منوچهر والیزاده، دوبلور پیشکسوت که خیلیهایمان نقشهای مختلف تلویزیونی و سینمایی را با صدای او به خاطر میآوریم، چشم از جهان فروبست و صدا و نقشهای ماندگارش تا همیشه را برای همه ما به یادگار ماند. زندهیاد والیزاده مدتی در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستان بستری بود و روز گذشته مدیر دوبلاژ سیما در گفتوگو با جامجم خبر درگذشت او را تأیید کرد. این چهره ماندگار دوبله، در فیلم و سریالهای مختلفی حضور داشت و در مقام مجری، هم در رادیو و هم در تلویزیون برنامههایی را اجرا کرده بود. او نقشهای بهیادماندنی بسیاری را دوبله کرد که بیشتر با صداپیشگی شخصیت کارتونی لوک خوششانس شناخته میشد. زندهیاد والیزاده بیشتر بهواسطه صداپیشگی لوک خوششانس و مایکل اسکافیلد مجموعه فرار از زندان، در ذهن مخاطبان ماندگار شد اما در کارنامه کاری او، صداپیشگی به جای بازیگرانی مثل تام هنکس، جان تراولتا، تام کروز، هریسون فورد، نیکلاس کیج، جیسون استاتهام، جیم کری، ویل اسمیت، ادی مورفی، رابرت واگنر و الویس پریسلی نیز دیده میشود. جنس صدای زندهیاد والیزاده به گونهای بود که با شنیدنش، خاطرات بسیاری از فیلم و سریالهای ماندگار برای مخاطبان تداعی میشد. او چندی پیش بعد از یک دوره بیماری، دوباره به تلویزیون بازگشته بود که نشان از عشق وافر او به کاری بود که انجام میداد. در همان زمان مدیر دوبلاژ تلویزیون نوشته بود که این استاد دوبلاژ قرار است در فیلم سینمایی هندی «بهولا» با مدیریت ناهید امیریان صداپیشگی داشته باشد. حالا بعد از گذشت چند ماه، دوباره خبر تلخ بیماری و در نهایت درگذشت او، در رأس اخبار قرار گرفت تا داغ هوادارانش را تازه کند.
همکاری دقیق و وقتشناس
بسیاری از همکاران و همراهان زندهیاد والیزاده خاطرات و یادهای متفاوتی از او در خاطر دارند. اکبر منانی دوبلور پیشکسوت تلویزیون، از جمله این افراد است که زندهیاد والیزاده را فردی دقیق و وقتشناس میداند.
او به جامجم میگوید: علاقهمندی و پشتکار به دوبله باعث شد صدای او در تیپها و نقشهای متفاوت بسیاری در تاریخ دوبله ایران به یادگار بماند. پروژههای زیادی را در کنار هم بودیم و خاطراتش همراهم است. من از اغلب دوستان دوبلور بزرگتر هستم. همراهی با این عزیزان افتخاری بود که نصیبم شد. انضباط کاری و مدیریتش در پروژهها باعث نظم و دقت در کار میشد. تعداد کارهایی که در کنار هم بودیم آنقدر زیاد است که نام بردن از آنها برای من در این سن سخت است.
ناصر ممدوح؛ رفتن والیزاده اصلا باورکردنی نیست
ناصر ممدوح، دوبلور و مجری پیشکسوت کشورمان که از دوستان قدیمی زندهیاد والیزاده است، درباره مرگ ناگهانی همکار و دوست قدیمیاش میگوید: اصلا باورکردنی نیست، اصلا نمیدانم چه باید بگویم. برای من خیلی سخت است که بخواهم از شخصیت والیزاده بگویم. خیلی انسان باشخصیتی بود. خوشرو، خندهرو، بذلهگو و از نظر اخلاق عالی بود.
وی با عذرخواهی از اینکه نمیتواند بهراحتی صحبت کند، با احترام به دوست قدیمیاش، صحبتهایش را ادامه میدهد و میافزاید: باید ببخشید. اصلا نمیدانم چه چیزی باید بگویم، چون در مورد این عزیزان و بزرگان نمیتوانم چیزی بگویم و زبانم عاجز است. برنامههای زیادی بهویژه در گویندگی بوده که با همدیگر کار کردیم. آقای والیزاده هر کاری را نمیپذیرفت، سرش خیلی شلوغ بود. حتی همین الان چند تا کار را نگه داشته بودند تا والیزاده از بیمارستان مرخص شود و برگردد و با آنها کار کند.
ممدوح که بسیار از غم از دست دادن همکارش متأثر است، میافزاید: خیلی دلم گرفته، میخواهم بنشینم و گریه کنم؛ گریه به حال خودم و به حال همکارانم که همه یکی بعد از دیگری میروند. من این ضایعه دردناک را به خانواده محترمشان تسلیت میگویم بهویژه به مجیدجان. شنیدهام یک دختر خانم هم به اسم آیدا دارد. تسلیت میگویم. همچنین به کسانی که با صدای زندهیاد والیزاده آشنا هستند و همکاران خودم البته همه که رفتند، بزرگان همه رفتند. دیگر کسی نمانده، کسانی که ماندهاند، اکثرا بازنشسته هستند و نمیتوانند مثل آن زمان کار مفیدی داشته باشند. مغزم الان هنگ کرده است، رفتن او خیلی شوکهکننده بود، چون تازه جویای احوالش بودم که دوستان گفتند حالش خوب است و بهزودی در این یکی دو روز از بیمارستان مرخص میشود. خوب بود، یکدفعه نمیدانم چرا این شکلی شد، مرگ این چیزها سرش نمیشود.
الگوی دوستی و صدای ماندگار
اردشیر منظم از دوستان زندهیاد والیزاده درباره او چنین گفت: با آقای والیزاده همکاری نداشتم، زیرا حوزه کاری من در انیمیشن و کار کودک بود و ایشان در این زمینه کمتر فعالیت داشت. اما در طول این مدت با دوستان مشترکی همکاری داشتیم و با آقای والیزاده رفیق بودیم و گفتوگو میکردیم. از ویژگیهای اخلاقی ایشان، تلاش برای بهروز بودن و ارتباط با جوانان بود. در سالهای اخیر، به دلیل از دست دادن دوستانش، ناراحت و نگران بود. در مورد کارهای آقای ولیزاده، صدای ایشان در نقشهای تام هنکس را خیلی دوست داشتم. ایشان خانواده خیلی خوبی دارند. همانطور که گفتم همسر ایشان نقش بسیار مهمی در زندگیشان داشت و بارها خودش هم به حمایت همسرشان اشاره کرده بود. زندگی با هنرمندانی مانند ما که زمان ثابتی برای کار ندارند، واقعا دشوار است و دغدغههای زندگی برای همه ما مهم است. به خانوادهشان تسلیت میگویم.
ستارهای درخشان و صدای جاودانه دوبله ایران
علی همت مومیوند از دوبلورها و شاگردان والیزاده عنوان کرد: هر لحظهای که در کنار آقای والیزاده بودیم، برای ما یک سعادت بزرگ بود. واقعا خدا را شکر میکنم که در دورهای حضور داشتیم که توانستیم از محضر چنین بزرگانی بهرهمند شویم. ایشان از بزرگترین و درخشانترین ستارگان حرفه ما بودند. مرگ حق است و برای برخی افراد، از جمله آقای والیزاده و دیگر بزرگان این حرفه، واقعا حیف است. این موضوع درس تقدیر را به ما یادآوری میکند که نمیتوانیم در مورد آن کاری کنیم. آقای والیزاده یکی از دوستداشتنیترین همکاران و پیشکسوتان ما بودند و صدای گرم و فوقالعاده ایشان به شخصیتها جان میبخشید. رفتار صمیمانه و مهربان ایشان نیز به همین اندازه دلنشین بود. واقعا از دست دادنشان بسیار ناراحتکننده است. برای روح ایشان، آرامش مسألت میکنم و به خانوادهشان و همه دوستدارانش در این حرفه تسلیت میگویم.
به بهانه درگذشت استاد والیزاده، یکی از گفتوگوهای او با روزنامه جامجم را بازخوانی کردیم
زنده مثل یک دوبلور حرفهای
منوچهر والیزاده از جمله استادان و پیشکسوتان هنر دوبله ایران بهشمار میرفت که بیش از ۶۰سال در این عرصه فعال بود. صدای ماندگار و خاطرهانگیز این دوبلور پیشکسوت روی چهره بازیگران بزرگی همچون رابرت دنیرو، تام هنکس، استیو مککوئین، تام کروز، ادی مورفی، جانی دپ، جورج کلونی و دنزل واشینگتن بهخوبی نشسته و به خاطره جمعی هنردوستان بسیاری تبدیل شده بود. وی پیش از این در یک گفتوگو به جامجم گفته بود: دوبله ایران همیشه قوی و موفق بوده و هست. در هر حال، نسل قدیم دوبله رفته و نسل جدید جای آنها را گرفته که امیدوارم آنها هم در کارشان موفق باشند. ما هم بهعنوان کسانی که سالهای زیادی در عرصه دوبله فعال بودهایم در کنار جوانان هستیم و تجربیات خود را در اختیار آنها قرار میدهیم. در هر صورت، نسل جدیدی در دوبله ظهور کرده و فرم کار عوض شدهاست. برای مثال، در گذشته به شکل دستهجمعی مینشستیم و کارها را دوبله میکردیم اما در حال حاضر یک نفر به تنهایی به جای بازیگر صحبت میکند و کار دوبله به شکل انفرادی انجام میشود. در هر صورت، فرم کار عوض شدهاست. وی به جوانانی که علاقه دارند در عرصه دوبله فعالیت کنند، توصیه کرده بود: خیلیها دوست دارند کار دوبله انجام دهند که در درجه اول باید صدا و بیان خوبی داشتهباشند. به نظرم جوانان علاقهمند به کار دوبله بهتر است از طریق فراخوانهایی که سازمان صداوسیما میدهد، وارد این کار شوند. البته هستند استادانی که تدریس میکنند و تجربیات فراوان خود را در اختیار جوانان قرار میدهند. به نظرم حضور در این کلاسها نیز میتواند در موفق بودن کسانی که در ابتدای راه دوبله هستند، مؤثر باشد. والیزاده که در طول سالهای فعالیتش به جای هنرپیشههای بزرگ صحبت کرده بود، تصریح کرد: جای آرتیستهای مختلفی صحبت کردهام اما در میان آنها تام هنکس، تام کروز و ویل اسمیت را خیلی دوست دارم و معمولا در همه فیلمهای این بازیگران که در ایران دوبله شده، صحبت کردهام. تعداد فیلمهایی که در آنها کار دوبله را انجام دادهام آنقدر زیاد است که شاید حضور ذهن نداشتهباشم همه فیلمهای شاخص را نام ببرم.
منوچهر والیزاده علاوه بر هنر دوبله در زمینه بازیگری نیز کارنامه به نسبت پربار و قابل اعتنایی داشت و در بسیاری از فیلمها و سریالهای تلویزیونی به ایفای نقش پرداخته بود. خودش در این زمینه گفته بود: بازیگری را دوست دارم و هر وقت موقعیت پیش بیاید و پیشنهاد خوبی بشود که احساس کنم میتوانم از پس نقش برآیم، حتما جلوی دوربین میروم و سعی میکنم آن موقعیت را از دست ندهم. اصولا کار هنری من با تئاتر آغاز شده و همیشه روی صحنه هم فعالیت داشتهام. بازیگری برایم مقولهای بسیار جدی بوده و هنوز به این هنر علاقه خاصی دارم. البته این روزها در تئاتر بهعنوان بازیگر فعال نیستم اما نمایشهای زیادی را میبینم و خودم را از هنر تئاتر دور نمیدانم. والیزاده در واکنش به این پرسش که میان بازیگری و دوبلوری کدام را ترجیح میدهد، عنوان کرده بود: هر دو را به یک اندازه دوست دارم و نمیتوانم تفاوت خاصی بین آنها قائل شوم.
زهرا عباسی - سپیده اشرفی - گروه رسانه
همکاری دقیق و وقتشناس
بسیاری از همکاران و همراهان زندهیاد والیزاده خاطرات و یادهای متفاوتی از او در خاطر دارند. اکبر منانی دوبلور پیشکسوت تلویزیون، از جمله این افراد است که زندهیاد والیزاده را فردی دقیق و وقتشناس میداند.
او به جامجم میگوید: علاقهمندی و پشتکار به دوبله باعث شد صدای او در تیپها و نقشهای متفاوت بسیاری در تاریخ دوبله ایران به یادگار بماند. پروژههای زیادی را در کنار هم بودیم و خاطراتش همراهم است. من از اغلب دوستان دوبلور بزرگتر هستم. همراهی با این عزیزان افتخاری بود که نصیبم شد. انضباط کاری و مدیریتش در پروژهها باعث نظم و دقت در کار میشد. تعداد کارهایی که در کنار هم بودیم آنقدر زیاد است که نام بردن از آنها برای من در این سن سخت است.
ناصر ممدوح؛ رفتن والیزاده اصلا باورکردنی نیست
ناصر ممدوح، دوبلور و مجری پیشکسوت کشورمان که از دوستان قدیمی زندهیاد والیزاده است، درباره مرگ ناگهانی همکار و دوست قدیمیاش میگوید: اصلا باورکردنی نیست، اصلا نمیدانم چه باید بگویم. برای من خیلی سخت است که بخواهم از شخصیت والیزاده بگویم. خیلی انسان باشخصیتی بود. خوشرو، خندهرو، بذلهگو و از نظر اخلاق عالی بود.
وی با عذرخواهی از اینکه نمیتواند بهراحتی صحبت کند، با احترام به دوست قدیمیاش، صحبتهایش را ادامه میدهد و میافزاید: باید ببخشید. اصلا نمیدانم چه چیزی باید بگویم، چون در مورد این عزیزان و بزرگان نمیتوانم چیزی بگویم و زبانم عاجز است. برنامههای زیادی بهویژه در گویندگی بوده که با همدیگر کار کردیم. آقای والیزاده هر کاری را نمیپذیرفت، سرش خیلی شلوغ بود. حتی همین الان چند تا کار را نگه داشته بودند تا والیزاده از بیمارستان مرخص شود و برگردد و با آنها کار کند.
ممدوح که بسیار از غم از دست دادن همکارش متأثر است، میافزاید: خیلی دلم گرفته، میخواهم بنشینم و گریه کنم؛ گریه به حال خودم و به حال همکارانم که همه یکی بعد از دیگری میروند. من این ضایعه دردناک را به خانواده محترمشان تسلیت میگویم بهویژه به مجیدجان. شنیدهام یک دختر خانم هم به اسم آیدا دارد. تسلیت میگویم. همچنین به کسانی که با صدای زندهیاد والیزاده آشنا هستند و همکاران خودم البته همه که رفتند، بزرگان همه رفتند. دیگر کسی نمانده، کسانی که ماندهاند، اکثرا بازنشسته هستند و نمیتوانند مثل آن زمان کار مفیدی داشته باشند. مغزم الان هنگ کرده است، رفتن او خیلی شوکهکننده بود، چون تازه جویای احوالش بودم که دوستان گفتند حالش خوب است و بهزودی در این یکی دو روز از بیمارستان مرخص میشود. خوب بود، یکدفعه نمیدانم چرا این شکلی شد، مرگ این چیزها سرش نمیشود.
الگوی دوستی و صدای ماندگار
اردشیر منظم از دوستان زندهیاد والیزاده درباره او چنین گفت: با آقای والیزاده همکاری نداشتم، زیرا حوزه کاری من در انیمیشن و کار کودک بود و ایشان در این زمینه کمتر فعالیت داشت. اما در طول این مدت با دوستان مشترکی همکاری داشتیم و با آقای والیزاده رفیق بودیم و گفتوگو میکردیم. از ویژگیهای اخلاقی ایشان، تلاش برای بهروز بودن و ارتباط با جوانان بود. در سالهای اخیر، به دلیل از دست دادن دوستانش، ناراحت و نگران بود. در مورد کارهای آقای ولیزاده، صدای ایشان در نقشهای تام هنکس را خیلی دوست داشتم. ایشان خانواده خیلی خوبی دارند. همانطور که گفتم همسر ایشان نقش بسیار مهمی در زندگیشان داشت و بارها خودش هم به حمایت همسرشان اشاره کرده بود. زندگی با هنرمندانی مانند ما که زمان ثابتی برای کار ندارند، واقعا دشوار است و دغدغههای زندگی برای همه ما مهم است. به خانوادهشان تسلیت میگویم.
ستارهای درخشان و صدای جاودانه دوبله ایران
علی همت مومیوند از دوبلورها و شاگردان والیزاده عنوان کرد: هر لحظهای که در کنار آقای والیزاده بودیم، برای ما یک سعادت بزرگ بود. واقعا خدا را شکر میکنم که در دورهای حضور داشتیم که توانستیم از محضر چنین بزرگانی بهرهمند شویم. ایشان از بزرگترین و درخشانترین ستارگان حرفه ما بودند. مرگ حق است و برای برخی افراد، از جمله آقای والیزاده و دیگر بزرگان این حرفه، واقعا حیف است. این موضوع درس تقدیر را به ما یادآوری میکند که نمیتوانیم در مورد آن کاری کنیم. آقای والیزاده یکی از دوستداشتنیترین همکاران و پیشکسوتان ما بودند و صدای گرم و فوقالعاده ایشان به شخصیتها جان میبخشید. رفتار صمیمانه و مهربان ایشان نیز به همین اندازه دلنشین بود. واقعا از دست دادنشان بسیار ناراحتکننده است. برای روح ایشان، آرامش مسألت میکنم و به خانوادهشان و همه دوستدارانش در این حرفه تسلیت میگویم.
به بهانه درگذشت استاد والیزاده، یکی از گفتوگوهای او با روزنامه جامجم را بازخوانی کردیم
زنده مثل یک دوبلور حرفهای
منوچهر والیزاده از جمله استادان و پیشکسوتان هنر دوبله ایران بهشمار میرفت که بیش از ۶۰سال در این عرصه فعال بود. صدای ماندگار و خاطرهانگیز این دوبلور پیشکسوت روی چهره بازیگران بزرگی همچون رابرت دنیرو، تام هنکس، استیو مککوئین، تام کروز، ادی مورفی، جانی دپ، جورج کلونی و دنزل واشینگتن بهخوبی نشسته و به خاطره جمعی هنردوستان بسیاری تبدیل شده بود. وی پیش از این در یک گفتوگو به جامجم گفته بود: دوبله ایران همیشه قوی و موفق بوده و هست. در هر حال، نسل قدیم دوبله رفته و نسل جدید جای آنها را گرفته که امیدوارم آنها هم در کارشان موفق باشند. ما هم بهعنوان کسانی که سالهای زیادی در عرصه دوبله فعال بودهایم در کنار جوانان هستیم و تجربیات خود را در اختیار آنها قرار میدهیم. در هر صورت، نسل جدیدی در دوبله ظهور کرده و فرم کار عوض شدهاست. برای مثال، در گذشته به شکل دستهجمعی مینشستیم و کارها را دوبله میکردیم اما در حال حاضر یک نفر به تنهایی به جای بازیگر صحبت میکند و کار دوبله به شکل انفرادی انجام میشود. در هر صورت، فرم کار عوض شدهاست. وی به جوانانی که علاقه دارند در عرصه دوبله فعالیت کنند، توصیه کرده بود: خیلیها دوست دارند کار دوبله انجام دهند که در درجه اول باید صدا و بیان خوبی داشتهباشند. به نظرم جوانان علاقهمند به کار دوبله بهتر است از طریق فراخوانهایی که سازمان صداوسیما میدهد، وارد این کار شوند. البته هستند استادانی که تدریس میکنند و تجربیات فراوان خود را در اختیار جوانان قرار میدهند. به نظرم حضور در این کلاسها نیز میتواند در موفق بودن کسانی که در ابتدای راه دوبله هستند، مؤثر باشد. والیزاده که در طول سالهای فعالیتش به جای هنرپیشههای بزرگ صحبت کرده بود، تصریح کرد: جای آرتیستهای مختلفی صحبت کردهام اما در میان آنها تام هنکس، تام کروز و ویل اسمیت را خیلی دوست دارم و معمولا در همه فیلمهای این بازیگران که در ایران دوبله شده، صحبت کردهام. تعداد فیلمهایی که در آنها کار دوبله را انجام دادهام آنقدر زیاد است که شاید حضور ذهن نداشتهباشم همه فیلمهای شاخص را نام ببرم.
منوچهر والیزاده علاوه بر هنر دوبله در زمینه بازیگری نیز کارنامه به نسبت پربار و قابل اعتنایی داشت و در بسیاری از فیلمها و سریالهای تلویزیونی به ایفای نقش پرداخته بود. خودش در این زمینه گفته بود: بازیگری را دوست دارم و هر وقت موقعیت پیش بیاید و پیشنهاد خوبی بشود که احساس کنم میتوانم از پس نقش برآیم، حتما جلوی دوربین میروم و سعی میکنم آن موقعیت را از دست ندهم. اصولا کار هنری من با تئاتر آغاز شده و همیشه روی صحنه هم فعالیت داشتهام. بازیگری برایم مقولهای بسیار جدی بوده و هنوز به این هنر علاقه خاصی دارم. البته این روزها در تئاتر بهعنوان بازیگر فعال نیستم اما نمایشهای زیادی را میبینم و خودم را از هنر تئاتر دور نمیدانم. والیزاده در واکنش به این پرسش که میان بازیگری و دوبلوری کدام را ترجیح میدهد، عنوان کرده بود: هر دو را به یک اندازه دوست دارم و نمیتوانم تفاوت خاصی بین آنها قائل شوم.
زهرا عباسی - سپیده اشرفی - گروه رسانه