وزیر خارجه ترکیه می گوید آنکارا، روسیه و ایران را متقاعد کرد که در نشست دوحه از اسد حمایت نکنند و بدین ترتیب "سقوط بدون خونریزی رژیم" را امکان‌پذیر کرد.
هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه در مصاحبه با شبکه تلویزیونی الجزیره درباره طرح دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا برای کنترل غزه و آواره‌سازی اجباری فلسطینیان گفت: بدون شک، این پیشنهادی غیرقابل قبول است و نباید آن را جدی گرفت. موضع ما در این زمینه کاملاً روشن است. چنین طرحی را نمی‌پذیریم.
وی درباره این پیشنهاد ترامپ گفت: احتمالاً تنها دو کشور در جهان از این طرح حمایت می‌کنند؛ یکی آمریکا و دیگری اسرائیل. غیر از این دو کشور، تمام جهان با آن مخالف است.
اولویت‌های سیاست خارجی ترکیه
فیدان با اشاره به اینکه اولویت سیاست خارجی ترکیه پایان دادن به درگیری‌ها در خاورمیانه، قفقاز، بالکان، دریای سیاه و مدیترانه است، گفت: وقتی صلح و ثبات برقرار شود، توسعه اقتصادی و ارائه خدمات اولیه به مردم آسان‌تر خواهد بود. ما یک سیاست خارجی سازنده را دنبال می‌کنیم که امنیت دیگران را تهدید نمی‌کند و به تمامیت ارضی کشورها احترام می‌گذارد.
وزیر خارجه ترکیه با بیان اینکه رژیم اسرائیل سعی می‌کند امنیت خود را از طریق سیاست‌های توسعه‌طلبانه تأمین کند، تأکید کرد که کشورهای مسلمان و عربی از اسرائیل خواسته‌اند که راه‌حل دو دولتی را بپذیرد و در صلح با کشورهای عربی و مسلمان زندگی کند. اما اسرائیل در حال برنامه‌ریزی برای الحاق سرزمین‌های فلسطین و اشغال لبنان و سوریه است. آن‌ها نمی‌توانند این کار را برای همیشه ادامه دهند.
فیدان همچنین تاکید کرد: آمریکا از این سیاست اشتباه حمایت می‌کند، اما این سیاست پایدار نیست.
وزیر خارجه ترکیه در پاسخ به این سوال که آیا ترکیه با رژیم اسرائیل در مورد توافق امنیتی مذاکره کرده است؟ در مورد هیچ توافق امنیتی مذاکره نکرده‌اند، گفت: سوریه در حال حاضر در مسیر تحقق وحدت ملی خود است. تمامیت ارضی بسیار مهم است. تهدیدات علیه تمامیت ارضی سوریه غیرقابل قبول است. اشغال توسط پ.ک.ک و مداخله اسرائیل، بی‌ثباتی بیشتری را به منطقه می‌آورد.
فیدان همچنین تأکید کرد که مردم سوریه در طول تاریخ در برابر اشغال‌گران ایستاده‌اند: مردم سوریه نه به اشغال پ.ک.ک و نه به اشغال اسرائیل اجازه نخواهند داد.
روسیه، اوکراین و نقش ترکیه
وزیر خارجه ترکیه در مورد تحولات مربوط به پایان دادن به جنگ بین روسیه و اوکراین نیز گفت که طرفین در حال بحث درباره شرایط آتش‌بس هستند و آمریکا و روسیه نمایندگانی برای مذاکره در این زمینه تعیین خواهند کرد. چند ماه آینده از نظر توقف جنگ اوکراین بسیار سریع و فشرده خواهد بود. ما باید تا تابستان شاهد نتایجی باشیم.
وی همچنین بیان کرد که اروپا در مورد اوکراین تنها مانده و با خروج آمریکا به سمت یک بحران امنیتی پیش می‌رود.
فیدان با اشاره به اینکه اروپا ممکن است در آینده بخواهد یک ساختار امنیتی جدید خارج از ناتو ایجاد کند، گفت: موضع رسمی ترکیه هنوز عضویت در اتحادیه اروپا است، اما اروپایی‌ها به دلیل سیاست‌های هویتی نمی‌خواهند ترکیه را به اتحادیه بپذیرند.
حماس یک جنبش مقاومتی است و تا زمان اشغالگری اسرائیل وجود دارد
وزیر خارجه ترکیه در پاسخ به این سوال که آیا حماس یک ایده و یک ایدئولوژی است؟ با تأکید بر اینکه حماس یک حزب سیاسی مشروع در دولت فلسطین است، گفت: حماس یک جنبش مقاومت است. تا زمانی که اشغالگری اسرائیل وجود دارد، ناگزیر درگیر مبارزه مسلحانه شده است.
وی افزود: حماس تنها یک سازمان متشکل از افراد نیست، بلکه یک ایده و یک ایدئولوژی است. تا زمانی که اشغال، ستم و تحقیر ادامه داشته باشد، ساختاری مقاوم‌تر جایگزین حماس خواهد شد.
فیدان به جامعه بین‌المللی گفت: اگر فلسطینی‌ها دولتی داشته باشند، در مرزهای 1967 زندگی کنند و باز هم به اسرائیل حمله کنند، آن‌گاه بزرگترین جنایت را مرتکب شده‌اند. اما وقتی تحت اشغال هستند و از حقوق اولیه محرومند، چه باید بکنند؟
سیاست ایران در منطقه اشتباه بود
وزیر خارجه ترکیه در بخش دیگری از این مصاحبه در پاسخ به سوالی درباره تاثیرات تحولات در سوریه بر وضعیت منطقه ای ایران مدعی شد که ایران در یک دوره طولانی با حمایت از شبه نظامیان در منطقه سیاست منطقه ای خود را پیش برده که این سیاست، مدیریت با ریسک بالاست. این سیاست برای ایران موفقیتهایی داشته است اما برای حفظ این موفقیتها هزینه های بیشتری را صرف کرده است. برای حفظ موفقیتها و پیروزی ها در عراق و سوریه، ایران مجبور شد هزینه های بیشتری صرف کند.
فیدان همچنین ادعا کرد که به مقامات ایرانی گفته است که باید این سیاست را تغییر دهند زیرا اگر این نوع سیاست موفقیتی به همراه داشته باشد، اما در بلند مدت از نظر ساختاری هم بر نظام ایران و هم منطقه بار بزرگی ایجاد خواهد کرد. در دوره جدید، تحولات درس بزرگی به ایران داده است. باید همبستگی منطقه ای را افزایش دهیم و اشتباهات گذشته را ادامه ندهیم.
وی درباره ادعاهای مطرح شده مبنی بر حمایت ایران از حزب دموکرات سوریه گفت: اگر ایران سیاست های گذشته خود را ادامه دهد، راه اشتباهی را دنبال می کند.
وزیر خارجه ترکیه با تهدید ضمنی ایران گفت: اگر شما با حمایت از یک گروه در کشوری به دنبال ایجاد ناراحتی در آن کشور باشید، کشور دیگری نیز با حمایت از گروههای داخل کشورتان شما را ناراحت می کند. یعنی در دنیا دیگر هیچ چیزی پنهان نیست. قابلیتهایی که شما دارید دیگران هم دارند. بر همین اساس اگر می خواهید که به شیشه شما سنگ نزنند، به شیشه دیگران سنگ نزنید.
فیدان در خصوص اینکه آیا ایران در منطقه به سوی عادیسازی در روابطش حرکت خواهد کرد یا نه نیز مدعی شد که برخی گروههای مشخص در ایران به موضوع سوریه و عراق از زاویه برد و باخت می نگرند اما به طور کلی در حاکمیت ایران انسانهای عاقلی هستند که نگاه متفاوتی به موضوع دارند.
وی همچنین گفت: با وجود افزایش مشکلات در سوریه، روسیه و ایران نمی توانند آنجا کاری انجام دهند. مشکلات کشورها را خودشان باید حل کنند.
موضع عجیب سخنگوی وزارت خارجه پس از جسارت فیدان
همانطور که پیش‌بینی میشد و کارشناسان روابط بین‌الملل هشدار داده بودند، سقوط حکومت بشار اسد در سوریه منجر به اتخاذ رویکرد تهاجمی از سوی کشور ترکیه شده و در هفته‌های اخیر، موج مواضع ضدایرانی مقامات آنکارا افزایش معناداری داشته است.
آخرین مورد، سخنان روز گذشته‌ی هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه در گفتگو با رسانه‌ی حکومتی «الجزیره» قطر است که صراحتا اقدام به تهدید موجودیتی تهران کرده است.
فیدان در این مصاحبه، پیگیری راهبردهای ضد اسرائیلی از سوی ایران را که منجر به تقویت و تثبیت شبکه‌ی مقاومت در منطقه می‌شود، اقدامی علیه منافع ترکیه خوانده و تهران را به پشتیبانی از اقدامات تجزیه‌طلبانه در داخل کشور تهدید کرده است.
آنکارا که در جریان نسل‌کشی اسرائیل علیه غزه یکی از بزرگترین شرکای تجاری صهیونیست‌ها بود، حالا به صورت شفاف و با غرور ناشی از تسلط تروریست‌های تحت حمایت خود در سوریه، اقدام به خط و نشان کشیدن برای ایران کرده است.
این اقدامات ضدایرانی در حالی از سوی طرف ترکیه‌ای صورت گرفته که شاهد انفعال عجیبی در دستگاه دیپلماسی کشورمان هستیم.
یکی از عجیب‌ترین اقدامات بعد از این اظهارات ضدایرانی وزیر امور خارجه ترکیه، از سوی وزارت خارجه کشورمان صورت گرفت و سخنگوی دستگاه دیپلماسی در اظهاراتی عجیب، پازل امنیتی دولت ترکیه در قبال مخالفان سیاسی آنکارا را تکمیل کرد. هر چند که پرداختن به موضوع پیام اوجالان برای خلع سلاح «پ‌ک‌ک» نیاز به مطلبی دیگر و شرح مبسوط دارد اما موضع ضعیف سخنگوی وزارت خارجه بعد از جسارت فیدان که یا از بی‌اطلاعی است یا از نابلدی در فضای بین‌المللی به انفعال ایران تعبیر خواهد شد، در این پیام بقایی که چند ساعت بعد از مصاحبه فیدان منتشر شده است میخوانیم:
((جمهوری اسلامی ایران از هر روندی که موجب توقف تروریسم و تقویت امنیت در کشور همسایه ترکیه شود استقبال می‌کند))
ابراز خوشحالی سخنگوی وزارت خارجه از این مساله در حالی صورت گرفته که همه کارشناسان معتقدند رویکرد تهاجمی ترکیه علیه ایران باید با واکنش جدی روبرو شود تا جلوی تضعیف منافع ملی گرفته شود.
متاسفانه به نظر می‌رسد نگاه دستگاه دیپلماسی ایران به آنکارا بر یک محافظه‌کاری بی‌دلیل متکی شده‌است که خروجی آن در سخنان عجیب امروز سخنگوی وزارت امور خارجه نیز قابل مشاهده است.