به گزارش ایسنا، محمد هادی حاج محمد امروز در گردهمایی تخصصی کشاورزی دریامحور که در سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاددانشگاهی برگزار شد، به اهمیت ایجاد اکوسیستم و یکپارچه‌سازی در حوزه کشاورزی دریایی اشاره کرد و گفت: جهاد دانشگاهی ظرفیت لازم برای ایجاد یک اکوسیستم و هم‌پیوندی در حوزه کشاورزی دریایی را دارد. این موضوع به نظر من کمی جدیدتر از مدل‌های قبلی است. نکته اول این است که در دو سال اخیر، تعریف بدنه حاکمیت با رویکردی جدی‌تر به برنامه‌های مشخصی برای حوزه دریایی پرداخته شده است. در برنامه هفتم توسعه، فرصت‌های جدیدی برای توسعه ظرفیت‌های دریایی اقتصاد کشور ایجاد شده است.

مدیر عامل مؤسسه جهاد توسعه وزارت جهادکشاورزی بیان کرد: همه کشورهای دنیا وقتی به دریا می‌رسند، اقتصادشان آغاز می‌شود و این در حالی است که اقتصاد ما به نوعی در این زمینه متوقف مانده است. به نظر می‌رسد این یک تعمد است؛ زیرا تقریباً ۷۰ درصد جمعیت بشری در سواحل دریا زندگی می‌کنند. ما باید از این ظرفیت ویژه و بزرگ با ۵۸۰۰ کیلومتر خط مرزی ساحلی بهره‌برداری کنیم تا اقتصادی پایدار ایجاد کرده و ارتباطات اقتصادی با دنیا برقرار کنیم.

وی افزود: با توجه به ظرفیت ایجاد اکوسیستم نوآوری، باید بر روی ایجاد زنجیره ارزش تمرکز کنیم. در واقع، دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان تنها نیستند و نباید فقط به اقتصاد کوچک بپردازند و درگیر مجوزها شوند که منجر به توقف کارها شود. پیشنهاد من این است که در حوزه اقتصاد کشاورزی، تعادل بر روی ایجاد اکوسیستم متمرکز شود.

حاج محمد بیان کرد: ما با حمایت‌هایی که از شرکت‌های دانش‌بنیان انجام داده‌ایم، سعی کرده‌ایم این حمایت‌ها را بر روی یک هدف مشخص متمرکز کنیم. اما اگر حمایت ما زنجیره‌ای باشد و کل زنجیره ارزش را پوشش دهد، آنگاه حمایت پایدار خواهد بود. یکی از اجزای این زنجیره، حلقه‌هایی است که اگر با مشکل اقتصادی مواجه شوند، باقی زنجیره نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

حاج محمد عنوان کرد: معاونت علمی نقش حمایتی خود را دارد، اما ایجاد اکوسیستم شاید به عهده نهادهای دیگری باشد. صندوق‌ها هر کدام ظرفیتی دارند، اما باز هم با توجه به نبود شبکه مناسب، فرصت لازم برای تحقق این اهداف را ندارند. جهاد دانشگاهی همچنین ظرفیت سرمایه‌گذاری را دارد و می‌تواند این اکوسیستم را ایجاد کند.

وی افزود: در حوزه اقتصاد دریا، چندین اقدام ویژه در برنامه ششم توسعه پیش‌بینی شده بود. اما اکنون که به گزارش‌ها نگاه می‌کنیم، فاصله جدی میان برنامه و عملکرد مشاهده می‌شود. به عنوان مثال، تولید گونه‌های ماهی بومی در کشور هنوز به مرحله تولید نرسیده است. ماهی سی‌بس که اصالتاً متعلق به ما نیست و از استرالیا وارد شده، به تدریج توسعه یافته و توانسته یک اقتصاد حداقلی ایجاد کند؛ اما واقعیت این است که این گونه نیز اقتصادی نیست.

مدیر عامل مؤسسه جهاد توسعه وزارت جهادکشاورزی بیان کرد: در کشورهای شرق آسیا گونه‌هایی وجود دارند که تا ۵۰ دلار قیمت فروش دارند و صادرات نیز انجام می‌شود. آنها بر روی ایجاد زنجیره کار کرده‌اند؛ در حالی که ما هنوز در نقطه اول زنجیره متوقف هستیم و گونه‌های خود را نداریم. این یکی از گلوگاه‌هایی است که نیاز به سرمایه‌گذاری بلندمدت دارد؛ زیرا توسعه حلقه‌های اول زنجیره زمان‌بر است و بازگشت سرمایه ممکن است ۵ تا ۶ سال طول بکشد. متأسفانه نهادهای سرمایه‌گذاری ما معمولاً به دنبال اقتصادی هستند که سرمایه‌شان در مدت یک یا دو سال بازگردد.

وی افزود: در گام‌های بعدی نیز باید توجه داشته باشیم که در بحث خوراک، قدم‌های خوبی برداشته شده است. کارخانه‌های خوراک در حوزه آبزی‌پروری وجود دارند، اما وابستگی به برخی رانت‌ها باعث شده است که این قسمت از کار نیز با چالش‌هایی مواجه شود. اگر بتوانیم اقتصادی متوازن و هم‌وزن ایجاد کنیم، گلوگاه بعدی نیز برطرف خواهد شد. در این سال‌ها دانش‌بنیان‌ها اقداماتی انجام داده‌اند، اما متأسفانه به دلیل تنها بودن و تک حلقه‌ای بودن، نتایج مطلوبی کسب نکرده‌اند.

مدیر عامل مؤسسه جهاد توسعه وزارت جهادکشاورزی، به چالش‌ها و فرصت‌های موجود در حوزه پرورش آبزیان و به‌ویژه میگو اشاره کرد و گفت: متأسفانه، ما به تازگی قفس‌هایی را که برای پرورش آبزیان مناسب بودند، وارد کردیم، اما برخی از سرمایه‌گذاران ما با مشکلات جدی مواجه شدند. قفس‌های آنها آسیب دیده و کل سرمایه‌شان از دست رفته است. این موضوع باعث شده که بخشی از سرمایه‌گذاران خود را در این حوزه از دست بدهیم. لذا لازم است که دقت بیشتری در انجام مطالعات امکان‌سنجی داشته باشیم، به‌ویژه در زمینه واردات تکنولوژی یا سازه‌ها.

وی افزود:خوشبختانه، در سه سال اخیر با حمایت‌های علمی و همکاری مجموعه‌های مختلف، توانسته‌ایم قفس‌هایی را توسعه دهیم که ممکن است در برخی مناطق خلیج فارس مناسب باشند. اما هنوز قفس‌های پایداری که بتوانیم با اطمینان بگوییم در دریای عمان جواب می‌دهند، نداریم. این یکی از حلقه‌های گمشده در زنجیره تولید است.

مدیر عامل مؤسسه جهاد توسعه وزارت جهادکشاورزی بیان کرد: به یاد دارم که یکی از تولیدکنندگان می‌گفت "من مولد ماهی سیب را خودم وارد کرده‌ام و دو سال است که به طور یکنواخت تولید می‌کنم، اما نمی‌توانم آن را به بازار عرضه کنم، زیرا متقاضی وجود ندارد." این نشان می‌دهد که اگر ما یک اکوسیستم درست ایجاد کنیم، این مشکلات به طور کامل مرتفع خواهد شد.

به گفته وی، در حوزه پرورش میگو نیز ما با چالش‌هایی مواجه هستیم. به عنوان مثال، در حال حاضر ۱۷ هزار هکتار اراضی داریم که میانگین تولید ما در هر هکتار حدود چهار تن است. در حالی که در برخی کشورها، تولید در هر هکتار می‌تواند به ۱۰۰ تن برسد. این فاصله تولید نشان‌دهنده نیاز به بهبود و افزایش ظرفیت‌های موجود است.

حاج محمد بیان کرد: در حال حاضر، ما تنها یک گونه قانونی از میگو را پرورش می‌دهیم، در حالی که بازار جهانی پذیرای گونه‌های متنوع دیگری نیز هست. این محدودیت تنوع باعث آسیب به سبد تولید ما شده و سهم ما از بازار جهانی بسیار کم است. اگر بتوانیم اکوسیستم مناسبی ایجاد کنیم، قادر خواهیم بود به طور پایدار در بازار جهانی حضور داشته باشیم.

وی افزود: اکنون تولید میگوی ما تنها در حدود ۶ ماه از سال انجام می‌شود و در باقی سال محصولی برای عرضه به بازار نداریم. این مسئله باعث می‌شود که بازارهای جهانی ما را به تدریج جایگزین کنند. اگر بتوانیم زنجیره تولید را به گونه‌ای طراحی کنیم که شامل فناوری‌های نوآورانه باشد، می‌توانیم بر این چالش‌ها غلبه کنیم.

حاج محمد بیان کرد: تمرکز من بر روی ایجاد زنجیره ارزش است که این زنجیره باید تمامی اجزای اکوسیستم را کنار هم جمع کند. در حال حاضر، با اقدامات جدیدی که در مزارع موجود انجام می‌دهیم، می‌توانیم تولید را حداقل تا سه برابر و حداکثر تا ۱۰ تا ۱۲ برابر افزایش دهیم. این تغییرات نیازی به واردات الگوهای موفق از خارج ندارد؛ بلکه می‌توانیم با استفاده از روش‌های موجود در کشور خود، به این هدف دست یابیم.

وی تصریح کرد: اگر بتوانیم نهادهای سرمایه‌گذاری و نوآوری را در کنار هم قرار دهیم و حلقه‌های مختلف زنجیره تولید را شکل دهیم، آنگاه قادر خواهیم بود یک اکوسیستم پایدار ایجاد کنیم. یکی از عزیزان مثالی جالب زدند و گفتند "اگر اکوسیستم طبیعی ایجاد نکنیم که این حلقه‌ها کنار هم جمع شوند، نتیجه‌اش مانند آکواریوم خواهد بود؛ هر وقت حمایت کردیم و مراقبت کردیم، پایدار خواهد بود." بنابراین، ایجاد یک اکوسیستم منسجم و پایدار ضروری است.

انتهای پیام