به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، آیت الله علی اکبر رشاد در نشست علمی «فقه مقاومت چیستی و مبانی» که به همت موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (علیه السلام) برگزار شد، اظهار داشت: در برخی از عرصه‌ها ادبیات فقهی نداریم زیرا در مقام عمل و میدان کمتر با آن مواجه بودیم به همین خاطر فقها نیز کمتر به آن پرداختند.
وی ادامه داد: نباید همواره منتظر حادثه باشیم و بعد وارد عمل شویم، در بسیاری از علوم ابتدا ادبیات تولید شده و پاسخ‌هایی داده می‌شود و در آینده مورد ابتلا قرار می‌گیرند اما در فقه این اتفاق کمتر رخ‌داده، در حالی که این ظرفیت در فقه وجود دارد.
استاد حوزه علمیه اضافه کرد: در ادبیات فقهی جهاد به دو دسته ابتدایی و دفاعی تقسیم می‌شود که عنوان‌های ماهوی نیستند و زمینه‌ای اسبابی که موجب می‌شود درگیری و مخاصمه اتفاق بیفتد را مطرح می‌کنند، در جهاد ابتدایی به صورت آفندی و کنشی عمل می‌شود اما در جهاد دفاعی به صورت واکنشی و پدافندی که این تقسیم بندی و تعریف معطوف به رفتار است نه ماهیت عمل جهادی.
وی اظهار کرد: در ادبیات حقوقی جهان، قوانین و قواعدی تولید کردند و اصطلاح‌هایی مانند حقوق بشردوستانه و حمله پیشگیرانه جعل کردند، یعنی برای پیشگیری از حمله، جنگ‌هایی را ایجاد کردند در حالی که ما در ادبیات فقهی جهاد ابتدایی داریم که با همین هدف صورت می‌گیرد، اما از ما ایراد می‌گیرند که چرا باید جنگی را شروع کنید.
آیت الله رشاد اضافه کرد: آنها جنگ پیشگیرانه را برای خود تولید کردند که توجیه رفتارشان باشد و برای قواعدی نیز بیان کردند در حالی که در تعریف جنگ ابتدایی نیز بیان می‌شود که برای دفع خطر است.
وی با اشاره به اینکه جهاد انواع مختلفی مانند جهاد ثوری (جهاد برای انقلاب)، جهاد مقاومی و جهاد آزادی بخش دارد، گفت: جهاد صوری جهاد برای انقلاب است تا شرایط تغییر کند و نظام الهی برپا شود، قیام امام حسین(ع) و اقدامات امام خمینی(ره) نمونه‌ای از این نوع جهاد است.
استاد حوزه علمیه بیان کرد: در رابطه با مقاومت در عرصه‌های مختلف دانشی اقدامات متعددی صورت گرفته، مثلاً در زمینه ادبیات مقاومت در سازمان‌های مختلف به شعر مقاومت و ادبیات پایداری پرداخته شده و افراد متعددی در این زمینه آثاری تولید کرده‌اند، در زمینه اقتصاد مقاومتی نیز نهادهای متعددی ایجاد شده است، فلسفه مقاومت، حقوق و الهیات از دیگر عرصه‌های دانشی است که در آن مباحثی مطرح شده است.
وی با اشاره به تعریف فقه مقاومت، اظهار کرد: فقه مقاومت مجموعه‌ای انباشته از احکام است که به سه بخش احکام حقوقی، تکالیفی و وضعی تقسیم می‌شود که هندسه گزاره‌های فقهی آن را شکل می‌دهد و از ویژگی‌های آن، مجموعه‌ای و انباشتگی آن و احکام سه گانه آن است.
آیت الله رشاد ابراز کرد: تعدادی فرع فقهی نمی‌تواند فقه در یک عرصه باشد و باید مجموعه و دستگاه فقهی وجود داشته باشد که یکدیگر انسجام داشته باشند تا فقه یک عرصه مانند فقه مقاومت محسوب شوند.
وی با بیان اینکه مقاومت انواع مختلفی مانند نفس، ارض(سرزمین)، عرض(آبرو) و ناموس دارد، تصریح کرد: غایت و هدف مقاومت دفع دشمن در زمینه‌های مختلف است.
استاد حوزه علمیه ادامه داد: در فقه مقاومت مبانی متفاوتی را می‌توان مطرح کرد، زیرا ساحت‌های مختلفی را در بر می‌گیرد مثلاً وقتی در ساحت دفاع از اقلیم بحث می‌شود مسائل و قواعد مربوط به خود را دارد و زمانی که در ساحت دفاع و مقاومت اقتصادی بحث می‌شود مسائل و قواعد دیگری دارد.
وی با اشاره به تعریف قاعده نفی سبیل، بیان کرد: قاعده نفی سبیل به مسئله نفی سلطه در عرصه‌های مختلف می‌پردازد و نباید آن را محدود به مسائل نظامی کنیم، مثلاً در مسئله تحریم تنباکو موضوع سیطره اقتصادی مطرح بود و امروز سیطره فرهنگی اهمیت دارد، زیرا زمینه سیطره در زمینه‌های دیگر را فراهم می‌کند.
وی ادامه داد: حرمت تشبه به کفار به خاطر این است که مسلمانان تحت سیطره فرهنگی و هویتی دشمن نباشند.
آیت الله رشاد یادآور شد: جهاد نیز محدود به مواجه نظامی و سلاحی نیست، مثلاً مقاومت مردم بر اساس حکمی که میرزای شیرازی برای تحریم تنباکو صادر کرد جهاد بود و شکستن قلیان‌های دربار مانند حمله به سنگرهای دشمن بود.
وی ادامه داد: امروز رهبر معظم انقلاب نیز ادبیات جدیدی در عرصه‌های مختلف جهاد ایجاد کردند که تبدیل به اصطلاحی مصطلح شدند که از جمله آنها جهان تبیین و جهاد اقتصادی است.
وی با بیان اینکه اقداماتی که شهید امیر عبداللهیان در عرصه سیاسی انجام می‌دادند جهاد دیپلماسی بود؛ زیرا مقدمه پیروزی جهاد نظامی محسوب می‌شوند، افزود: زمانی که از شهرک‌های موشکی رونمایی می‌شود یا به آمریکا هشدار داده می‌شود اگر مراکز هسته‌ای ایران را هدف قرار داد هدف قرار می‌گیرد نیز نوعی جهاد پیشگیرانه است.
استاد حوزه علمیه با اشاره به اینکه جنگ نرم و جنگ شناختی نیز در ادبیات جهانی نوعی جنگ هستند، ابراز کرد: همه ابزارهایی که می‌تواند برای تهاجم و تدافع به کار گرفته شود، بخشی از جهاد است و احکام مربوط به خود را دارد.
وی گفت: رهبر معظم انقلاب از عبارت مهندسی فرهنگی استفاده کردند، مهندسی فقط مربوط به علوم ساختمانی و فنی نیست و در همه عرصه ها ممکن است، زیرا مهندسی به معنای اندازه گیری و بررسی است و این در عرصه‌های مختلفی مانند مسائل فرهنگی این امر ممکن است.
آیت الله رشاد بیان کرد: استفاده از واژه مهندسی در مسائل فرهنگی استفاده در معنای واقعی کلمه است که برای آن وضع شده است، معنای جهاد نیز باید با این مقیاس بحث شود و روح و معنا آن در هرجایی باشد عیناً وجود دارد.
انتهای پیام