همشهری - محمد سرابی: از حدود یک دهه قبل با همکاری بین شهرداریها و کارخانههای محلی، چند نوع از محصولات جانبی بدون استفاده صنایع که حکم ضایعات را دارند برای رفع لغزندگی خیابانها مورد استفاده قرار میگیرند. ابتکاری در زمینه برفروبی که از نظر محیط زیستی هم زیانبار محسوب نمیشود.
کانادا - شهر کلگری
آب قرمز چغندر
یک مشکل استفاده از نمک برای پایین آوردن دمای ذوب یخ این است که نمک به سادگی در آب حل میشود و از روی سطح آسفالت کنار میرود. اگر ماده دیگری بتواند نمک را روی سطح خیابان نگه دارد میشود برای زمان بیشتری مانع یخزدگی معابر خواهد شد. ضایعات آب چغندر یکی از این مواد است. این مایع قرمزرنگ که از صنایع تبدیلی کشاورزی و خورک دام به دست میآید به اندازههای مختلف با شن و نمک مخلوط میشود. شهرهایی در کانادا که از ترکیب آب چغندر و پودر نمک استفاده کردند توانستند میزان مصرف نمک خالص را ۳۰ درصد کاهش بدهند. شهرداری کلگری کانادا یک مخزن ۴۰ هزار لیتری مخصوص آب چغندر دارد و یک تانکر که دو تن آب چغندر را مستقیما روی آسفالت اسپری میکند. وقتی ریختن نمک و آب چغندر قبل از شروع بارش برف انجام شود احتمال چسبیدن یخ را به آسفالت کاهش میدهد.
ترکیب قند و نمک
قبلا مشخص شده بود که مخلوط کردن ترکیبات گیاهی قندی با نمک و ریختن آن روی معابر یخزده باعث ذوب شدن یخها میشود اما کاربرد گسترده آب چغندر زمانی ممکن است که صنایع کشاورزی در نزدیک منطقه شهری فعال باشند و محصولات جانبی آنها با طی مسافت کوتاهی مورد استفاده قرار گیرد. بخش غیر قابل استفاده از شیره غلیظ نیشکر و ذرت که ملاس نامیده میشود هم همین کاربرد را دارد.
یکی از انتقادها درباره استفاده از آب چغندر این است که ممکن است سنگفرشها را رنگی کند یا تا فصل گرما باقی بماند و بوی تندی ایجاد کند که البته تاکنون مشکلی به وجود نیامده است. شیرههای گیاهی در ترکیب با شن و نمک لغزنده نیستند و شهرداری کلگری برای برفروبی مسیرهای دوچرخه سواری هم از آنها استفاده میکند.
آمریکا - مدیسون
آب شور پنیر
آب پنیر تا ۳۰ درجه سانتیگراد زیر صفر هم یخ نمیزند. از اوایل سالهای ۲۰۱۰ بعضی از شهرهای آمریکا که دارای صنایع لبنیاتی بزرگ بودند شروع به استفاده از ضایعات آب پنیر به عنوان یک ماده یخزدا کردند. ارزیابیهای بعد از بارش برف هم نشان داد که آب پنیر به اندازه پودر نمک مانع یخ بستن خیابانها میشود و در نتیجه این کار ادامه پیدا کرد. زمستان امسال شهر مدیسون با استفاده بیشتر از آب پنیر مقدار مصرف نمک را ۶ درصد کم کرد که این مقدار معادل ورود ۲۷۰ تن نمک به رودخانهها و آبراهههای محلی است.
آب پنیر درجه یک، در دیگر بخشهای صنایع غذایی کاربرد خوراکی دارد اما انواع بیکیفیت و بیاستفاده این محصول جانبی باید دور ریخته شود. کارخانههای لبنیات باید آب پنیر بیکیفیت را به شکلی بازیافت کنند به همین دلیل معمولا آن را رایگان به شهرداریها میدهند.
جاده پنیری
به جز شهر مدیسون، برخی شهرداریهای دیگر ایالت ویسکانسین مانند شهر گرین هم از آب پنیر با ۲۰ درصد نمک استفاده میکنند که با تانکر حمل میشود و در هنگام انتقال هم یخ نمیزند. این مایع چند بار فیلتر میشود تا مواد جامد از آن جدا شده باشند.
خرید و نقل و انتقال سنگ نمک در برخی نقاط مانند شهر گرین قیمت زیادی دارد و هزینه استفاده از آب پنیر یک دهم آن است. نهادهای محیط زیستی هم تایید کردند که آب پنیر برای محیط زیست شهر زیان ندارد. البته بوی پنیر ممکن است باعث ناراحتی شهروندان شود اما بیشتر اوقات تا پایان فصل بارندگیها، آب پنیر در مجاورت هوا تجزیه شده و به طبیعت برمیگردد. مردم محلی، خیابانهایی را که با آب پنیر یخزدایی شده باشند جاده پنیری مینامند.