های عالم هستی در طریق ناحق و مقابل رضا و قرب آفریدگار هستی، کفر و کفران و نقمت است. ابراهیم خلیل عبد شاکر اله بود که همه نعمت های خدادادی را در راه خدا خرج کرد. حقیقت شکر در اخلاص توحیدی نمود می یابد. سید حسن نصرالله دراین صفت نیز چون رهرو آیین ابراهیمی راه شکر گزاری حق را پیشه کرد و فکر صائب، هوش سرشار، زبان بلیغ و موقعیت اجتماعی و تمام فرصت ها و نعمت های موهوب پروردگار حتی فرزند عزیز خود را برای نجات آوراگان فلسطین و لبنان در جهت رضای حق خالصانه به کار بست و بدین گونه شکر گزاری خود را تجسم بخشید.
ویژگی دیگر خلیل خداوند شكرگزاری بود. «شَاكِراً لأَنْعُمِهِ» جهان وجود سراسر نعمت هاي الهي است. بهره گیری از نعمت های پروردگار در مسیر تقرب به خدا همان شکر گذاری است. و کاربست نعمت های عالم هستی در طریق ناحق و مقابل رضا و قرب آفریدگار هستی، کفر و کفران و نقمت است. ابراهیم خلیل عبد شاکر اله بود که همه نعمت های خدادادی را در راه خدا خرج کرد. حقیقت شکر در اخلاص توحیدی نمود می یابد. سید حسن نصرالله دراین صفت نیز چون رهرو آیین ابراهیمی راه شکر گزاری حق را پیشه کرد و فکر صائب، هوش سرشار، زبان بلیغ و موقعیت اجتماعی و تمام فرصت ها و نعمت های موهوب پروردگار حتی فرزند عزیز خود را برای نجات آوراگان فلسطین و لبنان در جهت رضای حق خالصانه به کار بست و بدین گونه شکر گزاری خود را تجسم بخشید.6. برگزیده و خاص خدا
6. برگزیده و خاص خدااز جمله ویژگی های حضرت ابراهیم آن بود که خداوند وجود او را صالح و لایق رسالت خویش دید فلذا وی را برای رسالت توحیدی خویش برگزید. «واجتباه» اجتباء از جبایه، جمع کردن ميوه های خوب را جِبايه و اجتبا گویند.«مُجتبيٰ» يعني برچين شده، برگزيده شده. اجتبای الهی اين است كه خداوند بنده ای را مشمول رحمت و مزيد كرامت خاص سازد. به اين منظور او را از تفرق در راههاى پراكنده حفظ وبه صراط مستقيم سوق دهد. به گفته دیگر، اجتبای بنده، به این است که خدای سبحان خود متولّى اموروی شده او را خاص خود گرداند، آن سان كه ديگران بر او سلطه نداشته باشند، چنانكه درباره حضرت يوسف به اين معانى اشاره دارد «انه من عبا دنا المخلَصين» (طباطبایی، المیزان، ج 12 ص 368)
در این خصلت نیز نصرالله، به دلیل صلاحیت های شخصیتی و ارادی، چونان ابراهیم خلیل مشمول لطف خاص خداوند شد، مسئولیت توحیدی یافت و مأمورجهاد فی سبیل الله شد. کم نبوده و نیستند عالمانی قاعد که در برابر بت ها و طواغیت زمان ساکت و بی تفاوت اند! آری جهاد در راه حق بابی است که خداوند آن را تنها بروی اولیای خاص خود می گشاید. «أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اَلْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ اَلْجَنَّةِ فَتَحَهُ اَللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِيَائِهِ وَهُوَ لِبَاسُ اَلتَّقْوَى وَ دِرْعُ اَللَّهِ اَلْحَصِينَةُ» نهج البلاغه، خطبه 27)
در این خصلت نیز نصرالله، به دلیل صلاحیت های شخصیتی و ارادی، چونان ابراهیم خلیل مشمول لطف خاص خداوند شد، مسئولیت توحیدی یافت و مأمورجهاد فی سبیل الله شد. کم نبوده و نیستند عالمانی قاعد که در برابر بت ها و طواغیت زمان ساکت و بی تفاوت اند! آری جهاد در راه حق بابی است که خداوند آن را تنها بروی اولیای خاص خود می گشاید. «أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ اَلْجِهَادَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ اَلْجَنَّةِ فَتَحَهُ اَللَّهُ لِخَاصَّةِ أَوْلِيَائِهِ وَهُوَ لِبَاسُ اَلتَّقْوَى وَ دِرْعُ اَللَّهِ اَلْحَصِينَةُ» نهج البلاغه، خطبه 27)
7. مشمول عنایت، توفیق وهدایت خاص
7. مشمول عنایت، توفیق وهدایت خاصاز جمله خصیصه های ابراهیم خلیل آن است که وی مشمول هدایت خاص خداست. «وَهَدَاهُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» آشکاراست که این هدایت نه هدایت عام بلکه هدايت پاداشی ویژه درمسیر رسیدن به مقصود است که براساس حرکت ایمانی به بنده عطا می شود. «وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ» (سوره تغابن، 11) این هدایت همان گرايش به مقصد و ايصال به مطلوب است.
از جمله خصیصه های ابراهیم خلیل آن است که وی مشمول هدایت خاص خداست. «وَهَدَاهُ إِلَي صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ» آشکاراست که این هدایت نه هدایت عام بلکه هدايت پاداشی ویژه درمسیر رسیدن به مقصود است که براساس حرکت ایمانی به بنده عطا می شود. «وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ» (سوره تغابن، 11) این هدایت همان گرايش به مقصد و ايصال به مطلوب است.8. برخورداری ازحسنه دنیا
8. برخورداری ازحسنه دنیا«وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً» نعمت های خوش آیند و سعادت آفرین دنیا، عقل، علم، حلم، ایمان، تقوا، فرزند صالح، نام نیک، اعتبار اجتماعی، رزق و اخلاق نیکو و جزآن حَسَنات دنياست. تبیین توحید، مبارزه با شرک، توفيق بنای كعبه، و قبله گاه همیشگی موحدان، احسان به بندگان خدا نمونه هایی از حسنات دنیایی ابراهيم خليل بود. نصرالله شهید، سید مقاومت نیز دراین خصیصه مشمول حسنات فراوان الهی بود. عقل و تدبیر، علم و حلم و ایمان راستین به خدای متعال، جهاد در راه خدا، توفیق تربیت ایمانی جوانان مجاهد برای خدمت گذاری به محرومان و مبارزه با ستمگران مشرک و نجات مظلومان و سرانجام شهادت در راه خدا توسط ناپاک ترین جانیان روزگار، و عزت بی بدیل او در دل مردمان، نمونه هایی از حسنات دنیوی خداوند به رهبر شهیدان مقاومت سید حسن نصر الله بود.
«وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً» نعمت های خوش آیند و سعادت آفرین دنیا، عقل، علم، حلم، ایمان، تقوا، فرزند صالح، نام نیک، اعتبار اجتماعی، رزق و اخلاق نیکو و جزآن حَسَنات دنياست. تبیین توحید، مبارزه با شرک، توفيق بنای كعبه، و قبله گاه همیشگی موحدان، احسان به بندگان خدا نمونه هایی از حسنات دنیایی ابراهيم خليل بود. نصرالله شهید، سید مقاومت نیز دراین خصیصه مشمول حسنات فراوان الهی بود. عقل و تدبیر، علم و حلم و ایمان راستین به خدای متعال، جهاد در راه خدا، توفیق تربیت ایمانی جوانان مجاهد برای خدمت گذاری به محرومان و مبارزه با ستمگران مشرک و نجات مظلومان و سرانجام شهادت در راه خدا توسط ناپاک ترین جانیان روزگار، و عزت بی بدیل او در دل مردمان، نمونه هایی از حسنات دنیوی خداوند به رهبر شهیدان مقاومت سید حسن نصر الله بود.9. در زمره صالحان و نیکان
9. در زمره صالحان و نیکان«وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ» در این وصف خدای سبحان ابراهیم خلیل را درزمره صالحان در آخرت می شمارد. از قرآن کریم استفاده می شود که حضرت ابراهیم در دنیا امام و مقتدا و شیخ الانبیا بود و از صالحان بشمار می آمد. «وكلا جعلنا صالحين» (سوره انبياء، ٧٢) با این وصف این دعا وخواست حضرت ابراهيم از خدای متعال که «وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ» (شعراء، آيهٴ 83) نشان دهنده آن است که صلاح مراتب تشکیکی دارد و صالحان نیز دارای مراتب مختلف اند و ابراهیم در خواست الحاق خود به آنان را دارد. البته این دعا مطلق است و دنيا وآخرت را شامل است.استاد علامه طباطبایی برپایه اصل مراتب ودرجات پیامبران الهی تا وجود مبارک حضرت خاتم که افضل همه آنان است و کتاب و عترت اوبه مثابه مرکزهدایت مردم تا روز قیامت، صالحان مطلوب حضرت ابراهیم را مقام خاص حضرت محمد (ص) و اهل‌بيت (ع) او می داند که حضرت ابراهیم ازخدا مسئلت کرد تا او را به آنها ملحق نماید. ایشان می فرماید براساس دلالت آیه شریفه «قل إن ولي الله الذي نزل الكتاب بالحق وهو يتولى الصالحين» (سوره اعراف، ١٩٦) پیامبراکرم (ص) خود را دارای ولایت و موصوف به صلاح تحت ولایت خاص حضرت اله می داند. از این رو خلیل الرحمن به خدا عرض کرد او را به محمد (ص) و آل محمد (ع) ملحق بدارد. «َأَلْحِقْنِي بالصالحین» و نگفت مرا از صالحان قرار بده، بلکه گفت مرا به صالحان ملحق کن و این دعای او مستجاب شد.( طباطبایی، المیزان، ج 1، ص 305) سید حسن نصرالله که بدرستی رهرو راه توحیدی ابراهیم بود، با ایمان استوار و اراده راسخ و رفتار مومنانه، خود را در قلمرو ولای توحید و ولای اهلبیت عترت قرار داد. بنابراین او به حسب وعده صادق پرودگار ملحق به صالحان خواهد بود. «وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ» (سوره عنکبوت، ۹)
«وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ» در این وصف خدای سبحان ابراهیم خلیل را درزمره صالحان در آخرت می شمارد. از قرآن کریم استفاده می شود که حضرت ابراهیم در دنیا امام و مقتدا و شیخ الانبیا بود و از صالحان بشمار می آمد. «وكلا جعلنا صالحين» (سوره انبياء، ٧٢) با این وصف این دعا وخواست حضرت ابراهيم از خدای متعال که «وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ» (شعراء، آيه ٴ 83) نشان دهنده آن است که صلاح مراتب تشکیکی دارد و صالحان نیز دارای مراتب مختلف اند و ابراهیم در خواست الحاق خود به آنان را دارد. البته این دعا مطلق است و دنيا وآخرت را شامل است.استاد علامه طباطبایی برپایه اصل مراتب ودرجات پیامبران الهی تا وجود مبارک حضرت خاتم که افضل همه آنان است و کتاب و عترت اوبه مثابه مرکزهدایت مردم تا روز قیامت، صالحان مطلوب حضرت ابراهیم را مقام خاص حضرت محمد (ص) و اهل‌بيت (ع) او می داند که حضرت ابراهیم ازخدا مسئلت کرد تا او را به آنها ملحق نماید. ایشان می فرماید براساس دلالت آیه شریفه «قل إن ولي الله الذي نزل الكتاب بالحق وهو يتولى الصالحين» (سوره اعراف، ١٩٦) پیامبراکرم (ص) خود را دارای ولایت و موصوف به صلاح تحت ولایت خاص حضرت اله می داند. از این رو خلیل الرحمن به خدا عرض کرد او را به محمد (ص) و آل محمد (ع) ملحق بدارد. «َأَلْحِقْنِي بالصالحین» و نگفت مرا از صالحان قرار بده، بلکه گفت مرا به صالحان ملحق کن و این دعای او مستجاب شد.( طباطبایی، المیزان، ج 1، ص 305) سید حسن نصرالله که بدرستی رهرو راه توحیدی ابراهیم بود، با ایمان استوار و اراده راسخ و رفتار مومنانه، خود را در قلمرو ولای توحید و ولای اهلبیت عترت قرار داد. بنابراین او به حسب وعده صادق پرودگار ملحق به صالحان خواهد بود. «وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ» (سوره عنکبوت، ۹)و سر انجام این آیات اشعار به این نکته دارد كه حضرت ابراهيم (ع) صفاتی مطلوب داشت که برونداد آیین حنيف و عبودیت خداوند سبحان بود. از این رو از همه انسان ها می طلبد که از ملت و آیین ابراهیم خلیل که همان راه توحید خالص است رهروی جویند و سعادت دارین را از این طریق بجویند. و سید حسن نصرالله یکی از آن مردان الهی بود که زندگی خود را وقف راه توحید کرد و مشمول ولایت خدای متعال و اولیای الهی واقع شد. والحمدلله.
و سر انجام این آیات اشعار به این نکته دارد كه حضرت ابراهيم (ع) صفاتی مطلوب داشت که برونداد آیین حنيف و عبودیت خداوند سبحان بود. از این رو از همه انسان ها می طلبد که از ملت و آیین ابراهیم خلیل که همان راه توحید خالص است رهروی جویند و سعادت دارین را از این طریق بجویند. و سید حسن نصرالله یکی از آن مردان الهی بود که زندگی خود را وقف راه توحید کرد و مشمول ولایت خدای متعال و اولیای الهی واقع شد. والحمدلله.محمد باقر سعیدی روشن؛ استاد گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
محمد باقر سعیدی روشن؛ استاد گروه قرآن پژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ∎