طی روزهای اخیر و در آستانه برگزاری انتخابات سراسری آلمان، سیگنالهای متناقضی از وضعیت احزاب و گروههای سیاسی این کشور به گوش میرسد. با این حال قدر متیقن نظرسنجیهای صورت گرفته در سرزمین ژرمنها، تشکیل دولتی بیثبات در برلین است زیرا در بهترین وضعیت ممکن، دو حزب سوسیالدموکرات و دموکراتمسیحی جهت مهار جریان راست افراطی ناچار به ائتلاف خواهند شد. تجربه قبلی نشان داده است ترکیب دو جریان راست میانه و چپ میانه در برلین، مصداق یک همافزایی سیاسی نبوده و بیشتر شبیه نوعی همزیستی اجباری برای بقای حداقلی در قدرت تلقی میشود. تعارض این دو حزب سنتی آلمان در قبال حدود و ثغور سیاست خارجی مداخلهگرایانه در اروپا و جهان و از آن مهمتر، اختلاف این دو در قبال بودجهریزی سالیانه در آلمان، موضوعاتی نیست که به سادگی قابل کتمان باشد.
در طرف مقابل، به نظر میرسد ایلان ماسک و ترامپ قصد دارند با حمایت از حزب آلترناتیو برای آلمان، اپوزیسیونی قدرتمند در برلین برای جریانهای سنتی ساخته و زمینه گذار مطلق از جریانات سنتی قدرت را فراهم نمایند. حزب آلترناتیو برای آلمان در حال حاضر عضو گروه راستگرای «میهنپرستان برای اروپا» نیست، اما به نظر میرسد پس از انتخابات اخیر، به عضویت این مجموعه درآید. این حزب همچنین پیشتر از گروه راست افراطی «هویت و دموکراسی» که اکنون منحل شده، اخراج شد. دلیل این اخراج، اظهارات جنجالی ماکسیمیلیان کرا، رهبر پیشین این حزب بود که در مصاحبهای با یک روزنامه ایتالیایی گفته بود «همه اعضای اساس نازیها جنایتکار نبودند.»
در هر حال، نقشه راه کاخ سفید در تقابل با احزاب سنتی در اروپا و خصوصاً آلمان (نقطه ثقل اتحادیه اروپا و حوزه یورو) معطوف به انتخابات سراسری اخیر نیست. حزب آلترناتیو برای آلمان پس از حمایتهای ایلان ماسک بار دیگر در کانون توجه رسانههای بینالمللی قرار گرفته است. ماسک آلیس وایدل، رهبر این حزب را به یک گفتوگوی آنلاین در پلتفرم ایکس دعوت کرد و چندین بار حمایت خود را از این حزب اعلام کرده است. این حزب در نظرسنجیهای پیش از انتخابات آلمان که قرار است در ۲۳ فوریه برگزار شود، در جایگاه دوم قرار دارد، با این حال سایر احزاب اعلام کردهاند که با آن ائتلاف نخواهند کرد.
پدیدهای که طی سالهای اخیر در اروپا شاهد آن بودهایم، شکلگیری دولتهای حداقلی، ضعیف یا ائتلافی (از نوع شکننده) در غرب بوده است. دولت ماکرون در فرانسه و دولت کنونی اولاف شولتس در آلمان را میتوان مصادیق دو دولت حداقلی و ضعیف در رأس معادلات اجرایی و سیاسی اروپای واحد قلمداد کرد. دولت آتی در آلمان نیز از چنین قاعدهای مستثنی نیست. ترکیب دموکراتمسیحیها و سوسیالدموکراتها نه تنها قادر به حلوفصل معضلات اقتصادی و سیاسی جاری در برلین نیست، بلکه تعارضات درونی و متعاقباً مخالفت عمومی با احزاب سنتی را در سطح عمومی بیشتر خواهد ساخت. این همان فضایی است که جریانات ملیگرای افراطی و در رأس آنها حزب آلترناتیو برای آلمان در میانمدت و حتی کوتاهمدت به دنبال آن خواهند بود.
حنیف غفاری
شکلگیری دولتهای ضعیف در اروپا
طی روزهای اخیر و در آستانه برگزاری انتخابات سراسری آلمان، سیگنالهای متناقضی از وضعیت احزاب و گروههای سیاسی این کشور به گوش میرسد
صاحبخبر -
∎