شناسهٔ خبر: 71628830 - سرویس استانی
نسخه قابل چاپ منبع: خبرآنلاین | لینک خبر

حمیدرضا رضایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

حفاظت از تنوع زیستی و چالش‌های توسعه پایدار در گلستان

حمیدرضا رضایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، در رویداد پرنده‌نگری استان گلستان با اشاره به اهمیت حفاظت از تنوع زیستی، بر لزوم تعامل میان توسعه اقتصادی و ملاحظات محیط زیستی تأکید کرد.

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرآنلاین وی گفت: تنوع زیستی یکی از اساسی‌ترین عناصر حفظ تعادل اکولوژیکی است و هرگونه تغییر بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیست‌محیطی می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به اکوسیستم وارد کند.

وی با بیان اینکه استان گلستان به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه خود، یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر محسوب می‌شود، اظهار داشت: این منطقه به دلیل قرار گرفتن در مسیر مهاجرت پرندگان و برخورداری از تنوع بالای اکوسیستمی، نقش حیاتی در حفظ گونه‌های مختلف دارد. از این رو، هرگونه تغییر کاربری و فعالیت‌های توسعه‌ای بدون ارزیابی اثرات زیست‌محیطی، می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به منابع طبیعی منطقه وارد کند.

رضایی تغییر کاربری اراضی را یکی از جدی‌ترین تهدیدات تنوع زیستی دانست و تصریح کرد: توسعه اقتصادی و اجرای پروژه‌های زیرساختی باید با در نظر گرفتن مطالعات دقیق زیست‌محیطی انجام شود. منطقه آزاد که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده است، باید برای جلوگیری از آسیب به زیستگاه‌های طبیعی، ملاحظات اکولوژیکی را در اولویت خود قرار دهد.

وی در ادامه با اشاره به تأثیر تغییرات اقلیمی بر منابع آبی استان گلستان گفت: خشک شدن تالاب‌ها و کاهش منابع آبی، نه تنها به زیستگاه پرندگان مهاجر آسیب وارد کرده، بلکه باعث افزایش گردوغبار و تأثیرات منفی بر سلامت مردم نیز شده است. کمبود حقابه تالاب‌ها یک نگرانی جدی است که باید به‌طور جدی پیگیری شود تا از نابودی این اکوسیستم‌های ارزشمند جلوگیری گردد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان همچنین بر نقش جوامع محلی در حفاظت از محیط زیست تأکید کرد و افزود: آموزش و آگاهی‌بخشی به مردم، یکی از مؤثرترین راهکارها برای حفظ منابع طبیعی است. باید فرصت‌های شغلی جایگزین برای جوامع محلی ایجاد شود تا وابستگی به فعالیت‌هایی که منجر به تخریب محیط زیست می‌شود، کاهش یابد.

وی در ادامه سخنان خود اظهار داشت: یکی دیگر از چالش‌های زیست‌محیطی استان، چرای بی‌رویه دام در زیستگاه‌های حساس است که تعادل اکوسیستم را بر هم می‌زند. دامداری‌های سنتی و عدم مدیریت صحیح مراتع باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و در نتیجه افزایش فرسایش خاک می‌شود. برای جلوگیری از این آسیب‌ها، نیاز به برنامه‌های مدیریتی جامع در حوزه منابع طبیعی داریم.

رضایی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به خطرات ناشی از ورود گونه‌های غیر بومی به اکوسیستم‌های طبیعی بیان کرد: ورود و گسترش گونه‌های غیربومی یکی از چالش‌های جدی در حفظ تنوع زیستی محسوب می‌شود. این گونه‌ها می‌توانند تعادل زیستی را بر هم بزنند و موجب کاهش جمعیت گونه‌های بومی شوند. جلوگیری از کاشت و پرورش این گونه‌ها در برنامه‌های توسعه‌ای باید مورد توجه قرار گیرد.

وی در ادامه افزود: توسعه پایدار تنها در صورتی ممکن خواهد بود که ما ضمن بهره‌برداری مسئولانه از منابع طبیعی، به حفظ زیستگاه‌های مهم نیز متعهد باشیم. یکی از راه‌های دستیابی به این هدف، گسترش پژوهش‌های علمی درباره وضعیت تنوع زیستی و ارائه راهکارهای مبتنی بر داده‌های علمی برای مدیریت بهتر اکوسیستم‌ها است.

رضایی با اشاره به تجربه برخی کشورها در زمینه مدیریت منابع طبیعی گفت: در بسیاری از کشورها، حفاظت از تنوع زیستی به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار در نظر گرفته شده است. ما نیز باید از این تجربیات بهره ببریم و در تدوین سیاست‌های محیط زیستی، اصول علمی را مد نظر قرار دهیم.

وی در ادامه با تأکید بر لزوم همکاری میان نهادهای مختلف برای حفاظت از منابع طبیعی اظهار داشت: حفظ تنوع زیستی و مدیریت پایدار محیط زیست تنها با همکاری همه‌جانبه میان دانشگاه‌ها، سازمان‌های دولتی و مردم امکان‌پذیر است. در صورتی که اقدامات جدی برای جلوگیری از نابودی زیستگاه‌های طبیعی انجام نشود، در آینده شاهد آسیب‌های جبران‌ناپذیری خواهیم بود که نه‌تنها بر طبیعت، بلکه بر زندگی و معیشت مردم نیز تأثیر منفی خواهد داشت.

وی در پایان خواستار تدوین سیاست‌های جدید برای حفاظت از تنوع زیستی استان گلستان شد و گفت: تالاب‌های گلستان به عنوان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت برای تأمین حقابه، جلوگیری از تخریب و افزایش نظارت‌های حفاظتی هستند. در این راستا، ایجاد مناطق حفاظت‌شده و اعمال قوانین سخت‌گیرانه‌تر در برابر تخریب منابع طبیعی از جمله راهکارهای مؤثر خواهد بود.

رضایی در جمع‌بندی سخنان خود تأکید کرد: حفاظت از محیط زیست تنها یک وظیفه دولتی نیست، بلکه مسئولیتی همگانی است که همه اقشار جامعه باید در آن مشارکت داشته باشند. بدون همکاری مردم و نهادهای مرتبط، هیچ برنامه‌ای به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. از این رو، نیاز است که در کنار اقدامات اجرایی، برنامه‌های فرهنگی و آموزشی نیز برای ارتقای آگاهی عمومی در نظر گرفته شود.