برای تشخیص بیماری‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین مراحل در فرآیند درمان است، آزمایش‌های پزشکی بسیار مهم هستند. بسیاری از بیماری‌ها ممکن است با علائم اولیه مبهمی همراه باشند، به همین جهت تست‌های پزشکی می‌توانند به شناسایی زودهنگام آنها کمک کنند. با انجام آزمایش در مراکز درمانی می‌توان بیماری‌های خونی، قلبی، کلیوی، کبدی، خودایمنی، عفونی و... را تشخیص داد. برای انجام برخی از آزمایش‌ها باید ناشتا بود و مصرف داروهای خاصی را متوقف کرد. این نکات را پزشک در هنگام تجویز آزمایش به بیمار اطلاع می‌دهد. در ادامه، به بررسی برخی از بیماری‌های معمولی و انواع آزمایش‌هایی که برای تشخیص آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌پردازیم.
آزمایش چه بیماری‌هایی را نشان می‌دهد؟
آزمایش خون از رایج‌ترین آزمایش‌های تشخیصی است که در مراکز درمانی و آزمایشگاه‌ها انجام می‌گیرد. با کمک این آزمایش می‌توان بیشتر بیماری‌ها را تشخیص داد. برخی از بیماری‌هایی که با آزمایش قابل تشخیص هستند در زیر بیان شده‌اند.
- بیماری‌های خونی: با استفاده از آزمایش می‌توان کم‌خونی، پرکاری گلبول‌های قرمز و سرطان خون را تشخیص داد. کم‌خونی باعث می‌شود گلبول‌های قرمز توانایی اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها را از دست بدهند. پرکاری گلبول‌های قرمز نیز که در آزمایش خون قابل تشخیص بوده، هنگامی بروز می‌یابد که بدن گلبول‌های قرمز زیادی تولید کند. در چنین شرایطی، ممکن است خون لخته شده و منجر به سکته مغزی یا قلبی شود. همچنین، در سرطان خون نیز سلول‌های خونی تحت تاثیر قرار می‌گیرند که با این آزمایش در مراکز درمانی قابل تشخیص خواهد بود.
- بیماری‌های قلبی: گاهی اوقات پلاک‌های خون در شریان‌های قلب روی یکدیگر انباشه شده و باعث ایجاد بیماری عروق کرونر می‌شود که می‌توان آن را با آزمایش تشخیص داد. نارسایی قلبی و نامنظم بودن ضربان قلب نیز به این شکل قابل تشخیص هستند. پزشک عدم پمپاژ صحیح قلب و بیماری آریتمی را می‌تواند با تجویز آزمایش تشخیص دهد.
- بیماری‌های کلیوی: آسیب‌های کلیوی و عفونت کلیه نیز به این روش مشخص داده می‌شود. در واقع، عفونت کلیه هنگامی بروز می‌یابد که باکتری‌ها کلیه را آلوده کرده باشند.
- بیماری‌های کبد: بیماری کبد چرب هنگامی که چربی در خون تجمع یافته، ایجاد می‌شود که با انجام آزمایش قابل تشخیص است. همچنین، از دیگر بیماری‌های کبدی که پزشک برای تعیین آن از آزمایش استفاده می‌کند، می‌توان به هپاتیت (ویروس عفونی) و سیروز اشاره کرد. سیروز به آسیب دائمی کبد (اسکار) گفته می‌شود.
- بیماری‌های خودایمنی: اگر پزشک مراکز درمانی احتمال دهد که بیمار به بیماری‌های خودایمنی مبتلا شده است، آزمایشی را تجویز می‌کند. آرتریت روماتوئید، بیماری لوپوس و سلیاک با استفاده از آزمایش تشخیص داده می‌شوند. در بیماری لوپوس، سیستم ایمنی به اندام‌ها و بافت‌های بدن حمله می‌کند. سلیاک نیز به بیماری می‌گویند که سیستم ایمنی بدن به گلوتن که نوعی پروتئین است، واکنش نشان می‌دهد.
- سرطان‌ها: انواع سرطان را نیز می‌توان با یک آزمایش ساده در مراکز درمانی تشخیص داد. سرطان خون، سرطان ریه و سرطان سینه از بیماری‌هایی هستند که با آزمایش تشخیص داده می‌شوند.
- بیماری‌های متابولیک: دیابت، بیماری تیروئید و سوءتغذیه همگی از بیماری‌هایی هستند که با انجام آزمایش تشخیص داده می‌شوند. در دیابت افزایش قند خون در آزمایش مشاهده می‌شود.
Caption
برای تشخیص چه بیماریی‌هایی باید برای آزمایش ناشتا بود؟
قبل از آزمایش دادن در بهترین آزمایشگاه شیراز، باید به نکاتی مانند نیاز یا عدم نیاز به ناشتا بودن، قطع مصرف داروها و... توجه داشته باشید. برای انجام برخی از آزمایش‌ها در مراکز درمانی مختلف اعم از آزمایشگاه‌ها، می‌بایست از چند ساعت قبل از خوردن غذا اجتناب ورزید. همچنین، برای برخی از آزمایش‌ها به این کار نیازی نیست.
در آزمایش‌هایی که بیمار باید به صورت ناشتا انجام دهد، به اندازه‌گیری سطح مواد خاصی در خون می‌پردازند که تحت تاثیر مواد غذایی و نوشیدنی‌ها قرار می‌گیرند. به عنوان مثال، آزمایش قند خون از آزمایش‌هایی است که نیاز به ناشتایی دارد تا بتوان سطح قند خون را پس از یک شب ناشتایی بررسی کرد.
همچنین، پنل متابولیک پایه سطوح الکترولیت‌ها و پنل تیروئیدایت نیز از آزمایش‌هایی هستند که فرد باید ناشتا باشد. در آزمایشگاه‌های مراکز درمانی خصوصی یا دولتی، در پنل تیروئیدایت به بررسی هورمون‌های تیروئید در سطح خون می‌پردازند. پزشک برای بررسی چربی خون نیز از فرد می‌خواهد که آزمایش را به صورت ناشتا انجام دهد. در این آزمایش سطوح کلسترول و تری‌گلیسیرید را اندازه‌گیری می‌کنند.
برای اندازه‌گیری سطح آهن خون نیز پزشک به تجویز آزمایش می‌پردازد. برای بررسی سطح ویتامین B12 و اسیداوریک در آزمایشگاه‌های مراکز درمانی مختلف نیز فرد باید ناشتا باشد. مدت زمان ناشتایی به نوع آزمایش بستگی دارد، اما در حالت کلی باید بین ۸ الی ۱۲ ساعت ناشتا باشید.
البته، این مدت زمان برای برخی از آزمایش‌ها ممکن است بیشتر یا کم‌تر باشد برای اطلاع دقیق از زمان ناشتایی بهتر است از پزشک خود سوال کنید. علاوه بر ناشتایی، باید از پزشک در مورد نیاز به قطع داروهای مصرفی قبل از انجام آزمایش نیز پرس‌وجو کنید.
Caption
بعد از آزمایش خون چه کار کنیم؟
پس از انجام آزمایش خون در مراکز درمانی یا آزمایشگاه از جمله آزمایشگاه پیوند لازم است برای جلوگیری از دهیدراته شدن بدن، به میزان کافی آب بنوشید. پس از انجام آزمایش اگر احساس سرگیجه یا ضعف داشته‌اید، بهتر است پس از کمی استراحت و دراز کشیدن در آزمایشگاه و بهبودی حالتان، محل را ترک کنید.
برای جلوگیری از خونریزی، بهتر است حدود ۵ الی ۱۰ دقیقه محل خونگیری را به صورت ملایم فشار دهید. نیازی به ماساژ دادن محکم و سریع این محل نیست؛ زیرا باعث کبودی می‌شود. همچنین، بهتر است تا ۲۴ ساعت محل خونگیری را خنک نگه دارید.
برای این کار می‌توانید کمپرس سرد را هر ۱۵ دقیقه یک‌بار روی محل قرار دهید. از استفاده از کمپرس گرم خودداری کنید؛ زیرا این کار باعث باز شدن مجدد مویرگ‌های باز شده می‌شود. اگر متوجه تورم، قرمزی یا درد در محل شده‌اید، با پزشک تماس بگیرید یا مجدداً به آزمایشگاه مراجعه کنید.
Caption
با انجام آزمایش خون در مراکز درمانی مختلف، می‌توان طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله انواع سرطان، بیماری‌های متابولیک مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و... را تشخیص داد. پس از انجام آزمایش لازم است برای جبران خون از دست رفته، مایعات زیادی بنوشید. ماساژ دادن ملایم محل، استفاده از کمپرس سرد به فواصل ۱۵ دقیقه و دراز کشیدن در صورت احساس سرگیجه و ضعف، از دیگر نکاتی هستند که باید بعد از آزمایش خون رعایت کرد.