به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ مهندسی در نیروهای مسلح تا قبل از انقلاب به‌عنوان امری فرعی در جنگ محسوب می شد اما مهندسی در دوران دفاع مقدس تغییر بنیادی یافت و این تغییر یک فرآیند تکاملی داشت. 
در مراحل ابتدایی ، شامل اقدامات اولیه سنگر سازی احداث خاکریز دفاعی بود و علیرغم فقدان تجربه جنگی، محدودیت ماشین‌آلات و تجهیزات و سازمان مناسب، در سیر روند تکاملی خود، اقدامات بسیار عظیمی را به‌عهده گرفت و بالنده شد، چنانکه در عملیات بزرگ فتح المبین، مهندسی مانند لشگرهای رزمی پیاده و زرهی، نقش مهم و تعیین کننده‌ای یافت و حتی در مواقعی عملیات مهندسی کمبود لشکرهای عملیاتی را جبران می‌کرد.
از طرفی مهندسی، با بکارگیری یک سری اقدامات به‌عنوان عملیات فریب علیه دشمن بکار گرفته شده که هیچگاه چنین سابقه‌ای و جود نداشته است.
منطبق بر مستندات ثبت شده مهندسی در زیربخش‌های ذیل عملیات می‌کرد:
۱- بستر سازی مهندسی در پیش از عملیات یا مهندسی آماده‌سازی: در این مرحله، مهندسی با آماده‌سازی و پشتیبانی مهندسی، بستر اجرای عملیات نظامی را با اقدامات احداث و ترمیم جاده های مورد نیاز، ساخت سکوهای توپخانه و ادوات اردوگاه‌ها و مقرهای عقبه و یگان‌های رزمی، درمانگاه صحرایی و همچنین آمادگی جهت پشتیبانی مهندسی در حین عملیات شامل آمادگی نصب پل بر روی رودخانه و یا عبور از کانال و موانع مصنوعی ایجاد شده توسط دشمن را مهیا می‌سازد.
 ۲- اقدامات مهندسی در حین عملیات یا مهندسی رزمی: به محض شروع عملیات و پیشروی رزمندگان علیه اشغالگران بعثی، مهندسی رزمی یگان‌ها وارد عمل شده و در زیر آتش شدید توپخانه و ادوات دشمن نسبت به احداث معابر جدید، ایجاد خاکریز و احداث مواضع و سنگرهای جدید دفاعی در خطوط مقدم جدید اقدام می‌کرد.
۳- اقدامات مهندسی پس از عملیات یا مهندسی پشتیبانی رزم: پس از اتمام عملیات پیشروی رزمندگان، بخش مهندسی نسبت به تثبیت و تحکیم خطوط و مواضع دفاعی جدید و راه‌های دسترسی و احداث سنگرها و استحکامات مورد نیاز رزمندگان و ایجاد موانع جدید در مقابل دشمن اقدام می‌کرد.
به گزارش فارس، انواع اقدامات مهندسی در دوران دفاع مقدس، بطور کلی شامل سه بخش می‌شود:
۱-جنگ مهندسی رزمندگان در برابر سلاحهای دشمن: دشمن تا دندان مسلح به سلاح‌های شرق و غرب انواع آتش‌های توپخانه و بمباران را بر روی نیروهای رزمنده دیوانه وار سراریز می‌نمود، لذا مهمترین ماموریت مهندسی ایجاد سنگر و موانع امن با هدف کاهش تاثیر سلاحهای آتش باری بوده است.
۲-جنگ مهندسی با مهندسی دشمن: مهندسی دشمن با انواع ماشین‌آلات مهندسی کشورهای غربی به سرعت و با حجم زیاد نسبت به موانع سد کننده در برابر رزمندگان اسلام اقدام می نمود، مهندسی با قوه ابتکار و با اتکاء به مدد الهی نسبت به خلق ابداعات و اقداماتی گسترده در عبور از کانال‌های دشمن نائل آمد.
 ۳- جنگ مهندسی با موانع طبیعی: کوه، رودخانه، زمین سست، باتلاق، دریاچه، نیزار و سایر موانع طبیعی از جمله موانعی بودند که رزمندگان جهت رسیدن به اهداف عالیه خود نیاز به عبور از آن داشتند و مهندسی بایستی در جنگ با طبیعت سخت و در شرایط حاد جنگ و با امکانات محدود خود، معابر عبور رزمندگان را فراهم می‌ساختند و علاوه بر رکوردشکنی ایجاد راه‌سازی در شرایط صعب العبور، سبب ایجاد خلق صحنه‌های بی‌بدیل احداث پل‌های بزرگ نظامی دنیا شوند که ب‌عنوان مثال می‌توان به احداث ۱۸ کیلومتر جاده ظرف ۲۴ ساعت در عملیات والفجر ۲ درمنطقه حاج عمران در ارتفاعات ۳۰۰۰ متری در زیر آتش توپخانه و تیر مستقیم دشمن اشاره کرد.
قایق مرداب رو
یکی از مشکلاتی که رزمندگان هنگام قایقرانی در آب‌های خوزستان با آن مواجه می شدند، گیرکردن نی و گیاهان آبزی مرداب‌ها در لابه لای پره‌های موتور قایق بود. 
اینجا بود که رزمندگان خلاق دست به کار شدند و قایق‌هایی طراحی کردند که با ملخ چوبی و از طریق جابه جایی هوا کار می‌کرد. این روش باعث شد قایق‌هایی در اختیار داشته باشند که هم روی نی و هم روی آب با سرعت پیش می‌رفتند.
برای چنین طراحی به موتوری نیاز بود که لزوما از آب برای خنک شدن استفاده نکند. از این رو رزمندگان ابتکار جالب توجهی به خرج دادند و از موتور فولکس قورباغه‌ای در این قایق‌ها استفاده کردند که برای خنک شدن به آب احتیاج نداشت و با هوا خنک می شد. پس از آن قایق های بزرگ تری با نصب موتور هواپیما نیز ساخته شد.
سازه منحرف کننده موشک
یکی از ویژگی‌های موشک‌های رادارگریزی که دولت عراق هنگام جنگ از فرانسه خریده بود، این که این موشک‌ها پس از شلیک در ارتفاع ۴ متری از سطح آب پرواز و امواجی رو به جلو ارسال می‌کردند. این امواج پس از بازتاب، موقعیت شیئ ناشناس را که به احتمال زیاد کشتی دشمن بود نشان می‌داد و رادار موشک، هدف شناسایی شده را منهدم می کرد.
مهندسان جهاد سازندگی برای مقابله و منحرف‌کردن این موشک‌ها دست به ابتکار جالبی زدند. آن‌ها صفحات فلزی عمود برهمی را طراحی کردند. این صفحه‌ها امواج فرستاده شده از طرف موشک را به سمت خود موشک بازتاب می‌داد، موشک در شناسایی هدف به اشتباه می‌افتاد و به جای کشتی، این صفحات فلزی را مورد اصابت قرار می‌داد. گسترش این طرح و انتشار نتایج استفاده از صفحات فلزی برای منحرف کردن موشک های فرانسوی موجب شد کشورهای دیگر حاضر به خرید این موشک ها از فرانسه نشوند.
پل خضر
پس از اجرای عملیات والفجر ۸، نیروهای مستقر در منطقه فاو، نیازمند پشتیبانی و تدارکات بودند. جایی که وجود رودخانه اروند با عرض حدود ۹۰۰ متر، کار تدارکات‌رسانی با قایق را بسیار کند و دشوار کرده بود. 
هنگام فتح فاو تمام ادوات، نیروها و ماشین آلات از ساحل اروندکنار به ساحل فاو با قایق منتقل می‌شد. به طوری که بزرگ ترین وسیله‌ای که با قایق‌ها امکان جابه‌جایی داشت یک وانت بار بود. در این میان احتمال حمله عراقی ها و واژگونی قایق‌ها نیز وجود داشت.
در اینجا بود که برای عبور سریع از اروندرود، مهندسان پشتیبانی جهاد از تجربه‌کاری خود در مناطق محروم استفاده کردند. 
آن‌ها در برخی مناطق دیده بودند یک شناور متصل به دو طناب به نام جرس یا کلک از عرض رودخانه عبور می‌کند. به این صورت که یک نفر روی جرس می ایستاد و با کشیدن طناب، جرس را همراه نفرات و ابزارهایی که روی آن بود از یک سوی رودخانه به سوی دیگر می‌برد. به این ترتیب مهندسان مکانیک و ماشین‌آلات با توجه به شرایط منطقه جنگی برای حل مشکل عبور از اروند، پل خضر را طراحی کردند.
این پل از یک صفحه بزرگ شناور به نام دوبه تشکیل شده بود. در دو سوی پل، دو سیم بکسل قوی به موازات یکدیگر در عرض رودخانه کشیده می شد و در ساحل به شمع های از قبل نصب شده محکم شده بود. سیم بکسل سومی هم وجود داشت که دور چرخ یک تراکتور پیچیده شده بود و در حقیقت نیروی پیش برنده پل خضر بود که روی دوبه قرار داشت. با استفاده از این پل توانستند ماشین‌آلات و تدارکات سنگین را به رزمندگانی که در فاو بودند برسانند.
پس از پل خضر بود که برای تسهیل رفت و آمد به فاو، پل عظیم بعثت روی اروندرود احداث شد. پل های خضر ۳ و ۴ که بعدها ساخته شدند از نمونه های پیشین خود بزرگ تر بودند.
لندکروز شنی‌دار
مسلما در جبهه جنگ، کمتر از جاده صاف می‌توان سراغ گرفت و بسیاری از مناطق سطحی ناصاف و شنی دارند. عبور از این مناطق بسیار دشوار است و خودروهای معمولی به سادگی در شن‌ها و گودال‌ها متوقف می‌شوند. در اینجا بود که مهندسان جهاد، طراحی و ساخت ابزارهایی به نام شنی را آغاز کردند که به وانت لندکروز متصل می‌شد و از طریق آن عبور از مناطق رملی و شنی امکان پذیر می‌شد. 
مهندسان نام این وسیله را لندکروز شنی‌دار گذاشتند و تا پایان جنگ فناوری آن‌ها را ارتقا بخشیدند. بعد از ساخت این ماشین بود که رزمندگان توانایی حرکت در رمل و پستی و بلندی را پیدا کردند و قابلیت تحرک که از اصلی ترین برتری‌های تاکتیکی در جبهه‌های نبرد محسوب می‌شود را به دست آوردند. بعدها مهندسان نفربر دوزیست را نیز با قابلیت کار در آب و خشکی طراحی کردند.
بالن ابابیل
گاهی در جنگ انجام ابتکارات نو و غافلگیرکننده می‌تواند ورق را برگرداند و از وسیله‌ای ساده، ابزار پیشگیری کننده‌ای بسازد که به اندازه ده‌ها ابزار زرهی می‌تواند جلوی تجاوز دشمن را بگیرد. 
یکی از این ابزارهای جالب توجه که از جمله ابتکارات مهندسان جهاد سازندگی در صنایع هوایی ایران محسوب می شود، بالن ابابیل است. 
آن‌ها برای فریب هواپیماهای دشمن دست به ابتکاری جالب زدند. آن‌ها بالنی ساختند که هم ابزاری برای فریب هواپیماهای دشمن بود و هم می‌توانست به نابودی هواپیماهایی منجر شود که می خواستند از معبرهای تنگ میان کوه‌ها که نقاط کور رادارها بود، گذر کنند و به پالایشگاه اصفهان نزدیک شوند. 
این بالن بزرگ با مواد خاصی که در ساخت آن به کار رفته بود در رادار هواپیماهای دشمن دیده می‌شد. در این حالت، هواپیماها در مواردی به علت ناشناس بودن جرم مورد مشاهده در رادار، از حمله صرف نظر می کردند. 
به علاوه پرواز این بالن ها هنگام حمله هوایی موجب می شد خلبان دشمن ناگهان با موجود عجیبی که در آسمان ثابت ایستاده است، مواجه و تمرکزش مختل شود. انتخاب جنس بالن، نحوه دوخت، عایق بندی، اتصال فلز به پلاستیک از نکات پیچیده مهندسی در دوران ساخت این بالن ها بود.
سازه ای با ۵ هزار لوله
پس از فتح فاو باید پلی ساخته می‌شد که ۲۴ ساعته کار انتقال تجهیزات و تدارکات و مهمات را از طریق آن انجام دهند. پلی که در مقابل تلاطم خروشان اروندرود مقاومت کند، قابلیت ترمیم و بازسازی سریع پس از حملات هوایی را داشته باشد و از همه مهم‌تر، به سرعت قابل احداث باشد.
در اینجا بود که بهروز پورشریفی از جهاد سازندگی ایده ساخت پل بعثت را مطرح کرد. پلی به طول ۹۰۰ متر با عرض ۱۲ متر که از لوله‌های توخالی متصل به‌هم ساخته می‌شد. این لوله‌ها در جهت جریان رودخانه قرار داده می گ‌شدند. به این ترتیب مهندسان ۵۰۰۰ لوله ۱۲ متری، به قطر ۱۴۲ سانتی متر و ضخامت ۱۶ میلی متر از جنس فولاد را از عمق ۱۲ متری تا سطح آب به هم متصل کردند و پلی به وجود آوردند که هم در برابر جریان آب اروندرود مقاوم بود و هم توانایی تحمل وزن ماشین‌های سنگین رزمی و تدارکاتی را داشت. 
آن‌ها لوله‌ها را با اتصالات متحرک به هم متصل کردند و سپس لوله‌ها را از اسکله‌ای که برای همین منظور ساخته بودند به داخل آب هدایت کردند. 
مشکل مهم در این میان شناور کردن لوله‌ها بود. برای این کار دو طرف لوله‌ها را با پارچه های برزنتی بستند تا لوله ها غرق نشوند.
پس از انجام اتصال لوله ها، پارچه‌های برزنتی را کنار می‌زدند تا آب با فشار از لوله ها عبور کند و لوله‌ها زیر آب بروند و غرق شوند. بعد از نصب، لوله را زیرسازی و آسفالت می کردند. 
ساخت این پل ۶ ماه زمان برد و در طول این مدت بارها مورد بمباران دشمن قرار گرفت. با این حال قابلیت تعمیر سریع پل موجب شده بود پس از هر بمباران، آسیب هایش به سرعت توسط گروه‌های مهندسی بازسازی شود.