به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ با پیشرفت‌های شتابان تکنولوژیکی، جهان شاهد تحولاتی بنیادین در عرصه قدرت‌های جهانی است. تسلط بر فناوری‌های هوش مصنوعی تولیدی (Generative AI) تبدیل به یکی از بزرگترین چالش‌های استراتژیک بین قدرت‌های بزرگ شده است. در این میان، چین به سرعت به عنوان رقیب جدی ایالات متحده در این حوزه مطرح شده و مدل DeepSeek خود را به جهانیان معرفی کرده است.

چین و DeepSeek: چالشی جدی برای سلطه آمریکایی

پس از اینکه شرکت‌های آمریکایی مانند OpenAI، گوگل و Anthropic به پیشتازی در توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی تولیدی دست یافتند، چین وارد میدان شد تا توازن قدرت را تغییر دهد. مدل DeepSeek، که به عنوان رقیب مستقیم سیستم‌هایی چون GPT-4 و Gemini شناخته می‌شود، بیانگر اراده چین برای کاهش وابستگی به فناوری‌های غربی و تقویت موقعیت خود به عنوان یک قدرت مستقل در عرصه فناوری است. این مدل که بر پایه داده‌های وسیع و الگوریتم‌های پیشرفته طراحی شده، در حوزه‌هایی مانند ترجمه خودکار، تولید محتوا و تحلیل داده‌ها می‌تواند به رقابت بپردازد.

با ظهور مدل DeepSeek، دیگر هوش مصنوعی تنها یک ابزار فنی نیست؛ بلکه به یک سلاح استراتژیک تبدیل شده است که معادلات قدرت‌های جهانی را شکل می‌دهد. رقابت در این عرصه ادامه‌دهنده جنگ تکنولوژیک میان ایالات متحده و چین است که پیش از این در حوزه‌های نیمه‌هادی‌ها، شبکه‌های 5G و فناوری‌های کوانتومی نیز شاهد آن بوده‌ایم.

تحریم‌های ایالات متحده و پاسخ چین

ایالات متحده برای محدود کردن توانایی چین در توسعه مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی، اقدام به اعمال تحریم‌هایی در صادرات تراشه‌های پیشرفته کرده است، تراشه‌هایی مانند NVIDIA A100 و H100 که برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی ضروری هستند. با این حال، چین از این چالش به خوبی عبور کرده و تراشه‌های داخلی مانند Horizon Robotics و Huawei Ascend را توسعه داده است تا وابستگی خود به فناوری‌های غربی را کاهش دهد.

در همین حال، اتحادیه اروپا نیز در تلاش است تا مقرراتی سختگیرانه برای نظارت بر توسعه و استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی تولیدی وضع کند. این اقدامات شامل تصویب قانون هوش مصنوعی اروپا است که هدف آن تنظیم استفاده از این فناوری‌ها به شیوه‌ای اخلاقی و مسئولانه، با تمرکز بر شِفافیت، امنیت و جلوگیری از تبعیض است.

رقابت اقتصادی و نظامی بر سر هوش مصنوعی

هوش مصنوعی تولیدی نه تنها به یک موتور اقتصادی برای کشورهای بزرگ تبدیل شده، بلکه به ابزاری کلیدی در دنیای نظامی و اطلاعاتی نیز بدل گشته است. کاربردهای نظامی این فناوری در تحلیل تصاویر، پیش‌بینی تهدیدات امنیتی و هدایت خودکار پهپادها تنها بخشی از حوزه‌های حساس و استراتژیک است که کشورها برای دستیابی به برتری در آن رقابت می‌کنند.

با توجه به پیشرفت‌های چین در عرصه هوش مصنوعی، به نظر می‌رسد که جهان به سمت یک سیستم چندقطبی پیش می‌رود. دیگر ایالات متحده تنها بازیگر اصلی در این حوزه نخواهد بود. چین، روسیه، هند و کشورهای در حال توسعه در حال سرمایه‌گذاری و توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی خود هستند که به زیرساخت‌های غربی وابسته نیستند، و این امر می‌تواند توازن قدرت‌های تکنولوژیکی را تغییر دهد.

تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی هوش مصنوعی

رقابت بر سر هوش مصنوعی تولیدی تأثیرات عمیقی بر اقتصاد جهانی، بازار کار و امنیت ملی خواهد داشت. بسیاری از مشاغل ممکن است خودکار شوند، که این امر نیاز به بازآموزی نیروی کار و مواجهه با چالش‌های جدید را مطرح می‌کند. علاوه بر این، کاربردهای نظامی و اطلاعاتی هوش مصنوعی، مانند تحلیل داده‌های کلان و بهبود امنیت سایبری، می‌تواند به یک نقطه عطف در تقویت امنیت ملی کشورها تبدیل شود.

رقابت بر سر هوش مصنوعی تنها به یک رقابت فنی محدود نمی‌شود، بلکه به یک نبرد استراتژیک جهانی تبدیل شده که هدف آن تعیین نفوذ در قرن بیست و یکم است. در حالی که ایالات متحده تلاش دارد تا برتری خود را در این عرصه حفظ کند، چین و سایر قدرت‌های نوظهور در حال ایجاد زیرساخت‌های مستقل خود هستند. این تحولات می‌تواند به اتحادهای جدید و حتی رقابت‌های تسلیحاتی دیجیتال بین کشورهای بزرگ منجر شود.