نقالی به معنی کار و پیشه نقال است که کالا یا چیزی را از جایی به‌ جای دیگر نقل می‌کند یا می‌برد، اما در اصطلاح به هنر کسی می‌گویند که داستان‌ها و واقعه‌های جذاب تاریخی و ادبی را که برای سرگرمی مردم نقل و بیان کند. این قصه‌گوی هنرمند را نقال می‌گویند. نقالی یک جریان فرهنگی است که از دیرباز رواج داشته و نقالان داستان‌هایی از حماسه‌های قومی، ملی، دینی و واقعه‌های تاریخی و متون ادبی مانند شاهنامه شبه‌تاریخی و مذهبی را با کلامی سنجیده و آهنگین و بیانی گرم و رسا در میان جمع مردم و در فضاهای عمومی یا محفل‌های خصوصی نقل می‌کند. نقالی این روزها برای کودکان نیز جذابیت یافته و آنهایی که استعداد خوب قصه‌گویی یا صدای مناسبی دارند، در کلاس‌های مختلف نقالی برای کودکان شرکت می‌کنند و آموزش می‌بینند.

پریسا سیمین‌مهر، نقال شاهنامه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا نقالی را یک شاخه از نمایش ایرانی دانست که نیاز به آموزش‌های تخصصی دارد و گفت: نقالی باید توسط افرادی که با شگردها، روش‌ها و منش‌های نقالی شاهنامه آشنایی کامل دارند، به کودکان و نوجوانان آموزش داده شود اما متاسفانه، بسیاری آموزش‌های نقالی برای بچه‌ها غیرتخصصی است.

وی افزود: گاهی اوقات نقالی‌های بزرگسالان، حتی اگر به اشتباه اجرا شده باشد، به کودکان داده می‌شود تا حفظ و اجرا کنند. این رویکرد کاملاً اشتباه است. برای مثال، یک کودک ۷ ساله وقتی که باید نقش یک مرد ۴۰ ساله را ایفا کند، باید از چه واژگانی استفاده کند؟ این کار می‌تواند روی زبان و شخصیت کودک اثر منفی بگذارد. برای آموزش نقالی به کودکان باید از روش‌های صحیح استفاده کرد و این آموزش به‌گونه‌ای باشد که کودک بتواند داستان را با زبان خود بیان کند.

سیمین‌مهر آموزش نقالی را یک فرآیند تخصصی‌ و نیازمند توجه و دقت برشمرد و اضافه کرد: یکی از اشتباهات بزرگ در حال حاضر در آموزش نقالی برای کودکان و نوجوانان، این است که از آثار نقالان بزرگسال نادرست استفاده می‌شود؛ به‌ جای این‌که داستان‌ها متناسب با سن کودک انتخاب شود، بچه‌ها را به حفظ اشعار و نثرهایی وادار می‌کنند که برای سن آن‌ها مناسب نیست. این روش کاملاً نادرست است. برای مثال، اگر یک کودک ۷ ساله داستان رستم و سهراب را اجرا کند، این موضوع می‌تواند تاثیرات منفی زیادی روی روان او بگذارد. در این شرایط، کودک نمی‌تواند مفاهیم عمیق داستان را درک کند و تنها به جنبه‌های خشونت‌آمیز آن توجه می‌کند.

این بانوی شاهنامه‌شناس که از داوران جشنواره حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز بود، اظهار داشت: در بخش نقالی جشنواره، شاهد بودیم که علاقه زیادی به نقالی وجود دارد. این علاقه‌مندی نشان می‌دهد بچه‌ها می‌خواهند نقالی را یاد بگیرند و آثار را حفظ کنند. این تلاش‌ها مثبت است، اما همچنان نیاز به آموزش صحیح و تخصصی وجود دارد. باید در آموزش این هنر، به مفاهیم تربیتی توجه بیشتری داشته باشیم.

وی اضافه کرد: خوشبختانه با توجه به این‌که برای اولین بار این جشنواره برگزار می‌شد، استقبال خوبی را از جانب مردم دریافت کرد و آثار ارسالی کیفیت خوبی داشتند و بچه‌ها استعدادهای زیادی از خود نشان دادند. با این حال، یکی از مشکلاتی که در این جشنواره مشاهده شد، این بود که بسیاری از کودکان به‌درستی‌ هدایت نشده بودند.