سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – سید حسن حسینی نژاد: کسانی که زندگی روزمره‌شان با کتاب و کتاب‌خوانی آمیخته است و به‌صورت مستمر پیگیر تازه‌های نشر بوده‌اند، همواره می‌کوشند در کنار مطالعه با حضور در نمایشگاه‌ها، کتاب‌فروشی‌ها و پاتوق‌های کتاب محور، دفاتر نشر، ارتباط‌های مجازی و موارد پرشمار دیگر عمر را سپری کنند. مخاطبان در کنار ابراز توجه و علاقه به برخی نویسندگان و مترجمان، به دلایل مختلف پیش می‌آید از ناشر یا ناشرانی به نیکی یادکرده و به‌طور ویژه تازه‌های نشر و فعالیت‌های آن‌ها را دنبال کنند و حتی بی انتظار دست به تبلیغ آثارشان بزنند.
بهانه تهیه این گزارش یادآوری خاطراتی خوب از چند ناشر معتبر است که در یک فضای تعاملی مثلاً به‌پاس سال‌ها همراهی آن‌ها کتاب‌هایی را با امضای مدیر نشر و به‌رسم تقدیر هدیه دادند و نیز طرح این پرسش از خود که «انتظارم از ناشر یا ناشران محبوبم که آثار پرشماری از آن‌ها را درگذر سال‌ها خریداری، حتی هدیه داده و تبلیغ کرده‌ام و همواره مجدانه پیگیر تازه‌های نشرشان هستم؛، چیست؟»
به همین مناسبت به سراغ تنی چند از فعالان حوزه کتاب و کتاب‌خوانی دارای کتابخانه‌های بزرگ شخصی و پیگیر حوزه نشر رفتم و آن‌ها نیز مطالبی خواندنی را مطرح کردند.
اشتراک و افزایش کیفیت ترجمه
مهران مؤذنی، روزنامه‌نگار، مرور نویس و فعال کتاب‌خوانی در این رابطه به ایبنا گفت: با توجه به شرایط اقتصادی کنونی، طبیعتاً اغلب انتظاراتی که این روزها از ناشران می‌رود؛ به مسائل مالی مربوط می‌شود.
وی افزود: من به‌شخصه، خواسته‌هایی که از ناشران موردعلاقه‌ام همچون خوارزمی، چشمه، علمی و فرهنگی و نیلوفر و… دارم، مواردی از همین دست است. اگرچه که شاید انتظار کاهش قیمت کتاب، کمی بزرگ جلوه کند، اما معتقدم چاپ و صحافی کتاب‌ها مطالبه‌ای معقول است.
مؤذنی ادامه داد: تصور کنید که مبلغ یک‌میلیون تومان را برای کتابی ۷۰۰ یا ۸۰۰ صفحه‌ای با کاغذی نه‌چندان مرغوب پرداخته باشید. در این صورت اصلاً دلتان نمی‌خواهد که عطف کتابتان به این سادگی آسیب ببیند.
وی گفت: در وهله دوم، فراهم کردن شرایطی برای تهیه اشتراک ماهانه به‌منظور کسب تخفیف‌های ویژه نیز می‌تواند سودمند باشد. همچنین کیفیت ترجمه آثار نیز حائز اهمیت است.
مهرداد مؤذنی ادامه افزود: هرچقدر کیفیت ترجمه‌های ناشری بالاتر باشد؛ اعتماد بیشتری از سوی مخاطب کسب خواهد کرد. برای من مثلاً انتشارات خوارزمی از این بابت بسیار قابل‌اعتماد است. طوری که به اعتبار نام خوارزمی، به کار مترجم‌هایی که کم‌تر می‌شناسم نیز اعتماد می‌کنم.
این روزنامه‌نگار و مرورنویس گلستانی در پایان سخنانش، گفت: متأسفانه برخی از ناشرهای سرشناس، علی‌رغم اعتباری که نزد علاقه‌مندان به کتاب و کتاب‌خوانی دارند، به‌دفعات ترجمه‌هایی را چاپ کرده‌اند که شایسته وجهه عمومی آن‌ها نیست. این مسئله در مورد کتاب‌هایی که مخاطبان کم‌تری دارند، پراهمیت‌تر است. چرا که خریداران آن‌ها مخاطبان خاصی هستند که بسیاری‌شان می‌توانند کیفیت ترجمه را تشخیص دهند.
باشگاه مشتریان و تلاش برای ارتقای سطح فرهنگی جامعه
کامران ژوله، مروج کتاب و عضو ثابت حلقه‌های کتاب‌خوانی نیز با اشاره به اینکه برای علاقه‌مندان به کتاب و کتاب‌خوانی، ناشران تنها تولیدکنندگان محصولات فرهنگی نیستند؛ بلکه همراهانی در مسیر اندیشه و آگاهی‌اند، گفت: بسیاری از مخاطبان نه‌تنها کتاب‌های ناشران محبوب خود را خریداری می‌کنند، بلکه به‌طور مستمر تازه‌های نشرشان را پیگیری کرده، آن‌ها را به دیگران معرفی می‌کنند و حتی تبلیغ آثارشان را بی انتظار انجام می‌دهند؛ اما در این میان، من هم موافقم و واقعاً این پرسش برایم به وجود می‌آید که از ناشر محبوب خودم یا خودمان چه انتظاری داریم؟
وی افزود: ازنظر من یکی از مهم‌ترین انتظارات کتاب دوستان، ایجاد «باشگاه مشتریان» است. چنین باشگاهی می‌تواند امکان دسترسی به تخفیف‌های ویژه، نسخه‌های امضاشده از نویسندگان و اطلاع‌رسانی زودهنگام درباره آثار جدید را برای مخاطبان فراهم کند. علاوه بر این، فراهم کردن فرصت‌های مشارکت در جلسات نقد و بررسی کتاب، ارتباط مستقیم با نویسندگان و حتی امکان ارائه پیشنهادها به ناشر، می‌تواند تعامل میان ناشر و مخاطب را تقویت کند.
ژوله ادامه داد: شفافیت در روند انتشار و برنامه‌ریزی دقیق برای انتشار کتاب‌های باکیفیت نیز از دیگر مواردی است که خوانندگان به آن اهمیت می‌دهند. بسیاری از علاقه‌مندان انتظار دارند که ناشر محبوبشان به انتخاب آثاری بپردازند که نه‌تنها ازنظر ادبی و علمی غنی باشند، بلکه از کیفیت بالای چاپ و صفحه‌آرایی نیز برخوردار باشند. همچنین، دقت در انتخاب مترجمان و ویراستاران متخصص می‌تواند اعتماد مخاطبان را جلب کند.
وی افزود: در این میان، توجه به نیازهای مخاطبان از دیگر جنبه‌های اساسی تعامل ناشر و خوانندگان است. برخی ناشران مانند نشر نی، چشمه، ققنوس و ثالث به دلیل توجه به انتشار آثار ارزشمند، ایجاد ارتباط نزدیک با مخاطبان و ارائه خدمات پس از فروش مناسب، در میان کتاب‌خوانان محبوبیت یافته‌اند و ویژگی مشترک این ناشران، ایجاد بستری مناسب برای عرضه کتاب‌های تخصصی و عمومی باکیفیت است.
ژوله در پایان عنوان کرد: درنهایت، انتظارات از ناشر محبوب تنها به حوزه فروش و تبلیغ محدود نمی‌شود؛ بلکه تعهد به ارتقای سطح فرهنگی جامعه، ایجاد فرصت‌های برابر برای دسترسی به دانش و تعامل پایدار با مخاطبان؛ ازجمله مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند یک ناشر را از دیگران متمایز کند. ناشران می‌توانند با برنامه‌ریزی مناسب، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و توجه به خواسته‌های کتاب‌خوانان، جایگاه خود را در میان مخاطبان تثبیت کرده و نقش پررنگ‌تری در توسعه فرهنگی ایفا کنند.
کیفیت، نوآوری و پرهیز از تکرار
سیما امیرخانی، محقق و مدرس، دانشجوی گرگانی رشته «حریم خصوصی و امنیت» در آلمان، مرورنویس و فعال کتاب‌خوانی، نیز با اشاره به اینکه در وهله نخست توجه به قیمت، کیفیت و گرافیک مناسب و نیز توجه به کارهای نو در اولویت انتظارش از ناشر موردعلاقه‌اش است، گفت: همین اول صادقانه بگویم قیمت کتاب شاید با یک ساندویچ برابری کند ولی بسیاری از افراد به خاطر هزینه‌اش سالی دو بار هم نمی‌روند بیرون ساندویچ بخرند! اینکه ساندویچ نخوری خیلی اتفاق مهمی نیست ولی هزینه کتاب باعث بشود کتاب نخوانی به نظرم خیلی بد است؛ پس هزینه خیلی مهم بوده و موضوعی است که من به‌عنوان مخاطب و ناشر باید به توجه و تفاهمی برسیم.
وی افزود: به نظرم اگر ناشران یک «باشگاه کتاب‌خوانی» داشته باشند بسیار خوب است. باشگاهی که می‌شود در آن امتیازات ویژه داشت. مثل تخفیف خاص، مثل اهدای کتاب یا کمک به اعضا برای تبادل کتاب‌هایشان که به نظرم عالی می‌شود.
سیما امیرخانی ادامه داد: همچنین به‌شخصه دوست دارم ناشر موردعلاقه و توجه‌ام به‌جای کتاب‌های تکراری که بارها ترجمه‌شده‌اند به سراغ آثار پرشمار خوب که متأسفانه تا به امروز ترجمه نشده‌اند بروند.
وی سپس با اشاره به اینکه در فضای مجازی همواره کتاب‌خوانی‌هایش را به اشتراک می‌گذارد، گفت: همان‌طور که در ابتدا عرض کردم، کیفیت برگ‌ها، جلد و طراحی کتاب هم به‌شخصه برای من مهم است، چون دلم می‌خواهد وقتی از آن کتاب در سوشال مدیا محتوایی می‌گذارم، همان محتوای ظاهری در وهله اول باعث جذب مخاطبانم به کتاب و کتاب‌خوانی بشود.
سیما امیرخانی با تأکید بر اینکه واقعاً انتظار دارد که ناشر محبوبش دستکم وفادار به اصل کتاب باشد و اثرش را تام و تمام روانه بازار نشر کند، گفت: بخشی از مقصود من هم شامل مسئله حذفیات نیز می‌شود که وقتی کتابی را می‌خوانم بفهمم چه شد و مدام خط داستان و مسیر از دستم در نرود.
وی در خاتمه اظهار کرد: تا به امروز ناشرانی چون نیماژ، ققنوس، نگاه، چشمه با توجه به مؤلفه‌هایی که اشاره کردم خیالم را تا حدودی راحت کرده‌اند، هرچند بی‌شک ناشران دیگری هم هستند که من نشناسم و در حوزه مطالعاتی‌ام نباشد، اما این شاخصه را در حد توان رعایت می‌کنند که جای تقدیر دارد.
به گزارش ایبنا، طرح پرسش «از ناشر محبوبتان چه انتظاری دارید؟» از تعدادی از دوستداران کتاب و کتاب‌خوانی و در ادامه خوانندگان این گزارش؛ شاید بهانه‌ای شود تا بیشتر به این مسئله توجه نشان دهیم. همچنین از سویی دیگر برخی از موارد طرح‌شده در این گزارش، موردتوجه ناشران و یا مصمم‌تر شدن آن‌ها برای تداوم برخی خدماتی که در این گزارش به آن‌ها اشاره داشتیم شود و در آینده شاهد رشد تعاملی، تبادلی و تکریمی بیشتری بین ناشر و مخاطبانشان باشیم.
∎