احسان هوشمند، پژوهشگر مطالعات قومی ایران، در بخش دوم مصاحبه‌ی خود درباره‌ی ایده‌ی فدرالیسم در ایران ضمن این که تاکید کرد دولتمردان ایران نباید حرفی از این موضوع بزنند گفت که دولت پزشکیان باید اولویت‌های دیگری نظیر شنیده شدن صدای امثال مادر پویا بختیاری ، قانونمند کردن نهادهای امنیتی، پاسخگو کردن مراجع و سازمان‌هایی نظیر صداو سیما و… داشته باشد.
مسئله‌ی بخشی‌نگری در دولت پزشکیان و دعوای وزیر نفت و نیرو
نکته‌ی دیگری که می‌خواهم از آن بگویم مسئله‌ی بخشی‌نگری‌ست. آقای پزشکیان باید تلاش کنند همین دولت را قدرتمندتر و پاسخگو سازند. برای مثال به همین بحثی که بین وزیر نفت و نیرو پیش آمد نگاهی بیندازید. عملا نمی‌توانید این بخشی‌نگری و جزیره‌ای عمل کردن را در دولت خودتان مدیریت کنید!
تازه من در توضیحاتم بخش غیردولتی که به هر حال در حاکمیت حضور دارند را در نظر نگرفتم. این‌ها در سیاست خارجی و داخلی دخالت می‌کنند، در نماز جمعه می‌آیند و شعار می‌دهند، اما جمعه هم تشویقشان می‌کند و بسیاری رفتارهای دیگر.
آشفتگی را به خارج از دولت سرایت ندهید
حالا این دولتی که به اندازه کافی دچار آشفتگی هست چه درونی و چه با بسیاری نهادهای حاکمیتی می‌خواهد این آشفتگی و جزیره‌ای شدن را هم به استان‌ها هم سرایت دهد!
همچنین دولت از عدم تمرکز در رنج است. بخش مهمی از اقتصاد کشور دست نهادهای غیردولتی و بنیادهای خاص است. به نظر شما مثلا فعالیت‌های بنیاد برکت در تورم نقش ندارد؟ فعالیت‌های آستان قدس رضوی فعالیت‌هایش یا بنیاد مستضعفان در وضعیت اقتصادی کشور موثر نیست؟ آیا این‌ها زیر چتر دولت آمده‌اند که سهمشان در این وضعیت اقتصادی چقدر است؟!
اگر نیامده‌اند پس نشان می‌دهد که دولت به حد کافی از پراکندگی در رنج است. منطقی‌ست که این پراکندگی را در کشور تسری دهد؟! طوری که فردا دو استان مجاور چهارمحال و بختیاری و اصفهان بر سر معدن یا آب با هم مشکل پیدا کنند؟! بعد دیگر این مشکلات و اختلافات میان استان‌ها را می‌توان اداره کرد؟!
جای این ایده‌ها که 31 رئیس جمهور داشته باشند به نظرم باید تلاش کنند دو، سه نهاد قدرتمند اقتصادی که عمده‌ی فعالیت‌های اقتصادی در درست آنهاست قانونمند شوند یا سازمان و نهادهایی مثل صداوسیما زیر نظر دولت قرار بگیرند. تلاش کنند در رفتار سلیقه‌ای شورای نگهبان تاثیر بگذارند! آیا حل این معضلات برای رئیس جمهور اساسی‌تر نیست؟!
اول باید مسائل اساسی را حل کنند بعد به راه حل مسائل استان‌ها بیندیشند. تمام این‌ها نیازمند کار کارشناسی‌ست. متاسفانه امروز دولت ما در فقدان کار کارشناسی دچار روزمرگی شده است.
بحث‌هایی نظیر ریاست جمهوری استان‌ها یا پارلمان محلی که البته تجدید نظر هم شد راجع به آنچه گفته‌اند برای مردم ما یادآور خاطره تلخ تجزیه‌طلبی‌ست. به نظر می‌آید انچه گفته‌اند هیچ پشتوانه‌ی کارشناسی نداشته است.
بین فدرالیسم و توسعه رابطه‌ی مستقیمی وجود ندارد | قیاس بلوچستانِ ایران و پاکستان
انصاف نیوز: آقای هوشمند مسئله‌ی دیگری که بعضی در مورد فدرالیسم مطرح می‌کنند این است که خود این شکل از نظام سیاسی می‌تواند مانع توسعه شود. این درست است؟
بین فدرالیسم به عنوان یک شیوه اداره کشوری با مسئله توسعه لزوما رابطه مستقیمی برقرار نیست. فکر نکنیم هرجایی که فدرال شدند حتما وضع اقتصادی و وضع توسعه‌شان گل و بلبل است.
یک مثال برایتان بزنم. بدترین عملکرد توسعه ایران کجاست؟ سیستان و بلوچستان. همسایه‌اش کجاست؟ دولت فدرال پاکستان که آنجا هم اتفاقا منطقه بلوچستان دارد. درون این ایالت هم فدرالیسم است یعنی دو قبیله خودمختار فدرال‌اند. شاخص توسعه فقیرترین استان ما یعنی سیستان و بلوچستان است را با بلوچستان پاکستان که فدرال است قیاس کنید. تفاوت این دو منطقه از نظر توسعه 15 سال است! فقط بودجه دانشگاه سیستان و بلوچستان دانشگاه زاهدان به تنهایی از کل بودجه آن ایالت با سه برابر جمعیت نسبت به استان سیستان و بلوچستان، بیشتر است.
یا در مورد تحصیل زنان هم این موضوع صادق است. مثال دیگر دسترسی به سرویس بهداشتی سالم است.
البته نمونه‌های دیگری هم می‌شود مثال زد مثل ایالت متحده آمریکا ولی حتی ایالت متحده آمریکا هم شاخص‌های توسعه‌ی موزونی ندارد. منظور من این است که توسعه هیچ ربطی به فدرال بودن یا نبودن ندارد.
توسعه یافتگی کشور و گردش آزاد نخبگان بدون در نظر گرفتن دین رسمی یا غیررسمی بسیار مهم است و حتما موضوع مهم‌تری از فدرالیسم است در این کشور.
من باز برگردم به همان موضوع اصلی شما فرض کنید اختیارات استاندار زیاد شود. استاندار خوزستان می‌گوید من از فردا صبح فیلترینگ یا قانون حجاب را قبول ندارم. آیا به او اجازه می‌دهیم؟!
ببینید! ما کشوری هستیم که ظرفیت‌های توسعه فراوانی داریم. پهناور هستیم. منابع مورد نیاز توسعه کشور را داریم. معادن سرشار داریم، نیروهای تحصیل‌کرده فراوانی داریم.
آقای پزشکیان اگر فقط موفق شود کاری کند که نیروهای متخصص از کشور نروند و کاری کند که این‌ها جایگزین آدم‌های نالایق موجود شوند کار بزرگی برای پیشرفت کشور کرده است. نیازی نیست به فدرالیسم بپردازند.
رئیس جمهور دخالت کند و صدای امثال مادر پویا بختیاری باشد
به نظرم مسئولان ما باید به ابعاد موضعگیری‌هایشان توجه کنند و با کارشناسان امر بیشتر مشورت کنند. در هر جایی برای سخنرانی نروند. اصلا نیازی نیست رییس جمهور کشور هر روز سخنرانی کند. با این منوال اصلا وقتی برای فکر کردن نمی‌ماند. به جای این همه سخنرانی در دفترتان بنشینید و فکری به حال مسائلی مانند قاچاق سوخت کنید.
بسیاری از مسائل ما با چند ساعت فکر کردن قابل حل هستند. مثالش کشته شدگان اعتراضات مختلفی که در کشور شکل می‌گیرد. خب مادر و پدرهای این‌ها معترض و دنبال پاسخند. آقای رئیس جمهور دخالت کنند و بگویند این مادر پویا بختیاری چرا زندان است؟! از اختیاراتشان استفاده کنند و از رئیس قوه قضائیه بخواهند که این مادر داغدیده آزاد شود. این مادر در زندان اقدام به خودکشی کرده!
خب اگر مسائل اساسی کشور و مسائل این چنین را نمی‌توانید حل کنید معنایش این نیست که به سراغ فدرالیسم بروید!
جالب است که دانشگاه آمریکایی از دانشجوی ایرانی خواسته پایان نامه‌اش را راجع به ایران بنویسد اما همین چند روز پیش از یک دانشجوی خارجی شنیدم که استادش اصرار داشته که تزَش را راجع به مسائل قومی ایران بنویسد. خب این دشمنی نیست؟! قاعدتا من باید تلاش کنم او اطلاعاتی راجع به کشور خودش به من ارائه بدهد. چرا این اتفاقات می‌افتد؟! چون ما جامعه آشفته‌ای هستیم. اینجا جزیره‌ای عمل می‌شود.
صدای آدم‌های عادی گرفتار باشید نه سلبریتی‌های سیاسی
انصاف نیوز: فکر نمی‌کنید راجع به بعضی مثال‌هایی که زدید ایده‌ی وفاق آقای پزشکیان تاثیر مثبتی داشته است؟! مثلا در مورد آزادی زندانیان سیاسی.
ما منظورمان چهره‌های شاخص سیاسی نیست. بازی نکنیم. یک زمان دولتی می‌خواهد با سلبریتی‌ها و چند آدم معروف بگوید «من این کار را کرده‌م» اما مسئله من آدم‌های بی‌نام و گمنام است.
در ماه‌های گذشته چند نفر در کردستان بازداشت شدند؟ برای چند نفر آدم عادی که شما نامشان را هم نشنیده‌اید مشکل پیش آمده؟!
اگر آقای پزشکیان فقط نهاد امنیتی را قانونمند کند کار بزرگی کرده
به نظرم اگر آقای پزشکیان تنها یک کار انجام دهد و نهاد امنیتی کشور را قانونمند کند کار بزرگی کرده است. اگر روزی دستگاه امنیتی کشور قانونمند شد آن زمان ما کار بزرگی کرده‌ایم. اگر روزی دیگر هیچ وقت با آمبولانس مردم دستگیر نشدند آن زمان کار بزرگی کرده‌ایم.
خب بالاخره مردم خشمگین می‌شوند. شما انتظار دارید اگر زلزله‌ای بیاید مردم آن منطقه به هلال احمر کمک مالی کنند یا به حساب آقای علی دایی بریزند؟!
همین را تبدیل به قانون کنید که دیگر به هیچ وجه با آمبولانس مردم را دستگیر نکنید. به استاندارت هم این را ابلاغ کن.
قطعا مسائل کشور زیاد است و دولت 24 ساعته هم کار و فکر کند باز هم نمی‌تواند تمام آن را حل کنند اما می‌توانند امید ملی ایجاد کنند. امثال این حرف‌ها مثل رئیس جمهور شدن استانداران بیشتر ما را به سمت پوپولیسم می‌برد تا امید ملی.
انتهای پیام