مرتضی براتی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره علت ترجمه کتاب «فکرکردن به‌واسطۀ داستان‌ها: کودکان، فلسفه و کتاب‌های تصویری» گفت: من در حوزه فلسفه برای کودکان یا آموزش تفکرمحور، آثار متعددی از نویسندگان برجسته این حوزه را ترجمه کرده‌ام. هم‌اکنون دبیر بخش فلسفه برای کودکان در نشر لگا هستم. با این نویسندگان ارتباط دارم و در انتخاب کتاب مناسب از آن‌ها مشورت و کمک می‌گیرم.
او افزود: توماس وارتنبرگ، نویسنده این کتاب، از چهره‌های شاخص در حوزه آموزش تفکر به کودکان و نوجوانان است. با توجه به بازخوردهایی که در بخش نظرات مخاطبان از کتاب او در سایت آمازون و دیگر سایت‌های معتبر مشاهده کردم، این کتاب را ترجمه کردم. ترجمه کتاب حدود هفت‌ماه زمان برد. پیش از آغاز ترجمه، از نویسنده اجازه مکتوب گرفتیم. پس از پایان ترجمه، نویسنده مقدمه‌ای بر ترجمه فارسی نوشت و ویدیویی برای معرفی کتاب ارسال کرد.
براتی درباره چالش‌های انتشار این کتاب بیان کرد: با توجه به اینکه از کتاب‌های قبلی استقبال خوبی شده بود، روند چاپ این کتاب مشکلات چاپ کتاب‌های قبلی را نداشت. کتاب‌های قبلی از جمله «کودک فلسفی»، «پرسشگری و گفت‌وگو در مدارس»، «دیده اما نشنیده» و «فلسفه شرق و غرب برای کودکان و نوجوانان» نیز مورد استقبال خوبی قرار گرفتند. از جمله مشکلات ناشران خصوصی، تورم و گرانی کاغذ و به تبع آن، گرانی قیمت کتاب است که موجب کاهش استقبال می‌شود. با وجود این موانع، از مجموعه «فلسفه برای کودکان و نوجوانان» نشر لگا استقبال خوبی شده است.
این مترجم در ادامه به اهمیت کتاب‌های تصویری در آموزش تفکر فلسفی به کودکان اشاره کرد: کتاب‌های تصویری با درون‌مایه فلسفی می‌توانند محرک‌های بسیار خوبی برای حلقه‌های کندوکاو فلسفی باشند. کودکان را فیلسوفان طبیعی می‌دانند و پرسش‌های فلسفی و بنیادینی مطرح می‌کنند؛ از جمله «چرا می‌میریم؟»، «مرگ چیست؟»، «دوستی چیست؟»، «آزادی چیست؟»، «انصاف و عدالت چیست؟» و ….
او در ادامه تأکید کرد: نظام آموزشی ما نظامی حافظه‌محور و سنتی است که پرسشگری کودکان را سرکوب می‌کند. بچه‌ها در درک مطلب با مشکلات زیادی مواجه هستند، در استدلال‌آوری ضعیف‌اند و در تفکر نقاد، خلاق و مراقبتی مشکل دارند. نتایج آزمون پرلز همین را نشان می‌دهد. کتاب‌های تصویری این ظرفیت را دارند که توسط مربی و تسهیلگر آموزش‌دیده به‌عنوان محرکی برای ایجاد گفت‌وگوهای فلسفی و عمیق با کودکان و نوجوانان استفاده شوند.
مرتضی براتی درباره نامزدی این کتاب در بخش «نقد ادبی (ترجمه)» جایزه کتاب سال عنوان کرد: آموزش فلسفه برای کودکان و نوجوانان و آموزش تفکرمحور، حلقه گم‌شده نظام آموزشی ماست. اگر قرار است تغییر چشمگیری در حوزه آموزش صورت پذیرد و آموزش از معلم‌محوری و حافظه‌محوری به‌سمت یادگیرنده‌محوری و تأمل‌محوری پیش برود، باید دست‌اندرکاران و سیاست‌گذاران حوزه آموزش به این منابع توجه و از پژوهشگران و مترجمان آن حمایت کنند.
او افزود: در نظام آموزشی ما انبوهی از درس‌ها برای دانش‌آموزان و دانشجویان ارائه می‌شود؛ اما نمی‌دانند این درس‌ها به چه کارشان می‌آید و چه گره‌ای از زندگی‌شان را باز می‌کند. به قول شهریار:
«درس این زندگی از بهر ندانستن ماست
این‌همه درس بخوانیم و ندانیم که چه؟»
ما به شهروندان متفکر و با دیدگاه انتقادی و خلاق نیاز داریم؛ کسانی که تفکر مراقبانه‌ای دارند. اگر به توسعه و پیشرفت جامعه می‌اندیشیم و اگر دل در گرو ایران و سربلندی آن داریم، باید دغدغه آموزش داشته باشیم. چاره کار هم آموزش تفکرمحور است. امیدوارم با انتخاب این کتاب، توجه بیشتری به این حوزه شود و پژوهشگران و مترجمان این حوزه را دلگرم کند.
مرتضی براتی در پایان گفت: کتاب‌های مهمی که در این حوزه ترجمه شده‌اند، آثاری هستند که آزمون پس‌داده‌اند. نویسندگان آن‌ها از چهره‌های برجسته این حوزه هستند و این کتاب‌ها در مدارس چندین سال اجرا شده‌اند. امیدوارم با حمایت‌های مختلف از این حوزه، شاهد پویایی و پیشرفت چشمگیر در آموزش و پرورش ایران عزیزمان باشیم.
∎