شفقنا – تاکنون یک سیاره در نمایش سیارات در غروب خورشید غایب بود… اما اکنون قرار است به این جمع می‌پیوندد.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، معمولاً به رصدگران آسمان توصیه می‌شود که «همه سیارات قابل مشاهده با چشم غیرمسلح را یک‌جا ببینید!» در حالی که این خبر تا حدی درست بود، اما یک بازیگر کلیدی در آن غایب بود: عطارد. این هفته، این سیاره سریع‌الحرکت به جمع سیارات در غروب آفتاب می‌پیوندد.
دیدن همه سیارات منظومه شمسی در یک نگاه قطعاً اتفاقی نادر است. این نوع نمایش بیشتر به حرکت کند سیارات مشتری و زحل بستگی دارد که از زمان مقارنه نادر آن‌ها در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰ از هم جدا شده‌اند.
تور سیارات در غروب
دیدن همه سیارات قابل مشاهده با چشم غیرمسلح در آینده به رویدادی نادر تبدیل خواهد شد.
عطارد که به تازگی از مقارنه خورشیدی در ۹ فوریه خارج شده است، اکنون در غرب و پایین افق پس از غروب خورشید قابل مشاهده خواهد بود. اگر تا به حال موفق به رصد عطارد نشده‌اید، حالا زمان مناسبی است که با استفاده از زهره درخشان به عنوان راهنما، این سیاره گریزان را در فهرست رصدهای خود ثبت کنید.
عطارد در ۲۵ فوریه از ۱.۵ درجه شمال زحل عبور می‌کند و هلال ماه در ۲۸ فوریه به این جمع می‌پیوندد. همچنین در ۱ مارس، ماه از مقابل عطارد عبور می‌کند (پدیده اختفا) که این رویداد برای هاوایی و مناطق اقیانوس آرام قابل مشاهده خواهد بود.
اگرچه داستان معروفی که می‌گوید ستاره‌شناس نیکولاس کوپرنیک هرگز عطارد را ندیده است، احتمالاً افسانه‌ای است، اما این داستان نشان‌دهنده گریزان بودن این سیاره است. عطارد در ۸ مارس به بیشترین فاصله زاویه‌ای از خورشید (۱۸ درجه شرقی) می‌رسد و با قدر -۰.۳۵ می‌درخشد. در این زمان، نیمی از قرص آن در تلسکوپ قابل مشاهده است و تنها ۷ ثانیه قوسی قطر دارد.
هلال ماه سپس در ۲ مارس از ۵.۷ درجه جنوب زهره عبور می‌کند و زمان مناسبی برای دیدن این دو جرم در آسمان روز است. جالب است بدانید که در مراسم تحلیف دوم آبراهام لینکلن در ۴ مارس ۱۸۶۵، حاضران زهره را در آسمان روز و پس از پراکنده شدن ابرها مشاهده کردند.
مسابقه سیارات
زهره و عطارد هر دو به سمت مقارنه داخلی با خورشید در حرکت هستند و در ۲۳ و ۲۴ مارس به ترتیب از مقابل خورشید عبور می‌کنند. سپس هر دو در اواخر مارس در آسمان سحرگاهی دوباره ظاهر خواهند شد.
رصد زهره در زمان مقارنه داخلی دشوار اما غیرممکن نیست، زیرا هلال ۱ درصدی آن با قدر -۴.۲ تنها ۸ درجه شمال خورشید قرار می‌گیرد.
به سوی منظومه شمسی بیرونی
مریخ در صورت فلکی جوزا (دوپیکر) با قدر -۰.۵۸ می‌درخشد و در شرق آسمان در غروب قابل مشاهده است. این سیاره به تازگی از وضعیت مقابله در ۱۶ ژانویه خارج شده است. ماه گibbous در ۹ مارس به مریخ نزدیک می‌شود. مأموریت ESCAPADE ناسا نیز امسال به سوی مریخ پرتاب خواهد شد.
به سمت بیرون منظومه شمسی، مشتری در صورت فلکی ثور (گاو) در جنوب آسمان در غروب قرار دارد. ماه در ۶ مارس به مشتری نزدیک می‌شود و این سیاره در ۲ مارس به وضعیت تربیع (۹۰ درجه شرقی خورشید) می‌رسد. ستاره‌شناس دانمارکی اوله رومر متوجه شد که پیش‌بینی‌های مربوط به پدیده‌های قمرهای مشتری (مانند گذر و خروج) در مقابله و تربیع متفاوت است و به درستی نتیجه گرفت که این تفاوت به دلیل زمان لازم برای عبور نور از دو فاصله مختلف است.
گاهی الهامات علمی از یک لحظه «یافتم!» ناشی نمی‌شوند، بلکه از یک ناظر صبور که می‌گوید «این عجیب است…» سرچشمه می‌گیرند.
در همین حال، زحل به عنوان دورترین سیاره کلاسیک، چالشی برای رصدگران است، زیرا در غرب و نزدیک به افق قرار دارد. پس از یافتن عطارد، با دوربین دوچشمی می‌توان افق را جستجو کرد و زحل با قدر +۱.۱ را پیدا نمود که حدود سه برابر کم‌نورتر از عطارد است. حلقه‌های زحل در ۲۳ مارس از دید زمینی به صورت لبه‌ای دیده می‌شوند – تنها دو هفته پس از مقارنه خورشیدی.
و چیزی بیشتر
در نهایت، رصدگران کامل‌گرا می‌توانند سیارات یخی دورتر، اورانوس و نپتون را نیز رصد کنند. اورانوس با قدر +۵.۸ در صورت فلکی ثور (نزدیک به مشتری) به راحتی با دوربین دوچشمی قابل مشاهده است، در حالی که نپتون با قدر +۷.۸ چالش‌برانگیزتر است و در صورت فلکی حوت نزدیک به افق قرار دارد. هر دو سیاره این تمایز را دارند که در دوران تلسکوپی کشف شده‌اند، و نپتون تنها سیاره‌ای است که با استفاده از ریاضیات و استدلال کشف شده است.
این نمایش آسمانی در ماه مارس با خروج زحل از صحنه و ظهور دوباره عطارد و زهره در آسمان سحرگاهی، به پایان می‌رسد.
اما خبر خوب این است که اولین فصل از دو فصل خورشیدگرفتگی و ماه‌گرفتگی سال ۲۰۲۵ در راه است – با یک خورشیدگرفتگی جزئی در ۲۹ مارس و یک ماه‌گرفتگی کامل در ۱۴ مارس.
این خبر را اینجا ببینید.