سرویس جامعه مشرق، این روزها دیگر کسی در بازارهای اینترنتی و فیزیکی، در جستجوی حیوان مناسب برای نگهداری در خانه نیست. اخیراً فروشندگان هرگونه جانوری را به عنوان حیوان خانگی معرفی میکنند و به مشتریان میفروشند. مشاهدات فضای مجازی نشان میدهد که گویی هر موجود زندهای روی این کره خاکی، بالقوه یک حیوان خانگی است! از مارهای عجیب و غریب گرفته تا خزندگان نادر و حتی حیوانات وحشی، همه و همه در قفسههای مجازی و واقعی به عنوان "همدم خانه" عرضه میشوند.
جامعه امروزی ایران تاحدودی با چالشهای حیوانات خانگی و حواشی مربوط به سرپرستی حیوانات در منازل شخصی و عبور و مرور آنها در اماکن عمومی آشناست. این چالشها درباره نگهداری سگ و گربه در خانه، هنوز پابرجاست و بسیاری از تعارضها و اختلافنظرها در این زمینه همچنان لاینحل باقی ماندهاند. اما اخیرا روند زندگی مشترک با حیوانات، به سمتی رفته که پای حیوانات غیرعادی و وحشی، نظیر رتیل، تمساح و مار را هم به خانهها باز کرده است؛ تا یار که را خواهد و میلش به چه باشد!
تصویری از همنشینی حیوانات با انسان در محتواهای اینستاگرامی
فضای رسانهای ایران، بهویژه در حوزه مجازی و شبکههایی مانند اینستاگرام، در گذشته رویکردی حسابشده و کنترلشده نسبت به موضوع جانورشناسی و تعامل انسان با حیوانات داشت. شخصیتهای برجسته این حوزه عمدتاً دامپزشکان، جانورشناسان و مستندسازان بودند که با هدف پژوهش و معرفی گونههای جانوری، به محیط زیست این حیوانات مراجعه میکردند و به فیلمبرداری در زیستگاههای طبیعیشان میپرداختند و اطلاعات علمی و ارزشمندی را در اختیار مخاطبان قرار میدادند.
عموما این فیلمهای مستند و به تصویرکشیدن احوالات جانوران از نزدیک، جذابیت خاصی را برای علاقهمندان به این حوزه ایجاد میکرد. حالا این جذابیتها سبب شده تا برخی افراد، صفحه اینستاگرامی جانورشناسی راهاندازی کنند و با کشاندن حیوانات زبانبسته به آپارتمان، جذابیتهای ظاهری آنها را به رخ کاربران شبکههای اجتماعی بکشانند. رقابت در جلب توجه و تنوعطلبی در سوشالمدیا، باعث شده که برخی از کارشناسان جانورشناسی نیز تحت تاثیر قرار بگیرند و برای عقبنماندن از این رقابت ناسالم، به تقلید از روشهای نادرست روی آوردهاند. یکی از این کارشناسان، خانم فاطمه نیکوروش است که به «ملکه خزندگان» شهرت پیدا کرده و برخی هم او را به «مادر گردشگری جانوری یزد» میشناسند.
نیکوروش، دانشآموخته رشته جانورشناسی است و این شهرتها بهخاطر این است که در یزد، خانه حیوانات راهاندازی کرده تا با فراهمکردن این محیط، گردشگران را با خزندگان و حیوانات یزد آشنا کند. به گفته خود از کودکی بهجای اسباببازی، با مار، مارمولک، موش، سوسمار و...بازی میکرده است. او در حال حاضر در اینستاگرام حضور فعالی دارد و به تیمارگری جانوران آسیبدیده و رهاسازی آنها در طبیعت میپردازد. اما در بین محتواهای خود تصاویر همنشینی و در آغوشگرفتن حیوانات عجیب هم دیده میشود.
گرچه نیکوروش در این ویدئوها به تغذیه رسانی و نگهداری صحیح این جانوران میپردازد، اما باید این نکته را توجه داشت که مخاطبان و تماشاگران این محتواها همچون او در منزلی وسیع و مجهز ساکن نیستند و این همجواری با جانوران غیرمعمول و نزدیکی بدون شناخت به حیوانات وحشی، نوعی به یک محرک برای نوجوانان اینستاگرامی تبدیل میشود و منجر به ورود آنها به آپارتمانها خواهد شد.
تصویری از محتواهای فاطمه نیکوروش در اینستاگرام
تقلید بلاگرهای نوجوان از نگهداری حیوانات
در دنیای امروز، شبکههای اجتماعی به یکی از مهمترین بسترهای ارتباطی و اشتراکگذاری محتوا تبدیل شدهاند. اما همچون روال عادی در بسیاری از موارد مشابه، جنبههای تخصصی و دلسوزانه کارشناسان در این فضا اغلب نادیده گرفته میشود. این نادیدهگرفتن نهتنها به کاهش کیفیت محتوا منجر میشود، بلکه باعث تقلید بلاگرها و کاربران غیرمتخصص نیز میگردد و به ترویج رفتارهای غیرمنطقی و خطرناک در فضای مجازی منجر میشود.
در حال حاضر، شاهد این هستیم که نوجوانان متعددی در اینستاگرام با همنشینی و همآغوشی با جانوران غیرعادی در خانه، محتوا تولید میکنند. بسیاری از این نوجوانان بدون توجه به نیازهای واقعی این جانوران و تأثیرات زیستمحیطی آنها، به آنها نزدیک شده و تنها به دنبال جلبتوجه و کسب فالوئر هستند.
محتواهای یک بلاگر نوجوان درباره نگهداری حیوانات عجیب در خانه
هنرنمایی حیوانات در سینما و تلویزیون!
علاوه بر شبکههای اجتماعی، رسانه ملی هم گاهی مرتکب اشتباه مشابه میشود و جانوران گوناگونی از جمله خزندگان را روی صحنه میآورد و عوامل تلویزیونی با جسارت، آنها را مقابل دوربین در آغوش میگیرند. نمونهای از این رویداد را میتوان در برنامهای تلویزیونی که اخیراً فاطمه نیکوروش در آن حضور داشت مشاهده کرد که با بهکارگیری مارها و سایر خزندگان، همراه با چهرههای معروف رسانه ملی، چالشهای سرگرمی و هیجانی برگزار کرد.
حضور فاطمه نیکوروش در صداوسیما و اجرای چالشهای کمدی به کمک خزندگان
با وجود اینکه نگهداری حیوانات وحشی در خانه یک پدیده نوظهور در بین بلاگرهای اینستاگرامی محسوب میشود، اما پیشتر، هنرنمایی حیوانات در تولیدات سینمای و تلویزیونی پربیننده این امر را عادیسازی کرده است. مهران مدیری، کارگردان و بازیگر مطرح سینما و تلویزیون ایران، از جمله چهرههایی است که در این مسیر تأثیر قابلتوجهی بر نمایش و نگهداری گونههای غیرمعمول در فضای خانه و رسانه داشته است. او در سریالهای خود، از جمله "مرد هزار چهره" در صداوسیما و "دراکولا" در شبکه نمایش خانگی، از پرندگان و حیوانات نادر استفاده کرد؛ موضوعی که موجی از واکنشها و انتقادات فعالان محیطزیست را برانگیخت.
منتقدان این مسئله را عاملی برای ترویج نگهداری حیوانات وحشی در خانهها و افزایش غیرقابل کنترل قاچاق حیوان، میدانستند، اما مهران مدیری در پاسخ به این اعتراضات تأکید کرد که برای حضور این حیوانات در صحنههای فیلمبرداری مجوز رسمی از سازمان حفاظت محیطزیست دریافت کرده است!
البته به طور کلی ورود حیوانات اعم از اهلی و وحشی به خانه، در گذشته امر عادی نبود و همه تقصیرات نیز مطلقا بر گردن تولیدات تلویزیونی ایرانی نیست. کودکان دهه شصت و هفتاد در آن زمان به تماشای انیمیشنها و فیلمهای سینمایی مینشستند که شخصیت اول آنها اغلب یک پت شخصی داشتند. انیمیشنهایی نظیر «رامکال»، «ماجراهای بل و سباستین»، «انیمیشن تَنتَن»، فیلم «ترنر و هوک»، سمباد و ... همه از انیمیشنها و فیلمهای نوستالژی دهه شصت و هفتاد هستند که داستان اصلی آنها با نقشآفرینی یک پِت شخصی همراه است.
کارتونهای نوستالژیک با حضور حیوانات
در نسل بعدی البته این وضعیت به اوج خودش رسید. مجموعههای گارفیلد و تام و جری، از جمله آثاری بودند که چالشهای نگهداری حیوانات در خانه و راهحلهای آن را به تصویر میکشیدند. به خصوص گارفیلد که در لیست محبوبترین آثار کودک و حتی بزرگسال ایران در دهههای قبل جای دارد. در این فیلم سینمایی، کلکسیونی از نگهداری حیوانات خانگی مشاهده میشود؛ از نگهداری یک سگ به نام اودی و یک گربه مرفه به نام گارفیلد گرفته تا مراجعه صاحب آنها به مراکز خریدوفروش حیوانات خانگی، تغذیه مخصوص حیوانات و چالشهای همزیستی با آنها، در این فیلم به چشم میخورد.
شاید تصور کنید که شهرت حیوانات در دنیای رسانهای فقط به شخصیتهای کارتونی مانند گارفیلد محدود میشود، اما جالب است بدانید که در دنیای واقعی نیز حیواناتی وجود دارند که در اینستاگرام به چهرههایی بینالمللی تبدیل شدهاند و میلیونها دنبالکننده دارند. این حیوانات، هرکدام با نام اختصاصی خود شناخته میشوند و صاحبان آنها برایشان صفحات ویژهای ایجاد کردهاند که گاهی چندین میلیون فالوور را به خود جذب کرده است. راز محبوبیت آنها در شاخصههای ظاهری منحصربهفرد، حضور در اتفاقات خاص، تجربهٔ حوادث ناگوار، نقصهای جسمی جالب و نادر، و حتی رفتارهای غیرمعمول و سرگرمکننده از جمله عواملی هستند که باعث شدهاند این حیوانات نهتنها در میان کاربران فضای مجازی، بلکه در سطح بینالمللی به چهرههای شناختهشده تبدیل شوند! که همه این موارد نشاندهنده اوج استقبال از صنعت حیوانات خانگی در دنیا است.
گارفیلد و اودی دو حیوان خانگی شخصیتی به نام جان
ویدیو منتشر شده در اینستاگرام از خوابیدن یک دختر بچه در کنار سگ خانگی
اما نکتهای که نمیتوان از آن غفلت کرد، همزیستی برخی چهرههای سلبریتی با جانوران غیرمعمول است که به طرز عجیبی، به ترویج یک سبک زندگی خاص تبدیل شده است. برخی سلبریتیها، بهویژه در شبکههای اجتماعی، با به اشتراک گذاشتن تصاویری از خود در کنار جانوران عجیبوغریب، فضایی از جذابیت و هیجان را خلق میکنند که بهسرعت به محتوای موردتوجه تبدیل میشود.
گاهی اوقات، این سلبریتیها تنها بهصورت گذرا با یک حیوان غیرعادی عکس میگیرند و هیچ ارتباط واقعی یا طولانیمدتی با آن جانور ندارند. ممکن است این حیوان بهمحض تمامشدن عکسبرداری، به محل زندگی خود بازگردانده شود یا حتی به یک مرکز نگهداری منتقل شود. بااینحال، تأثیر و ماندگاری این تصاویر بر جامعه و بهویژه بر نوجوانان و جوانان، بههیچوجه قابلانکار نیست.
درهرصورت در تأثیرگذاری جامعه، تفاوت چندانی ندارد و این نوع نمایشها نهتنها تصورات نادرستی درباره نگهداری از حیوانات را ایجاد میکنند، بلکه میتوانند الگویی غلط برای شیوه زندگی و رفتار با حیوانات در ذهن مخاطبان به جا بگذارند. بسیاری از نوجوانان ممکن است تصور کنند که داشتن چنین حیواناتی، نشانهای از مد و یا ژست اجتماعی است و بدون درنظرگرفتن مسئولیتهای آن، به دنبال تقلید از این چهرهها بروند. این تقلیدها زمانی جدیتر میشود که برخی چهرههای مطرح ورزشی که بعضاً بهعنوان الگوی نوجوانان شناخته میشوند، در این رقابت مجازی مشارکت کنند!
مار غولپیکر در آغوش رامین رضائیان
در گفتگویی که آقای اصغر شرفی، بازیکن اسبق تیم ملی فوتبال و دستیار آقای حشمت مهاجرانی در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین، با مشرق داشتند، درباره تمایل ورزشکاران به نگهداری حیوانات در منزل پرداختهاند. ایشان به این نکته اشاره کردند که «برخی چهرههای شناختهشده، با انتشار تصاویری از خود در کنار جانوران، بهنوعی انتظار دارند که مخاطبان نیز از این رفتار استقبال کنند؛ اما این اقدام همیشه نتیجه مثبت ندارد و گاهی اوقات میتواند تأثیرات بالعکس بگذارد و تقلید از این رفتارها باعث وحشت خانواده و اطرافیان بشود. این واکنشها نشاندهنده این است که همه افراد به یکسان به موضوع نگهداری از حیوانات نگاه نمیکنند و برخی از آنها ممکن است از دیدن چنین تصاویری احساس ناراحتی کنند.»
اصغر شرفی
این اظهارات آقای شرفی بر اهمیت درک مسئولیتها و تأثیرات اجتماعی نگهداری از حیوانات تأکید میکند و نشان میدهد که حتی چهرههای مشهور نیز باید در رفتار اجتماعی خود، دقت بیشتری داشته باشند تا از ایجاد سوءتفاهمها و واکنشهای منفی جلوگیری کنند. ایشان به تأثیرپذیری برخی اهالی ورزش کشور از ورزشکاران مطرح بینالمللی اشاره کرده و مایک تایسون، یکی از مشهورترین بوکسورهای تاریخ را مثال زدند.
آقای شرفی تشریح کرد: «اگر مایک تایسون از جانوران عجیبوغریب در منزل شخصی خود استفاده میکند، به دلیل وسعت منزل شخصی اوست که به حدود ۶ هزار متر میرسد، و گاهی باید برای جابهجایی و تردد در منزل، از اتومبیل استفاده کرد؛ برخی از این حیوانات آن هم با مراقبتهای شخصی و زیر نظر مربی در چنین محیطهای شاید قابل نگهداری باشند نه در آپارتمانهای ۶۰ تا ۷۰ متری.»
آقای اصغر شرفی نکته جالبتوجهی نیز درباره شرایط قانونی اقدامات اینچنینی در کشورهای خارجی نظیر آمریکا پرداخت و به مشرق گفت: نگهداری حیوانات در یک کشوری مانند آمریکا که خانواده من نیز در آن رفتوآمد دارند، به این سادگیها نیست و اگر جانوران خانگی و متعلق به یک خانه برای همسایهها، آلودگی صوتی ایجاد کند و وحشت یا آسیب جسمانی مانند گازگرفتگی وارد کند؛ شهروندان آمریکایی این اجازه را از لحاظ قانونی دارند تا از صاحب حیوانات شکایت کرده و جریمه سنگینی را از او دریافت کنند و این خود بهتنهایی موجب شده تا عده زیادی جرئت این ادابازیها را در جامعه آمریکا نداشته باشند.
مایک تایسون
این موارد مشابه در داخل ایران نیز مشاهده شده است. طی یک ماه اخیر هم یکی از ورزشکاران سرشناس کشور با انتشار ویدئویی از نگهداری توله شیر در منزل شخصی خود، متأسفانه حاشیهساز شد و مورد پیگرد قانونی قرار گرفت. امیر علی اکبری، بوکسور مدالآور ایرانی، چندی پیش ویدئویی از بازیکردن و در آغوش کشیدن یک توله شیر در منزل شخصی خود منتشر کرد و پس از حواشی و اعتراض فعالان محیطزیست، ادعا کرد که این حیوان بهصورت قانونی از طریق یکی از رفقایش وارد ایران شده و آن را برای مداوا قرض گرفته و سپس بازگردانده است. بعدها سرهنگ جمشید محبتخوانی تشریح کرد: این ورزشکار چند روز پیش اعلام کرد این توله شیر مربوط به یکی از دوستانش بود که توان نگهداری از آن نداشته. آقای علی اکبری در ادامه مدعی شده که این توله شیر را یک یا دو ماه پیش تحویل محیطزیست داده است، اما این صحت ندارد.»
جزئیات ماجرای نگهداری از توله شیر در منزل امیر علی اکبری:
تشکیل پرونده قضایی برای ورزشکاری که توله شیر نگهداری میکرد
تأثیرپذیری اقشار مختلف جامعه از سلبریتیهای جهانی و داخلی یکی از معضلات جدی این عرصه است که نمونههای مشابه آن در تولید محتواهای بلاگرها قابلمشاهده است. بهعنوانمثال تصویر زیر مربوط به یک اینفلوئنسر حیوانات است که از قدمزدن عقرب روی صورت خود فیلمبرداری میکند؛ این تقلید رفتار بهقدری واضح و مشهود است که یکی از کاربران در بخش کامنتها مینویسد: بیلی آیلیش شدی!
بیلی آیلیش، خواننده و ترانهسرای آمریکایی است که به دلیل صدای خاص و رفتارهای متفاوتش، به شهرت جهانی دست یافته است. این خواننده علاقه شدیدی به نگهداری از حیوانات خانگی داشته که در کنار سوسمار، مار، سگ و گربه، به عقرب و رتیل، علاقه بیشتری دارد! آیلیش حتی در یکی از موزیک ویدئوهای خود، از چند رتیل و عقرب کمک گرفته و آنها را درحالیکه به دهانش وارد و خارج میشوند، فیلمبرداری کرده است.
واکنش کاربران به یک بلاگر نوجوان حیوانات
موزیک ویدیو بیلی آیلیش
وابستگی ما به حیوانات پدرشان را درآورده!
گاهی مشاهده میشود بهقدری برخی از این حیوانات با محیط خانه و آپارتمان سنخیت ندارند و صاحبان آنها حاضر به ترکشان نیستند که برای جلوگیری از کثیفکاری در منزل و دسترسی آسان به غذا، در چگونگی قضای حاجت، غذاخوردن و حمام آنها دخالت میکنند. این وضعیت یکی از معضلات جامعه است و باید درک شود که جانوران هر کدام زیستگاه خاص خود را دارند و رفع این نوع نیازها باید به غریزه طبیعیشان واگذار شود. وابستگی انسان به حیوانات آسیبهایی فراتر از آنچه گفته شد به همراه داشته است، تا جایی که برخی برای جلوگیری از توحش و تولیدمثل بیرویه آنها، به عقیمسازیشان روی آوردهاند که در این حوزه، دامپزشکان غیرمتعهد که بدون توجیه علمی و اخلاقی اقدام به عقیمسازی حیوانات میکنند، در صف نخست عاملان این آسیب قرار دارند. البته اینکه آیا درباره حیوانات وحشی و خزندگان کمیابی نیز روزی به این نتیجه برسند که باید برای جلویگیری از توحش و تکثیر عقیمشان کرد، دور از ذهن نیست!
کمی پیش در فضای مجازی، موجی از واگذاری حیوانات خانگی در پلتفرمهای خرید و فروش آنلاین راهاندازی شده بود. صاحبان این حیوانات به دلایلی نظیر، مهاجرت، عدم وجود فضای مناسب و کافی در خانه و عواملی نظیر آن، سگ و گربههایی که از دل طبیعت و خانوادهشان جدا کرده بودند را به یکباره رها کرده و به علاقهمندان دیگر واگذار میکردند. پرونده این موضوع پیشتر در مشرق بررسی شده بود.
جزئیات این پرونده را اینجا بخوانید:
موج واگذاری حیوانات خانگی در شبکههای اجتماعی/پتهای خانگی در فضای مجازی دست به دست میشوند
در حقیقت، این زبانبستهها نهتنها از خانواده و زیستگاه طبیعی خود جدا شدهاند، بلکه برای آنکه تا پایان عمر اسباب سرگرمی انسانها باشند، از اساسیترین موهبتهای الهی و غرایز طبیعی خود محروم میشوند و بعدها هم بین صاحبان دیگر دست به دست میشوند. شاید ویدیو واکسیناسیون و نظافت گربههای خانگی در فضای مجازی به چشم شما هم خورده باشد. این اقدام که برای سازگاری اجباری با محیط خانه و محل زندگی انسانها صورت میگیرد، معمولا با وحشت و واکنش تهاجمی آنها روبه رو میشود.
شستشو روزانه، واکسیناسیون مستمر و تغزیهرسانی منظم حیوانات در خانه، سبک زندگی غریزی جانوران را دچار اختلال کرده و متاسفانه این رفتارها در شبکههای اجتماعی بدرحال افزایش میباشد. عدهای حتی روشهای مختلف شستشو و پوشککردن آنها را ترویج و آموزش میدهند.
تبعات اقتصادی و روانی
صنعت نگهداری حیوانات خانگی در جهان ارزشی بالغ بر ۳۵۰ میلیارد دلار در سال دارد و انتظار میرود تا سال ۲۰۳۰ ارزش این بازار به ۵۰۰ میلیارد دلار برسد. این رقم مسائلی از قبیل غذا، مراقبت، داروها، لوازم بهداشتی، اسباببازی، خدمات دامپزشکی، بیمه، حملونقل، آرایشگاه و تمامی خدمات مربوط به حیوانات را شامل میشود که این موارد در کشورهای خارجی به طور جدیتر درحال بررسی است. در ایران بخش خرید و فروش حیوانات به صورت قاچاقی صورت میگیرد و بخش زیادی از غذای آنها نیز مخصوصاً بعد از تحریم، به صورت قاچاق وارد کشور میشود و این روند رو به افزایش است..
گویا وضعیت ایران در حال تجربیات سالهای اول کشورهای دیگر است که اکنون با گذشت چند سال، به طور جدی با آن دست و پنجه نرم میکنند. به گزارش «فوربس»، مالکیت حیوانات خانگی در آمریکا، طی سه دهه گذشته بهطور چشمگیری افزایش یافت. بر اساس این آمار تا سال ۲۰۲۴ حدود ۶۶ درصد از خانوادههای آمریکایی یعنی حدود ۸۶ میلیون خانه، صاحب یک حیوان خانگی هستند. آمار مالکیت حیوانات خانگی نشان میدهد که این رقم در سال ١٩٨٨ میلادی ٥٦ درصد بوده است. ٩٧ درصد از صاحبان حیوانات خانگی، آنها را بخشی از خانواده خود میدانند. سگها محبوبترین حیوان خانگی در آمریکا هستند (٦٥.١ میلیون خانوار آمریکایی سگ دارند) و پس از آن گربهها (٤٦.٥ میلیون خانوار). در سال ٢٠٢٢، آمریکاییها ١٣٦.٨ میلیارد دلار برای حیوانات خانگی خود هزینه کردند که تقریباً ١١ درصد نسبت به سال ٢٠٢١ (١٢٣.٦ میلیارد دلار) افزایش یافته است.
به گفته Petfood Industry، وبسایت خبری و تحلیلی در زمینه صنعت غذای حیوانات خانگی، بهطور میانگین، صاحبان حیوانات خانگی آمریکایی سالانه ۴,۳۶۶ دلار برای حیوانات خود هزینه میکنند که نسل Z با ۶,۱۰۳ دلار و میلینیالها با ۵,۱۵۰ دلار در صدر هستند. این در حالی است که میانگین هزینه برای نسل بومرها ۲,۴۵۴ دلار است که نشاندهنده تغییرات نسلی در هزینههای مربوط به حیوانات خانگی است.
(نسل Baby Boomer / بیبی بومرها؛ سالهای تولد: ۱۹۴۶ تا ۱۹۶۴ - نسل X؛ سالهای تولد: ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۰ - نسل میلنیالها یا نسل هزاره؛۱۹۸۱ تا ۱۹۹۶ - و نسل زد؛ سالهای تولد: ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲ - نسل آلفا؛ سالهای تولد: 2013 تا اکنون)
نظرسنجی سایت Petfood Industry
طبق گزارش سایت Petfood Industry، نتایج یک نظرسنجی نشان میدهد که از بین افرادی که در مورد داشتن حیوان خانگی یا فرزند در خانه نظر دادهاند، اکثریت یعنی ۴۳ درصد گفتند فقط حیوان خانگی، ۱۸ درصد فقط فرزند و ۳۹ درصد به هر دو تمایل دارند. درباره دلایل ترجیح دادن حیوان خانگی به فرزند نیز ۴۳ درصد گفتهاند نگهداری حیوانات خانگی راحتتر از فرزندان است؛ ۴۲ درصد هم معتقدند حیوانات بار مالی کمتری دارند؛ ۲۵ درصد پاسخ دادند که حیوانات مسئولیت کمتری دارند و 23 درصد نیز خود را برای تربیت فرزند آماده نمیدانند.
امید است که این روند در ایران ترویج پیدا نکند و در آینده شاهد چنین آمار و نظرسنجیهای مشابهی در ایران نباشیم.