به گزارش مشرق، رهبران اروپایی پس از آنکه ترامپ با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه تماس گرفت و خواستار پایان جنگ در اوکراین شد، به دنبال واکنش‌های خود هستند.
برنامه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، برای توافق با همتای روسی خود درباره اوکراین و رویکرد جدید دولت او نسبت به روابط فراآتلانتیک باعث نگرانی رهبران اروپایی شده است. مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، جلسه‌ای با هیئت روسی به ریاست سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، برگزار کرد که هدف آن پایان دادن به جنگ در اوکراین بود. این نشست در پایتخت عربستان سعودی، ریاض، برگزار شد و پس از آنکه ترامپ هفته گذشته با پوتین صحبت کرد و توافق کردند که مذاکرات صلح برای پایان دادن به این جنگ سه‌ساله بدون دخالت متحدان اروپایی انجام شود، شکل گرفت. ترامپ همچنین گفت که ممکن است در عربستان سعودی با پوتین دیدار کند. این موضوع باعث نگرانی رهبران اروپایی و رئیس‌جمهور اوکراین شده و هشدار داده‌اند که کی‌یف هیچ توافقی را که بدون مشارکتش انجام شود، نمی‌پذیرد. زلنسکی در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: «هیچ تصمیمی درباره اوکراین بدون حضور اوکراین پذیرفته نیست. اروپا باید در هنگام اتخاذ تصمیمات درباره اوکراین در میز مذاکرات حضور داشته باشد.»
برنامه جدید دولت ترامپ چیست و اروپا چگونه به این واقعیت جدید واکنش نشان خواهد داد؟
روبیو، به همراه مایک والتز، مشاور امنیت ملی و استیو ویتکوف، فرستاده ویژه به خاورمیانه، با هیئت روسی به ریاست لاوروف مذاکراتی برگزار کردند.
این مذاکرات علاوه بر تلاش برای بازساز ی روابط تیره واشنگتن و مسکو، احتمالا به آماده‌سازی برای یک دیدار ممکن بین ترامپ و پوتین می‌پردازد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، به خبرنگاران گفت که این مذاکرات به احیای تمامی روابط پیچیده روسیه و آمریکا اختصاص دارد.
یولیا شاپووالوا، خبرنگار الجزیره، گفت دنیا نفس در سینه حبس کرده زیرا دیدار این مقامات عالی‌رتبه در ریاض آغاز شده است و افزود هیچ پیشرفتی از این مذاکرات انتظار نمی‌رود. او افزود: «حل‌وفصل بحران اوکراین و همچنین بهبود روابط دوجانبه روسیه و آمریکا که به پایین‌ترین حد خود رسیده، در دستور کار قرار دارد.»
چرا اروپا و اوکراین از عدم دعوت به اجلاس ریاض نگرانند؟
زلنسکی که روز دوشنبه به امارات متحده عربی سفر کرد، دوباره تأکید کرد که هیچ تصمیمی بین آمریکا و روسیه در مورد اوکراین را نمی‌پذیرد.
رهبران اروپایی هم نگرانی خود را از عدم دعوت اروپا و اوکراین به این مذاکرات ابراز و اعلام کرده‌اند که می‌خواهند بخشی از مذاکرات باشند.
اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، پس از اظهارات یک‌جانبه ترامپ به پوتین، گفت: «صلح دیکته‌شده هرگز از حمایت ما برخوردار نخواهد شد.»
ترامپ هم به خبرنگاران گفت که زلنسکی در مذاکرات مشارکت خواهد داشت، بدون اینکه توضیح بیشتری بدهد. کیت کلوگ، نماینده ویژه ایالات متحده برای اوکراین، همچنین سعی کرد اطمینان دهد که هیچ توافقی بر اوکراین تحمیل نخواهد شد و قرار است به مدت سه روز به کی‌یف سفر کند.
کی‌یف که نزدیک به ۲۰ درصد از اراضی خود را از دست داده و هزاران نفر آن جان خود را از دست داده‌اند، خواستار توافقی است که به نگرانی‌های امنیتی مشروع آن‌ها پرداخته شود.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در پستی در ایکس نوشت: «ما به دنبال صلحی قوی و پایدار در اوکراینیم. برای دستیابی به این هدف، روسیه باید تجاوز خود را متوقف کند و این باید با تضمین‌های امنیتی قوی و معتبر برای اوکراینی‌ها همراه باشد.»
تیموتی اش، پژوهشگر ارشد در برنامه روسیه و اوراسیا در چاتم هاوس، گفت: «رهبران اروپایی نگرانند چون نه اوکراین و نه اروپا، نمایندگی ندارند و آن‌ها فکر می‌کنند که ترامپ اوکراین را فدای روسیه خواهد کرد.» او افزود: «آن‌ها از نتیجه مشابهی که ترامپ در مورد غزه اعلام کرده می‌ترسند و او اهمیتی نمی‌دهد.»
واکنش رهبران اروپایی به تغییر سیاست ترامپ در قبال اوکراین و روابط فراآتلانتیک چگونه است؟
رهبران اروپایی پس از آنکه دولت جدید ترامپ، سیاست ایالات متحده در قبال اوکراین را که طی سه سال گذشته برقرار شده بود، تغییر دادند، به شدت به دنبال نشان دادن واکنشند. کلوگ، نماینده ویژه ترامپ برای اوکراین، اعلام کرد که اروپا در مذاکرات صلح اوکراین حضور نخواهد داشت. هفته گذشته، وزیر دفاع ایالات متحده، پیت هیگست، گفت که عضویت اوکراین در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) غیرواقعی است. در راستای گفتمان ترامپ که می‌گوید اروپا باید هزینه‌های خود را در ناتو افزایش دهد، هیگست اشاره کرد که اروپا باید مسئولیت‌های مالی و نظامی بیشتری در قبال اوکراین بر عهده بگیرد. او همچنین اعلام کرد که پس از هر توافق با روسیه، اعزام نیروهای آمریکایی به اوکراین منتفی است. ونس، معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده هم همین موضع را تکرار کرد: «بروکسل باید در یک مقیاس بزرگ‌تر برای دفاع از خود وارد عمل شود.»
رهبران اروپایی که از لحن و پیام‌های مشاوران ارشد ترامپ نگرانند، در پاریس گرد هم آمدند تا گام‌های بعدی را تعیین کنند. مکرون به همراه رؤسای جمهور آلمان، دانمارک، لهستان، ایتالیا، اسپانیا و هلند، همراه با مقامات ناتو و اتحادیه اروپا در این نشست حضور داشتند. کشورهای اروپایی طی سال‌های اخیر کمک‌های خود به کی‌یف را افزایش داده و نزدیک به ۱۴۰ میلیارد دلار به اوکراین کمک کرده‌اند که بیشتر از مبلغی است که ایالات متحده، معادل ۱۲۰ میلیارد دلار، پس از آغاز جنگ در فوریه ۲۰۲۲ هزینه کرده است. اش از چاتم هاوس توضیح داد که اروپا متوجه شده ایالات متحده شریک قابل اعتمادی نیست، چون تمایل ترامپ به پوتین توسط برخی به عنوان خیانت به یک متحد کلیدی تلقی می‌شود.
ترس اصلی اروپا از تجاوز روسیه فراتر از اوکراین است، چون واشنگتن برای دهه‌ها از طریق اتحاد ناتو ضامن امنیت اروپا بوده است. اما ترامپ خواستار آن است که اروپا مسئولیت بیشتری در قبال امنیت خود بر عهده گیرد. براساس گزارش‌های رسانه‌ای، ایالات متحده قصد دارد برخی از نیروهای خود را از اروپا خارج کند.
در سال ۲۰۱۴، کشورهای عضو ناتو قول داده بودند که حداقل دو درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به دفاع اختصاص دهند، اما پس از بیش از ۱۰ سال، تنها ۲۳ کشور از ۳۲ کشور عضو به این تعهد عمل کرده‌اند. ترامپ می‌خواهد این میزان را به پنج درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش دهد. در همین باره، اورسولا فوندرلاین، رئیس کمیسیون اروپا، در ایکس نوشت: «ما نیاز به افزایش قابل توجه دفاع در اروپا داریم.» شکاف فراآتلانتیک در حالی ایجاد می‌شود که ترامپ تهدید کرده تعرفه‌هایی بر اروپا وضع خواهد کرد و روابط اقتصادی با اتحادیه اروپا را جنایت خوانده است. رهبران اروپایی اعلام کرده‌اند اگر ترامپ جنگ تجاری راه بیندازد، واکنش نشان خواهند داد. ترامپ پیش از این تعرفه‌های سنگینی بر کشورهای مختلف از جمله چین وضع کرده است.
آیا اروپا می‌تواند تضمین‌های امنیتی برای اوکراین فراهم کند؟
هفته گذشته، منابع اروپایی گزارش دادند که واشنگتن یک پرسشنامه میان رهبران اروپایی توزیع کرده و از آن‌ها خواسته که چه کمک‌هایی می‌توانند در زمینه تضمین‌های امنیتی برای اوکراین ارائه دهند. دولت ترامپ می‌خواهد که اروپا در حفظ امنیت کی‌یف پیشگام باشد، چون آمریکا اولویت‌های دیگری دارد، مانند امنیت مرزها.
آنتول لیون، مدیر برنامه اوراسیا در مؤسسه کوئینسی برای دولت‌داری مسئول، گفت که برخی مسائل تنها باید توسط واشنگتن و مسکو مذاکره شود. این مسائل شامل عضویت در ناتو است، چون این ناتو است که تحت رهبری آمریکا باید اعضای جدید را دعوت کند. با این حال، لیون گفت: «وقتی صحبت از بازسازی اوکراین و عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا باشد، این تصمیمی است که باید توسط اوکراینی‌ها و اروپایی‌ها گرفته شود.» در نشست پاریس، مقامات اروپایی در مورد این که آیا باید پس از توافق صلح نیروهایی به اوکراین اعزام شوند، به توافق نرسیدند.
کایر گایلز، پژوهشگر ارشد مشاور در چاتم هاوس، گفت: «هیچ چیزی از بیانات عمومی نشست پاریس به دست نیامده که نشان دهد اروپا به اقدامی نزدیک‌تر شده، حتی اگر بخواهد چیزی را پیشنهاد کند.»
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر انگلیس، پیشنهاد داده که نیروهای انگلیسی و همچنین نیروهایی از سوئد به اوکراین اعزام شوند. اما صدراعظم آلمان، بحث در مورد اعزام نیروها را کاملا پیش از موعد خوانده است. گایلز اضافه کرد در مورد اعزام نیروهای نظامی به اوکراین، قدرت‌های نظامی اصلی اروپا یا بیش از حد مرددند، مانند آلمان، یا متوجه می‌شوند که این کار امنیت خودشان را به خطر می‌اندازد، مانند فنلاند. این موضوع سؤالاتی را درباره چگونگی و از کجا تشکیل چنین نیرویی ایجاد می‌کند. حتی اگر شولتز این بحث را پیش از موعد خوانده باشد، باید این گفت‌وگو انجام شود تا اهداف اروپا هم روشن شوند.