این دانه تأثیر مثبتی بر روی سلامت و کنترل وزن دارد. اسیدهای چرب امگا -۳، پروتئین، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی موجود در این دانه گیاهی به سلامتی عمومی بدن کمک می کنند و برای سلامت قلب و عروق، کاهش فشار خون، بهبود عملکرد گوارش، تقویت باروری و سیستم ایمنی بدن مفید است.

طبع دانه چیا، سرد و تر و منبع فوق‌العاده اسیدهای چرب امگا -۳ و اسیدهای چرب ضروری آلفا لینولنیک و اسید لینولئیک است.

دانه چیا از خانواده نعنا و از گیاهان بومی مکزیک و گواتمالا است که به‌خاطر خواص مفیدش، به‌عنوان یک منبع غذایی محبوب شناخته می‌شود. این دانه اندازه بسیار کوچکی دارد و در دو رنگ سیاه و سفید و گاهی خاکستری، قرمز و قهوه‌ای دیده می‌شود. پوسته خارجی خشک و سفت این تخم وقتی در آب قرار می‌گیرد، با جذب بالای آب به شکل ژله‌ای غلیظ درمی‌آید. دانه چیا سرشار از فیبر، پروتئین، اسیدهای چرب امگا -۳، امگا -۶ و امگا -۹، ویتامین‌های C و B و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، منیزیم و روی است.

این ویژگی های غذایی موجب شده که دانه چیا به عنوان منبع انرژی قابل توجه، حامی سلامت قلب و عروق، کنترل قند خون، افزایش احساس سیری، و حمایت از سلامت استخوان‌ها و رشد عضلات شناخته شود. این دانه را می‌توان به‌شکل خام یا پخته یا پودر استفاده کرد. دانه چیا به دلیل خصوصیات غذایی منحصر به فرد، در سالمندان، ورزشکاران، افرادی که به کاهش وزن علاقه‌مند هستند و همچنین در رژیم‌های غذایی وگان و گیاه‌خواری بسیار محبوب است.

ارزش غذایی دانه چیا

دانه چیا، ارزش غذایی بالایی دارد و در حقیقت به عنوان یکی از خوراکی‌های غنی و مفید شناخته می‌شود. هر وعده دانه سیاه خشک، حدود دو و نیم قاشق غذاخوری است که ۱۴۰ کالری، ۵ گرم پروتئین، ۱۰ گرم فیبر، ۱۲ گرم کربوهیدرات و ۹ گرم چربی دارد که از این میزان، ۸ گرم آن چربی‌های سالم برای قلب هستند. هر یک قاشق غذاخوری دانه چیا برای مصرف روزانه، ۷۰ کالری دارد.

دانه چیا برای لاغری

پروتئین و فیبر نامحلول موجود در دانه چیا موجب احساس سیری و پری در معده می‌شوند. بر اساس آمار، هر ۱۰۰ گرم دانه چیا تا ۳۴ درصد فیبر مورد نیاز روزانه بدن را تأمین می‌کند، درنتیجه دانه چیا برای لاغری توصیه شده و سبب تسهیل کاهش چربی‌های شکمی و لاغری شکم و پهلو می‌شود.

میزان فیبر موجود در دانه چیا به‌قدری زیاد است که یک کاسه کوچک این دانه برای حفظ سلامت کل بدن و دستگاه گوارش کافی است. افزون بر اینکه، دانه چیا کالری بسیار پایینی دارد و به‌همین دلیل گزینه عالی برای افرادی است که قصد لاغری شکم و پهلو دارند یا به‌طورکلی می‌خواهند وزن کم کنند.

دانه چیا برای تیروئید

دانه چیا منبع سرشار از امگا ۳ است که نوعی اسید چرب با ویژگی‌های ضدالتهابی محسوب می‌شود که التهاب موجود در غده تیروئید بیماری تیروئید هاشیموتو، تیروئید حاد یا دیگر شکل‌های بیماری تیروئید را کاهش می‌دهد.

دانه چیا برای پوست

این دانه گیاهی علاوه بر لاغری شکم و پهلو، برای پوست هم مفید است و باعث رشد و تقویت ناخن‌ها هم می‌شود. خواص ضد التهابی موجود در دانه چیا می‌تواند به کاهش چین و چروک‌های صورت کمک کند و در عین حال پوست را جوان و سالم نگه دارد. ویتامین، آهن و پتاسیم موجود در این دانه، باعث افزایش خاصیت انعطاف‌پذیری، شفافیت و صاف شدن پوست می‌شود.

دانه چیا برای رحم

امگا ۳ موجود در این دانه بهترین گزینه برای ایجاد تعادل هورمونی و حفظ سلامت رحم در بانوان به‌شمار می‌آید. مصرف دانه چیا موجب تنظیم هورمون‌های زنانه، بهبود تخمک‌گذاری و بهبود سلامت رحم می‌شود.

دانه چیا یک منبع عالی سرشار از کلسیم، منیزیم، آهن و زینک است که تمام زنان مبتلا به سندرم تنبلی تخمدان (تخمدان پلی‌کیستیک) باید آن را مصرف کنند. مصرف منظم این ماده سرشار از اسید چرب امگا ۳ و فیبر سبب تنظیم نوسانات هورمونی، تغییرات خلق‌وخو و سندرم متابولیک در زنان می‌شود.

گردو، دانه چیا و تخم کتان، اسید چرب امگا ۳ گیاهی مورد نیاز بدن را تأمین می‌کنند که نقش مهمی در باروری زنان و مردان دارند. دانه چیا مانند شاهدانه و بادام به تأمین ذخیره آهن بدن کمک کرده و موجب تقویت باروری و آمادگی برای بارداری می‌شود.

دانه چیا برای دیابت

دانه چیا سرشار از آنتی‌اکسیدان، اسید چرب امگا ۳، فیبر و منیزیم است که همگی این مواد، ریسک ابتلاء به دیابت نوع دو و عوارض ناشی از بیماری دیابت را کاهش می‌دهند و در درمان خانگی قند خون توصیه می‌شود.

نحوه مصرف دانه چیا

دانه چیا را می‌توان به شکل کامل یا پودر شده به اسموتی و آبمیوه‌ها اضافه کرده یا با ماست ترکیب کنید، همچنین پودر آن را روی سالاد بریزید. همچنین دانه چیا خیس خورده را می‌توانید تا ۵ روز در یخچال نگهداری کنید.

دانه چیا با آب جوش

یک قاشق غذاخوری دانه چیا را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و اجازه دهید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند تا دانه‌ها خیس خورده و باد کنند. سپس دانه‌ها را با آب یا شیر مخلوط کرده و به آن اضافه کنید. ترکیب دانه چیا با آب جوش، یک نوشیدنی مغذی و سالم است که می‌تواند به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم در نظر گرفته شود.

طرز شستن دانه چیا

دانه چیا به طور کلی نیازی به شست و شو قبل از مصرف ندارد، اما اگر می‌خواهید دانه چیا را قبل از استفاده شست و شو دهید، میزان مورد نیاز را در ظرفی ریخته و کمی آب به آن اضافه کنید و اجازه بدهید چند دقیقه بماند. پس از ته‌نشین شدن، دانه‌ها را از اب جدا کنید و در صافی بریزید. حواستان باشد که دانه چیا بعد شست و شو، حالت ژله‌ای پیدا می‌کند، بنابراین نباید زیاد داخل آب نگه دارید.

عوارض و مضرات دانه چیا

زیاده‌روی در مصرف دانه چیا ممکن است عوارض جانبی اعم از مشکلات گوارشی، واکنش‌های آلرژیک و حساسیتی و افزایش وزن و چاقی داشته باشد. هرچند که مصرف متعادل این دانه گیاهی، عوارض و مضراتی برای بدن ندارد و موجب بهبود سلامت بدن می‌شود.

همچنین دانه چیا برای افرادی که داروهای ضد انعقاد، ضد پلاکت (جلوگیری از لخته خون)، داروهای فشارخون بالا، داروهای سرطانی، آنتی‌اکسیدان، و اسیدهای چرب امگا ۳ مصرف می‌کنند، مضر است و با این داروها تداخل پیدا می‌کند. افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بالا هم پیش از مصرف باید با پزشک متخصص مشورت کنند.

همچنین دانه چیا به طرز باورنکردنی موجب لاغری شده و توصیه می‌شود در رژیم غذایی افراد گنجانده شود، این دانه‌ها طعم نسبتاً ملایمی داشته و نیاز به آسیاب کردن ندارند، این دانه‌ها گلوتن ندارد و برای کسانی که دچار بیماری سیالک هستند مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما با تمام این خواص مصرف بی رویه آن منجر به آسیب شده و به افراد توصیه می‌شود در موارد خاص برای مصرف با پزشک مشورت کنند.

تفاوت چیا با تخم شربتی و بذر ریحان

در ایران اغلب دانهٔ چیا با بذر ریحان و تخم شربتی اشتباه گرفته می‌شود، در حالی که این سه متفاوت از یکدیگرند و هر کدام خاصیت جداگانه‌ای دارند. در ایران تخم شربتی از قدیم در نوشیدنی‌های خنک برای برطرف کردن عطش در فصل تابستان استفاده می‌شود. گاهی تخم شربتی یا بذر ریحان به اشتباه به عنوان دانه‌های چیا خریداری شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، یا خواص مربوط به دانه‌های چیا به تخم شربتی که در ایران فراوان است نسبت داده می‌شود که درست نیست. تنها شباهت دانه چیا با تخم شربتی و بذر ریحان لعاب‌دار شدن هر سه است (دارای موسیلاژ می‌باشند)، ولی خواص این سه دانه با یکدیگر فرق اساسی دارند. از مهم ترین خواص دانه چیا لاغری و کاهش اشتها را نام برد.

همچنین باید توجه داشت که طعم دانه چیا و دانه ریحان به هم نزدیک است و به همین سبب گاهی در ایران دانه چیا به عنوان تخم شربتی به فروش می‌رسد.