به گزارش ایرنا، جای خالی دولت در سرمایه گذاری معادن خراسان شمالی، خام فروشی مواد معدنی، نبود واحدهای فرآوری و نبود حمایت های بانکی از معدن کاران اصلی ترین مشکلات بخش معدن استان است که سبب شده تا معدن کاران به سود مورد انتظار در فعالیت های خود دست نیابند.
موادی که در زمین خفته و با مشقت فراوان از دل زمین بدست می آید در نهایت راهی استان های همجوار و با فرآوری با سود بیشتری عرضه می شود در نهایت زحمت و تلاشی است که از این نعمت خدادادی نصیب معدن کاران استان می شود.
سالانه پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تُن ماده معدنی از معادن خراسان شمالی استخراج می شود که بخش بسیار زیادی از آن خام فروشی می شود و بخشی نیز به علت نبود صرفه استخراج نمی شود.
۲۸ ماده از ۶۸ ماده معدنی که در کشور شناسایی شده در پهنه خراسان شمالی وجود دارد، باریت، مرمر، کلسیت، هماتیت، روی و سرب از جمله مواد معدنی با ارزش در خراسان شمالی است که ظرفیت های مهم برای توسعه اقتصادی این استان به شمار می رود اما زمینه فرآوری مواد معدنی در این استان فراهم نشده است.
عبدالله خدابنده رییس خانه معدن خراسان شمالی، علی اصغر رضا زاده دبیر خانه معدن خراسان شمالی و مهدی سجادی رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان شمالی در میزگرد ایرنا به بیان چالش ها و دغدغه های بخش معدن پرداختند.
معدن، زمینه ساز توسعه استان
دبیر خانه معدن خراسان شمالی، معدن را زمینه ساز توسعه استان عنوان کرد و گفت: ظرفیت های این بخش در استان مغفول مانده است، متاسفانه معدن در این استان درگیر مشکلات متعددی است، هرچند بارها با مسوولان در این باره مکاتبه شده است اما آنگونه که باید و شاید مورد توجه نبوده است.
علی اصغر رضازاده اظهار کرد: بخش معدن در سال های اخیر به جای اینکه سیر صعود و پیشرفت داشته باشد، سیر نزولی داشت، در شرایط سخت اقتصادی و متاثر از افزایش هزینه ها و گرانی ها، معدن نیز با مشکلات فراوان درگیر شده است، معدن کاران نتوانسته اند با ظرفیت کامل فعالیت داشته باشند بیشتر معادن در استان در آستانه تعطیلی قرار گرفته اند و یا با ظرفیت کم فعالیت دارند.
وی افزود: پیش از این مشوق هایی برای معدن کاران در نظر گرفته شده بود که تخفیف ۲۵ درصدی در کاهش تناژ و یا اعمال سایر تخفیف ها، مشوق هایی برای فعالیت های معدن به شمار می رفت اما از ۲ سال گذشته این مشوق ها حذف شد.
امان از حقوق دولتی
رضا زاده بالا بودن میزان حقوق دولتی را از مشکلات معدن کاران عنوان کرد و گفت: حقوق دولتی معدن در واقع مالیات یا هزینه‌ای است که معدن به دولت پرداخت می‌کند و درواقع معادن به ازای هر تن ماده معدنی، مبلغی را به دولت می‌پردازند.
وی با بیان اینکه حقوق دولتی برای معدن کاران بالا است افزود: بالا بودن حقوق دولتی در این استان سبب شد تا این تولیدکنندگان با مشکل اساسی در فعالیت های خود رو به رو شوند.
دبیر خانه معدن خراسان شمالی اظهار کرد: در سال‌های اخیر حقوق دولتی که از مالکان معادن دریافت می شود بسیار افزایش یافته و این امر توان مالی معدن کار را برای فعالیت کاهش داده و بسیاری از معادن رو به تعطیلی است و قریب به اتفاق معادن استان کوچک مقیاس هستند و متاثر از افزایش حقوق دولتی هستند.
وی اظهار کرد: حقوق دولتی بدون اینکه میزان استخراج، قیمت فروش ماده معدنی و یا وضعیت فعالیت معدن مدنظر باشد از معدن کار مطالبه و دریافت می شود.
رضازاده تصریح کرد: تعرفه های مربوط به حقوق دولتی در استان و در کمیته کشف قیمت تعیین می شود اما با توجه به اینکه بیشتر اعضای آن دولتی هستند، نظرها تحمیل و توجهی به بخش خصوصی نمی شود.
کمبود سوخت
دبیر خانه معدن خراسان شمالی با اشاره به مشکل کمبود سوخت برای فعالیت های معدنی اظهار کرد: سوخت به میزان کفایت و مورد نیاز به معدن کاران اختصاص داده نمی شود، این فعالان اقتصادی با مشکل تامین سوخت روبه رو هستند.
وی با بیان اینکه میزان سوخت اختصاص داده شده به معادن، نصف میزان مورد نیاز است افزود: کمبود سوخت سبب شده تا فعالیت در برخی از معادن برای ماه ها به توقف کشیده شود.
تسهیلات بانکی نیاز اساسی توسعه معادن استان
وی کمبود نقدینگی را از مشکلات اساسی معادن استان عنوان کرد و گفت: معدن کاران برای ادامه و توسعه فعالیت خود نیاز به نقدینگی دارند اما در اسال های اخیر هیچ تسهیلاتی از منابع استانی به این بخش تعلق نگرفته است.
دبیر خانه معدن خراسان شمالی خاطرنشان کرد: معدن کاران برای تامین ماشین آلات مورد نیاز فعالیت خود نیاز به نقدینگی دارند دارند که در این باره نیازمند حمایت های بانکی هستند اما از محل منابع تبصره ۱۸ هیچ اعتباری به این بخش اختصاص نیافته است.
وی گفت: براساس قانون، بانک ها مکلف هستند که در پرداخت تسهیلات، پروانه بهره برداری معادن را به عنوان وثیقه بپذیرند اما بانک ها از این اقدام خودداری می کنند .
خام فروشی و نبود واحدهای فرآوری
رضازاده با اشاره به اینکه نبود واحدهای فرآوری معدن سبب خام فروشی مواد معدنی در این استان شده است گفت: خام فروشی سبب شده تا ارزش افزوده ناشی از فعالیت معدن نصیب سایر استان ها شود.
وی با انتقاد از نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش معدن در استان گفت: تنها واحد فرآوری در خراسان شمالی کارخانه آلومینای ایران واقع در شهرستان جاجرم است و قریب به اتفاق مواد معدنی در این استان خام فروشی می‌شود.
دبیر خانه معدن خراسان شمالی اظهار کرد: این مشکلات موجب شده تا بخش زیادی از معادن این استان غیرفعال شود و آنان که فعال هستند با ظرفیت کم و ناچیز فعالیت داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: معدن جزو انفال و موهبت الهی است که می تواند سبب تحول در این استان محروم شده و اقتصاد را رونق دهد اما در استان هم افزایی مناسبی برای توسعه فعالیت معادن وجود ندارد.
رضازاده افزود: ۲۸ ماده معدنی در استان وجود دارد که می تواند سبب توسعه و رونق اقتصادی در این خطه باشد اما رسیدن به سود مورد نظر در این باره نیاز به راه اندازی واحدهای فرآوری و صنایع تبدیلی و تکمیلی است.
وی تصریح کرد: معدن کلسیت، هماتیت، مرمریت و سرب و روی در این استان ظرفیت بسیار ارزنده است اما به علت نبود واحدهای فرآوری، به صورت خام از استان خارج می شود و یا برداشت نمی شود
بیش از نیمی از معادن خراسان شمالی غیرفعال است
رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان شمالی گفت: این استان ۲۷۴ واحد معدنی دارد که اکنون بیش از نیمی از آنها غیرفعال هستند.
مهدی سجادی اظهار کرد: افزایش قیمت تمام شده انجام فعالیت ها، نبود واحدهای فرآوری و پرداخت نشدن تسهیلات مورد نیاز تامین نقدینگی سبب شده تا ۱۴۰ معدن استان غیرفعال شوند.
وی با اشاره به فرسودگی ماشین آلات و ناوگان معدن خاطرنشان کرد: افزایش قیمت ارز سبب شده تا قیمت ماشین آلات هم افزایش یابد در این شرایط معدنکاران در تهیه آن با مشکل روبه رو شده اند.
رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان شمالی گفت: فعالیت برخی معادن با مشکل معارض روبه رو است که بعضا سبب تعطیلی معادن می شود.
وی با بیان اینکه سالانه پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تن ماده معدنی در استان برداشت می شود اظهار کرد: ۷۰ درصد از معادن استان مربوط به مصالح ساختمانی است.
سجادی با اشاره به نبود واحد فرآوری بخش معدن در استان گفت: تنها واحد فرآوری معدن در استان، کارخانه آلومینای ایران در شهرستان جاجرم است.
وی خاطرنشان کرد: بوکسیت، برند معدن خراسان شمالی است که با سرمایه گذاری دولت و راه اندازی کارخانه آلومینای ایران در شهرستان جاجرم، برای سه هزار نفر اشتغال زایی شده است.
رییس سازمان نظام مهندسی معدن خراسان شمالی گفت: بخش خصوصی توان مالی برای ایجاد و راه اندازی واحدهای فرآوری و صنایع تبدیلی را ندارد از این رو دولت باید در این باره سرمایه گذاری کند.
وی تصریح کرد: اکتشاف معادن، کاری بسیار هزینه بر است و بخش خصوصی از سرمایه گذاری در این بخش استقبال نمی کند بر این اساس باید دولت در این باره وارد عرصه سرمایه گذاری شود.
سجادی گفت: دولت تکلیف دارد تا در زمینه اکتشاف معادن وارد عرصه سرمایه گذاری شود تا زمینه برای فعالیت معدن کاران، فراهم و تسهیل شود.
وی افزود: برنامه توسعه هفتم توسعه، رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن را هدف گذاری کرده است رسیدن به این هدف نیازمند حمایت از معدن و تامین زیرساخت ها و الزامات فعالیت این بخش است.
معطلی ۱۰ ساله خراسان شمالی برای دستیابی به نقشه معادن
رییس خانه معدن خراسان شمالی نیز با بیان اینکه کار در معدن و معدن کاری نیاز به سرمایه گذاری بسیار دارد گفت: ایجاد و تامین زیرساخت ها برای معادن، امری بسیار هزینه بر است و بخش خصوصی قادر به تامین آن نیست، در شرایط نامناسب اقتصادی، معدن کار رغبتی برای سرمایه گذاری در این بخش ندارد.
عبدالله خدابنده اظهار کرد: متاسفانه بخش خصوصی و بخش دولتی سرمایه گذاری مناسب و قابل توجهی در بخش معدن این استان نداشته است، نتوانسته ایم از ظرفیت های دولتی و سازمان های دولتی بویژه امیدرو در این استان بهره ببریم.
وی تصریح کرد: انتظار این است همانگونه که دولت در سایر استان ها از جمله خراسان جنوبی وارد عرصه سرمایه گذاری در بخش معدن شده، در این استان نیز سرمایه گذاری کند.
رییس خانه معدن خراسان شمالی با اشاره به اقدامات انجام شده برای توسعه معادن استان گفت: عملیات ژئوفیزیک هوایی برای شناسایی ظرفیت ها و مناطق امیدبخش معدن استان در یک دهه پیش انجام شد اما تاکنون نتایج آن در اختیار عموم معدن کاران قرار نگرفته است.
وی اظهار کرد: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور از سال ۹۶ ژئوفیزیک هوایی خراسان شمالی را با استفاده از بالگرد بر روی هفت هزار کیلومتر مربع از پهنه‌های اکتشافی این استان آغاز کرد و به انجام رساند اما تاکنون نتایج آن را در اختیار این استان قرار نداده است.
خدابنده افزود: پهنه های مزبور مربوط به شهرستان های اسفراین، فاروج و جاجرم به سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور واگذار شد که این سازمان نقشه برداری هوایی و انجام مطالعات در این منطقه را به اجرا درآورد اما هنوز خبری از نتایج آن نیست.
رییس خانه معدن خراسان شمالی با بیان اینکه عملیات ژئوفیزیک هوایی برای شناسایی ظرفیت ها و مناطق امیدبخش معدنی جنوب استان صورت گرفت افزود: در این طرح، هفت هزار کیلومتر مربع از منطقه شرق و جنوب استان در شهرستان های فاروج، اسفراین و جاجرم نقشه برداری شد.
وی با بیان اینکه هنوز اطلاعات این مطالعات و نقشه برداری ها به صورت عموم به معدن کاران ارائه نشده است خاطرنشان کرد: انتظار می رود این اطلاعات سریع تر در اختیار استان قرار گیرد تا نتیجه مطالعات مورد بررسی و استفاده قرار گیرد.
خدابنده افزود: نیاز است تا منطقه مورد مطالعه قرار گرفته و نقشه برداری شده، از بلاتکلیفی خارج و به سرمایه گذاران این بخش واگذار شود.
لزوم سلب صلاحیت معادن غیرفعال
وی در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به اینکه معدن کاران استان از وضعیت دقیق معادن غیرفعال اطلاع در دست ندارند خاطرنشان کرد: اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان باید لیست و اطلاعات دقیق از وضعیت معادن غیرفعال و بلاتکلیف را در اختیار قرار دهد تا معدن کاران برای ورود به سرمایه گذاری در این معادن برنامه ریزی کرده و وارد عرصه شوند.
وی گفت: معدن جزو انفال است و باید وضعیت فعالیت آن در سریع ترین زمان مشخص شود، معادن غیرفعال باید سلب صلاحیت و به سرمایه گذار جدید واگذار شوند.
میزان ذخایر قطعی معادن خراسان شمالی یک میلیارد و ۵۸ میلیون تن و میزان استخراج اسمی از این معادن ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن است.
سالانه پنج میلیون و ۸۰۰ هزار تن ماده معدنی در این استان استخراج می شود.
در کشور ۶۸ ماده معدنی شناخته شده که خراسان شمالی ۲۸ نوع آن را دارد.