به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از موضوعات کلیدی که در روزهای پایانی سال تعیین تکلیف خواهد شد و بر معیشت بخش قابل توجهی از اقشار ضعیف‌تر جامعه مؤثر خواهد بود، تعیین حداقل دستمزد کارگران خواهد بود که بر مستمری بازنشستگان تأمین اجتماعی نیز مؤثر خواهد بود. در ادامه متن کامل نامه خضریان به احمد میدری را می‌خوانید:
جناب آقای دکتر میدری
وزیر محترم تعاون، کار و رفاه اجتماعی
با سلام و احترام
شرایط نامطلوب اقتصاد کلان، سبد هزینه خانوار را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده است به‌گونه‌ای که نرخ فقر در ایران از سال‌های 1396 به‌بعد از سطح 20 درصد به 30 درصد افزایش یافته و از سال 1398 تاکنون در این سطح باقی مانده است و در صورت وارد آمدن یک یا چند شوک ارزی به کشور و به‌تبع، انتقال اثرات این شوک به اقلام اساسی مصرفی، کاملاً محتمل است که نرخ فقر تغییر محسوسی تجربه کرده و متعاقب نظریه چسبندگی مصرف، بخشی از جمعیت ایران، در نقطه‌ای قرار بگیرند که ادامه وضع جاری برای آنها غیرقابل تحمل باشد؛ این رویداد می‌تواند جرقه بروز ناآرامی‌های اجتماعی باشد.
یکی از موضوعات کلیدی که در روزهای پایانی سال تعیین تکلیف خواهد شد و بر معیشت بخش قابل توجهی از اقشار ضعیف‌تر جامعه مؤثر خواهد بود، تعیین حداقل دستمزد کارگران خواهد بود که بر مستمری بازنشستگان تأمین اجتماعی نیز مؤثر خواهد بود. همان گونه که مستحضر هستید همه ساله تعیین حداقل دستمزد کارگران یکی از چالش‌های مهم نظام تصمیم‌گیری کشور است و علی‌رغم پتانسیل تقنین ماده 41 قانون کار همه ساله چالش‌های قابل توجهی بین اضلاع سه‌گانه در خصوص تعیین حداقل دستمزد وجود دارد. بخش مهمی از این موضوع ناشی از تأکید قانون بر افزایش حداقل دستمزد به تناسب نرخ تورم و هزینه معیشت خانوار و در عین حال عدم کفایت حداقل دستمزد و شکاف بین حداقل دستمزد و نرخ تورم است و همان طور که جدول زیر نشان‌می‌دهد از سال 1397 به‌بعد (به‌جز سال 1401) همواره رشد دستمزد اسمی کمتر از نرخ تورم بوده و رشد دستمزد حقیقی منفی و قدرت خرید کارگران حداقل بگیر کاهش یافته‌است.
|
سال |
رشد دستمزد اسمی |
نرخ تورم |
نرخ رشد دستمزد حقیقی |
|
1360 |
0.00% |
22.80% |
-22.80% |
|
1361 |
0.00% |
19.20% |
-19.20% |
|
1362 |
0.00% |
14.80% |
-14.80% |
|
1363 |
0.00% |
10.40% |
-10.40% |
|
1364 |
13.40% |
6.90% |
6.50% |
|
1365 |
0.00% |
23.70% |
-23.70% |
|
1366 |
5.60% |
27.70% |
-22.10% |
|
1367 |
9.20% |
28.90% |
-19.70% |
|
1368 |
0.00% |
17.40% |
-17.40% |
|
1369 |
20.50% |
9.00% |
11.50% |
|
1370 |
66.70% |
20.70% |
46.00% |
|
1371 |
36.00% |
24.40% |
11.60% |
|
1372 |
32.10% |
22.90% |
9.20% |
|
1373 |
30.10% |
35.20% |
-5.10% |
|
1374 |
37.00% |
49.40% |
-12.40% |
|
1375 |
29.50% |
23.20% |
6.30% |
|
1376 |
22.80% |
17.30% |
5.50% |
|
1377 |
18.50% |
18.10% |
0.40% |
|
1378 |
20.00% |
20.10% |
-0.10% |
|
1379 |
26.60% |
12.60% |
14.00% |
|
1380 |
24.00% |
11.40% |
12.60% |
|
1381 |
23.00% |
15.80% |
7.20% |
|
1382 |
22.20% |
15.60% |
6.60% |
|
1383 |
24.90% |
15.20% |
9.70% |
|
1384 |
15.00% |
10.40% |
4.60% |
|
1385 |
22.40% |
11.90% |
10.50% |
|
1386 |
22.00% |
18.40% |
3.60% |
|
1387 |
20.00% |
25.40% |
-5.40% |
|
1388 |
20.00% |
10.80% |
9.20% |
|
1389 |
15.00% |
12.40% |
2.60% |
|
1390 |
9.00% |
21.50% |
-12.50% |
|
1391 |
18.00% |
30.50% |
-12.50% |
|
1392 |
25.00% |
34.70% |
-9.70% |
|
1393 |
25.00% |
15.60% |
9.40% |
|
1394 |
17.00% |
11.90% |
5.10% |
|
1395 |
14.00% |
9.00% |
5.00% |
|
1396 |
14.50% |
9.60% |
4.90% |
|
1397 |
19.50% |
31.20% |
-11.70% |
|
1398 |
36.50% |
41.20% |
-4.70% |
|
1399 |
25.90% |
47.10% |
-21.20% |
|
1400 |
39.00% |
46.20% |
-7.20% |
|
1401 |
57.10% |
46.50% |
10.60% |
|
1402 |
27.00% |
41.00% |
-14.00% |
از سوی دیگر ساختار تولید کشور نشان‌می‌دهد که عمده تمرکز دریافتی شاغلین بخش‌های مختلف اقتصادی در دامنه دو یا سه برابر حداقل دستمزد است به‌عبارتی دیگر، نیروی کار حداقل بگیر، سهم آنچنانی از هزینه تولید را ندارد، لذا نمی‌توان ادعا کرد که با افزایش حداقل دستمزد، فشار هزینه‌ای تولید بالا رفته و تورم قابل ملاحظه‌ای ایجاد می‌شود.
نمودار سهم رده دستمزدی به تفکیک بخش (درصد)
مأخذ: گزارش آماری کارگاه‌های فعال سازمان تأمین اجتماعی، بهمن ماه 1402
در کنار این موارد شرایط اقتصاد کلان و جهش‌های تورمی، شکاف بین حداقل دستمزد مصوب و هزینه معیشت را عمیق‌تر کرده است به‌نحوی که اگر قبلاً تغییرات قدرت خرید کارگر نسبت به سال قبل سنجیده می‌شد این روزها در بازه زمانی ماهانه، هفتگی و یا حتی روزانه شاهد کاهش قدرت خرید کارگران هستیم.
بخش دیگری از این چالش در نتیجه عدم انعطاف لازم در سیاست تعیین حداقل دستمزد و تعیین حداقل دستمزد یکسان برای همه مناطق و صنایع می‌باشد.
لذا انتظار است که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به‌صورت فعالانه‌ای در این حوزه وارد عمل شود و به‌نحوی تدبیر شود که افزایش حداقل دستمزد کارگری به‌صورت منطقه‌ای و به میزان تورم به‌نحوی تعیین شود که در تمام مناطق کشور حداقل دستمزد از خط‌فقر بیشتر باشد. یکی از راهکارهای قانونی برای پیشبرد حداقل دستمزد منطقه‌ای، تفاوت در حق مسکن کارگران می‌باشد که توسط هیئت وزیران تعیین خواهد شد. لازم به ذکر است همراه با این اقدام باید بسته حمایت از کسب و کارهای کوچک و متوسط شامل حذف مقررات دست و پاگیر دولتی و تسهیل فضای کسب و کار دیده شود، همچنین تلاش برای افزایش بهره‌وری تولید که مدنظر برنامه هفتم پیشرفت نیز می‌باشد می‌تواند به امکان‌پذیرتر شدن پیشبرد این سیاست کمک کند.
با عنایت به موارد مطروحه خواهشمند است دستور فرمایید موضوع مورد رسیدگی کارشناسی قرار گرفته و گزارشی از تصمیمات و اقدامات بعمل آمده به دفتر اینجانب نیز منعکس گردد.