همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در ۶۶ میلیون سال پیش، برخورد یک سیارک به منطقه‌ای در نزدیکی شبه‌جزیره یوکاتان، دایناسورهای غیرپرنده را به ورطه انقراض کشاند. اما در میان ویرانی‌ها، گروهی از اجداد پرندگان امروزی؛ به‌ویژه اردک‌ها و غازها، از این فاجعه جان سالم به در بردند.
تغییرات اقلیمی، نقش حیاتی در بقای گونه‌های مختلف داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین کشفیات اخیر، فسیل قدیمی‌ترین پرنده مدرن است که در قطب جنوب کشف شده و نشان می‌دهد که این منطقه ممکن است به‌عنوان پناهگاهی برای بقای برخی گونه‌ها عمل کرده باشد.
تاریخ تکامل پرندگان مدرن
کشف فسیلی که متعلق به‌گونه‌ای به نام Vegavis iaai است می‌تواند اطلاعات جدیدی درباره تاریخ تکامل پرندگان مدرن در اختیار ما بگذارد.
نخستین شواهد از قدیمی‌ترین پرنده مدرن دانشمندان اخیراً در مقاله‌ای که در ژورنال Nature منتشر شده، از کشف یک فسیل تقریباً کامل از جمجمه پرنده Vegavis iaai پرده برداشته‌اند. این فسیل که قدمتی ۶۹ میلیون‌ساله دارد، در یک سفر اکتشافی در سال ۲۰۱۱ توسط گروهی از دیرینه‌شناسان در شبه‌جزیره قطب جنوب کشف شد. بررسی‌های انجام شده روی این فسیل، نشان می‌دهد این پرنده از نظر تکاملی به اردک‌ها و غازهای امروزی نزدیک بوده است.
بیشتربخوانید:
ویژگی‌های منحصربه‌فرد یک جمجمه!
Vegavis یک پرنده جنجالی در شجره‌نامه تکاملی Vegavis iaai از همان ابتدای معرفی‌اش، محل بحث و اختلاف‌نظرهای فراوانی بین دیرینه‌شناسان بوده است. دکتر کریستوفر تورس، سرپرست این مطالعه، می‌گوید: این فسیل جدید می‌تواند بسیاری از این اختلافات را حل کند، مخصوصاً اینکه Vegavis دقیقاً در کجای درخت تکاملی پرندگان مدرن قرار دارد؟
به گزارش scitechdaily ویژگی‌های منحصربه‌فرد جمجمه Vegavis فسیل جدید دارای ویژگی‌هایی است که آن را به پرندگان امروزی نزدیک می‌کند. این ویژگی‌ها شامل شکل خاص مغز و ساختار استخوانی منقار است که آن را به خانواده اردک‌ها و غازها مرتبط می‌کند. بااین‌حال، برخلاف بیشتر اردک‌های امروزی، این پرنده عضلات فک بسیار قوی داشته که به او کمک می‌کرده هنگام شیرجه‌زدن، مقاومت آب را کاهش دهد و به‌راحتی ماهی‌ها را شکار کند.
نقش قطب جنوب در تکامل پرندگان
دکتر پاتریک اوکانر، یکی از نویسندگان مقاله، معتقد است که این کشف نشان می‌دهد قطب جنوب نقش مهمی در تکامل اولیه پرندگان مدرن داشته است. بیشتر پرندگانی که در دیگر نقاط جهان در همان دوره زمانی زندگی می‌کردند، شباهت چندانی به پرندگان امروزی نداشتند. این موضوع، احتمال وجود شرایط منحصربه‌فردی در قطب جنوب را مطرح می‌کند که به بقای این‌گونه‌های خاص کمک کرده است.
پیشرفت علم از طریق پژوهش و آموزش
دکتر تورس به‌عنوان محقق بنیاد ملی علوم آمریکا، سه سال در دانشگاه اوهایو روی این پروژه کارکرده و در حال حاضر استاد دانشگاه پاسیفیک است. او می‌گوید: این کشف نشان می‌دهد که چگونه پژوهش‌های علمی می‌توانند درک ما را از تاریخ زمین و تکامل موجودات زنده تغییر دهند.
معمایی که هنوز ادامه دارد
کشف این فسیل ۶۹ میلیون‌ساله، درک ما را از تکامل پرندگان مدرن عمیق‌تر کرده است و نشان می‌دهد چگونه برخی از آن‌ها توانسته‌اند از فاجعه انقراض کرتاسه جان سالم به در ببرند. اما همچنان پرسش‌های بسیاری باقی‌مانده است: چگونه پرندگان مدرن توانستند چنین گسترش چشمگیری در سراسر زمین پیدا کنند؟ و آیا مکان‌های دیگری هم وجود دارند که سرنخ‌های بیشتری از این دوران را در خود نهفته داشته باشند؟ به نظر می‌رسد که این کشف، تنها آغاز یک ماجراجویی بزرگ در دنیای علم باشد.