در حالی ایران در حوزه تولید زعفران کشوری نامی است که بیش از ۹۰درصد زعفران جهان در این کشور تولید می‌شود. با این وجود یکی از مسائل پیرامون عرضه این محصول به بازارهای بین‌المللی، دشواری صادرات است که موجب شده تا بخش قابل توجهی از زعفران ایران به‌صورت قاچاق از کشور خارج شود.
محمدرضا اردیخانی، عضو هیئت مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران روز ۲۱ بهمن‌ماه سال جاری در نشست خبری گفته بود: ایران خواستگاه زعفران دنیا است و ۹۰درصد تولید این محصول را در اختیار دارد. اما سهم کشورمان از بازار جهانی آن ناچیز است. وی همچنین مدعی شده بود: صادرکنندگان خشکبار و زنجیره کشاورزی هیچ کدام ارز حاصل از صادرات را در سامانه مبادله طلا و ارز عرضه نکرده اند و صادرات با کارت‌های اجاره‌ای و قاچاق انجام می‌شود. گردش مالی زعفران در دنیا ۸میلیارد دلار برآورد می‌شود که ۳۰۰میلیون دلار آن نصیب ایران است.
پیشتر غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی درباره حضور تجار افغانستانی در بازارهای بین‌المللی گفته بود: صددرصد ما به خواب خرگوشی رفته‌ایم و تجار افغان با سرعت در سطح جهانی کار می‌کنند. با این محدودیت‌هایی که در بخش صادرات به وجود آمده است؛ ما صادرکنندگان مجبور می‌شویم از طریق تجار افغان زعفران را به دست مشتریان برسانیم؛ یعنی با دست خود بازارهای فروش زعفران را تقدیم تجار افعان می‌کنیم و از آن طرف هم که آن‌ها خودشان روز به روز تولید را افزایش می‌دهند. با وجود آنکه می‌توانیم به کشورهایی همچون چین و هند زعفران صادر کنیم اما با توجه به طرح ترجیحی(صادارت زعفران بدون پرداخت عوارض) که این کشورها برای تجار افغان گذاشته‌اند؛ در این کشورها نیز صادرات برای تجار افغان آسان‌تر از ایرانی‌هاست.
خبرگزاری جمهور به نقل از مقامات وزارت صنعت و تجارت گروه طالبان نوشته است: بی‌تردید زعفران صادراتی افغانستان کاملاً محصول داخلی است، به‌خصوص که تمام محموله‌های صادراتی ما مورد تایید لابراتوارهای مشتریان بوده است. لذا افغان‌ها دلیلی نمی‌بینند که با زعفران‌های بی‌کیفیت وجهه زعفران افغانستان را در بازارهای بین‌المللی آسیب بزنند.
درباره موضوع قاچاق زعفران به کشورهای همسایه و حاشیه خلیج فارس با غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادر کنندگان زعفران خراسان رضوی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
فروش ارز به نرخ نیمایی؛ سرخوردگی صادرکننده، سوداگری قاچاقچی
غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران خراسان رضوی در پاسخ به اینکه چرا زعفران ایران به خارج از کشور قاچاق می‌شود، گفت: اینکه بانک مرکزی به تجار این اجازه را می‌دهد ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگرداند قابل قبول بوده و ما این کار را وظیفه خود می‌دانیم. اما الزام بانک مرکزی برای فروش ارز حاصل از صادرات با قیمت نیمایی موجب ضرر و زیان برای صادرکننده می‌شود. بنابراین تاجر ایرانی انگیزه صادرات نخواهد داشت که این مسئله زمینه را برای سوداگری قاچاقچیان فراهم می‌کند.
وی در ادامه افزود: بازاری که چندین سال برای آن سرمایه‌گذاری شده است و با عرضه زعفران با کیفیت کشورمان تلاش کردیم تا برند ایران را جا بیاندازیم، با عرضه زعفران‌های بی‌کیفیت توسط قاچاقیان در حال از دست رفتن است.
میری در مورد میزان تولید زعفران در کشور تصریح کرد: قبل از قاچاق زعفران به صورت کامیونی از کشور، ما سالانه ۳۲۵تُن زعفران را به ۶۷ کشور دنیا صادر می‌کردیم اما در حال حاضر با وجود اینکه مصرف زعفران در جهان افزایش یافته است، ما ۲۲۳تُن زعفران و به ۴۷ کشور صادرات داریم که این میزان، کاهش قابل توجهی داشته است. اگر در این سال‌ها جلو قاچاق گرفته می‌شد، اکنون صادرات زعفران ایران به ۵۰۰تُن می‌رسید.
لزوم حمایت از سرمایه‌گذاران
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران با گلایه از مسئولان از توجه نکردن به موضوع قاچاق اظهار کرد: از سال ۱۳۹۷ به این طرف تمام مشکلات در زمینه صادرات را به مسئولان گفتیم اما متاسفانه تاکنون جواب مثبتی در این زمینه از آن‌ها نگرفته‌ایم، چون گوش شنوا و چشم بینا نیست که این مشکلات را ببیند و بشنود.
وی با تاکید بر اینکه مسئولان مدام شکایت دارند که سرمایه‌گذار نیست اذعان کرد: لازم نیست که به دنبال سرمایه‌گذار بروید و از آن‌ها خواهش و تمنا کنید تا در کشور سرمایه‌گذاری کنند، از همین سرمایه‌گذارانی که در کشور حضور دارد حمایت کنید، تسهیلات لازم را ایجاد کنید اشتغال‌زایی ایجاد می‌شود و قطعا سرمایه بیشتری وارد کشور خواهد شد. اگر همین روند ادامه پیدا کند و توجه لازم صورت نگیرد سرمایه‌گذاران فعلی هم از بازار کار خارج خواهند شد و صدها کارگر کارشان را از دست خواهند داد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران افزود: اگر دولت اجازه دهد ارزی را که از صادرات به دست می‌آوریم به قیمت آزاد بفروشیم، قاچاق زعفران کاهش پیدا خواهد کرد.
میری در پایان عنوان کرد: سرمایه‌گذاران سربازان خط مقدم جبهه اقتصادی هستند و اگر از آن‌ها حمایت نشود این خط خالی از سرباز خواهد شد.
خدابخش حکیمی_خبرنگار تحریریه جوان قدس