شناسهٔ خبر: 71625250 - سرویس بین‌الملل
نسخه قابل چاپ منبع: جوان | لینک خبر

خطر تجمیع قدرت اقتصادی با سیاست

یکی باید ترمز ایلان ماسک را بکشد

دو شرکت بزرگ ایلان ماسک یعنی اسپیس ایکس و تسلا، از بودجه و سیاست‌های دولت امریکا سود زیادی برده‌اند و از طریق روابط با ترامپ، ثروت ماسک به طور چشمگیری افزایش یافته است

صاحب‌خبر -

جوان آنلاین: دموکرات‌ها در سنا می‌توانند، مانع از پیشرفت قرارداد‌های فدرال با تسلا و اسپیس ایکس شوند. این راهی برای بیرون راندن ایلان ماسک از سیاست است. ماسک با حمایت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، حمله‌ای غیرقانونی علیه دولت فدرال را شروع کرده است. ثروتمندترین مرد جهان در تلاش است تا آژانس‌ها و برنامه‌های کلیدی را که از سلامت و رفاه میلیون‌ها امریکایی محافظت می‌کنند، تعطیل کند. او اخراج گسترده کارکنان را در دستور کار قرار داده، آژانس‌های فدرال را ساکت کرده و به حجم عظیمی از اطلاعات محرمانه دولت دسترسی پیدا کرده است. البته ماسک منافع شخصی قابل توجهی هم دارد. دو شرکت بزرگ او یعنی اسپیس ایکس و تسلا، از بودجه و سیاست‌های دولت ایالات‌متحده سود زیادی برده‌اند و از طریق روابط او با ترامپ، ثروت ماسک به طور چشمگیری افزایش یافته است. بر اساس گزارش بلومبرگ، تنها در سال گذشته، دارایی خالص او ۲۰۰ میلیارد دلار افزایش یافته است. این افزایش تا حد زیادی ناشی از انتظارات بازار است که امید دارند، شرکت‌های او در دوران ریاست جمهوری ترامپ درآمد بسیار بیشتری کسب کنند. 
 
 فیلی باستر، ابزار اعمال فشار.
اما با وجود همه ثروت تولید شده، ماسک به طور قابل توجهی آسیب‌پذیر است. به عبارتی، اگر قرارداد‌ها و سیاست‌های دولتی ماسک تهدید می‌شد، دستاورد‌های اخیر او نیز کاهش می‌یافت یا از بین می‌رفت. البته، ماسک ثروتمند و قدرتمند باقی خواهد ماند. اما اگر اقدامات او در واشینگتن، از لحاظ مادی به شرکت‌هایش آسیب بزند، فشار سهامداران ممکن است او را مجبور کند که کمپین خود علیه دولت فدرال را محدود کند و این روند، به همان اندازه به کمپینی که ماسک را هدف قرار می‌دهد، جان می‌بخشد. اعضای کنگره باید در برابر هرگونه قرارداد دولتی که به شرکت‌های ماسک اعطا می‌شود، موضع محکمی اتخاذ کنند و مقامات منتخب باید، مخالفت خود را با آرا واقعی کنند. قدرتمندترین ابزار برای این کار در دست سنای ایالات متحده است و آن چیزی نیست جز «فیلی باستر». ۴۱ سناتور امریکایی می‌توانند از فیلی باستر، برای جلوگیری از بیشتر قوانینی که تأمین مالی شرکت‌های ماسک را ممکن می‌سازد، استفاده کنند. با ۵۳ جمهوریخواه، ۴۵ دموکرات و دو مستقل در سنا، چنین فشاری از نظر عددی امکان‌پذیر است، هرچند از نظر سیاسی مشکلاتی دارد. به طور معمول، از لغو فیلی باستر حمایت می‌شود چراکه مدت‌هاست، از آن برای تضعیف اجرای سیاست‌های مترقی مردمی استفاده می‌شود. اما در شرایطی که یک الیگارشی میلیاردر بر کل دولت حاکم ایالات متحده اقدام می‌کند، باید از هر ابزار موجود برای جلوگیری از آسیب‌های عظیم و پایدار استفاده شود. در حال حاضر، بازار به ماسک و شرکت‌هایش برای ارتباط نزدیک با ترامپ پاداش می‌دهد. ارزش اسپیس ایکس، در دسامبر ۲۰۲۴، یعنی یک ماه پس از انتخاب مجدد ترامپ، از ۲۱۰ میلیارددلار به ۳۵۰ میلیارد دلار افزایش یافت. سؤال این است که دولت ایالات‌متحده چقدر پول به شرکت‌های ماسک می‌دهد؟ اسپیس ایکس نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار قرارداد‌های دولتی دریافت کرده و این شرکت خصوصی، اکنون با ارزش‌ترین استارت آپ جهان است. طبق گزارش‌ها، ماسک، مالک ۴۲ درصد از اسپیس ایکس است. تسلا هم به طور قابل توجهی از مشوق‌های دولتی مخصوص مردم، برای خرید وسایل نقلیه الکتریکی سود برده است. این مشوق‌ها هزاران دلار به خریداران خودرو تسلا می‌داد که باعث می‌شد، ماسک بیشتر از آنچه بازار به طور معمول اجازه می‌دهد، قدرت داشته باشد. این پول، مربوط به زمانی بود که او به شدت به پول نقد برای سرپا نگه‌داشتن تسلا نیاز داشت و حالا انتظار می‌رود، ترامپ مشوق‌های ایجاد شده بر اساس قانون کاهش تورم بایدن که خرید خودرو‌های الکتریکی را برای مردم آسان‌تر می‌کند، کنار بگذارد. 

 کاهش نفوذ ماسک 
با این حال و در شرایط حکمرانی قدرت سیاسی ماسک، بسیاری از سناتور‌های امریکایی، احتمالاً در برابر راهبرد رأی دادن به مسدود کردن قرارداد‌های وی مقاومت خواهند کرد. اول و مهم‌ترین دلیل این است که سیاستمداران عادت ندارند با میلیاردر‌ها دعوا کنند. ماسک یک چهارم میلیارد‌دلار برای کمک به ترامپ برای انتخاب شدن هزینه کرد و به راحتی می‌توان تصور کرد که او علاوه بر این، انتقام از مقامات مخالف را هم پیگیری می‌کند. 
هر چند بعید است، این امر مانع سناتور‌هایی مانند الیزابت وارن یا برنی سندرز شود، اما می‌تواند بر طیفی دیگر اثر بگذارد. همچنین این واقعیت وجود دارد که آسیب رساندن به ثروت ماسک باعث واکنش منفی افرادی می‌شود که تأثیر منفی این روند، متوجه آنها نیز می‌شود، اما مهم‌ترین دلیلی که مقامات منتخب در برابر به چالش کشیدن ماسک با استفاده از این راهبرد مقاومت می‌کنند، این است که لایحه‌هایی که تأمین مالی شرکت‌های او را امکان پذیر می‌کند، به منافع سیاری از شرکت‌های‌های دیگر وابسته‌اند. 
تأمین مالی قرارداد‌های اسپیس ایکس و تسلا از طریق تخصیص‌های متعدد فدرال از جمله برای وزارت دفاع، وزارت امور خارجه و ناسا تأمین می‌شود. حذف این لوایح به معنای تأخیر در توزیع و هزینه‌کردن مقادیر هنگفت پول است که به طور بالقوه، به جرقه‌زدن هرج و مرج ناشی از تعطیلی دولت یا اقدامات ترامپ برای متوقف کردن کمک‌های خارجی منجر می‌شود و چنین شرایطی، فرصتی را برای یک رقیب سیاسی ایجاد می‌کند تا انتقاد یا حمله کند. به‌رغم این مشکلات، آنچه که فشار برای حمله قانونی به ثروت ماسک را به فرصت قدرتمندی تبدیل می‌کند، این است که ماسک در میان رأی دهندگان دموکرات به شدت منفور است. دو نظرسنجی یوگاو و اکونومیست که در نوامبر ۲۰۲۴ و اوایل ماه جاری انجام شد، نشان می‌دهد درصد دموکرات‌هایی که ماسک را نامطلوب می‌بینند، به‌طور پیوسته بسیار بالا بوده و به ترتیب ۷۹ درصد و ۸۲ درصد است. حمایت ماسک در میان رأی‌دهندگان جمهوریخواه نیز در حال تغییر است. همین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد، ۸۰ درصد جمهوریخواهان ماسک را مثبت می‌بینند. اما درصد جمهوریخواهانی که می‌خواهند ماسک نفوذ «بسیار» در دولت ترامپ داشته باشد، طی سه‌ماه گذشته به شدت کاهش یافته است و از ۴۷ درصد به ۲۶ درصد رسیده است. هدف قرار دادن ماسک با کمپینی برای قطع دسترسی او به قرارداد‌های دولت ایالات‌متحده، فرصتی منحصر‌به‌فرد برای بهبود اوضاع و بازسازی قدرت سیاسی است.   
منبع: اینترسپت سونجی بری، تحلیلگر سیاست خارجی