قوانین نظارت برق ساختمان
قبل از آغاز نظارت بر برق ساختمان، داشتن اطلاعات کامل درباره استانداردهای موجود، مشخصات پروژه و مستندات فنی ضروری است. هماهنگی با پیمانکاران و بررسی دقیق نقشه‌های تأسیساتی، اولین گام نظارتی محسوب می‌شود.
نظارت صحیح نیازمند داشتن اسناد و مدارک رسمی از جمله قرارداد، نقشه‌های برق، گزارش‌های اجرایی و تأییدیه‌های مهندسی است. این اسناد مبنای بررسی‌های فنی و حقوقی قرار می‌گیرند.
اسناد اصلی شامل نقشه‌های تأسیسات برقی، مشخصات فنی، قراردادها و مستندات مرتبط با پروژه است. دسترسی و بررسی این اسناد برای نظارت مؤثر الزامی است.
به گزارش سایت برق می، دپارتمان تخصصی سیم و کابل و تجهیزات برق، رعایت این مراحل و استفاده از تجهیزات با کیفیت، نقش بسزایی در ایمنی و کارایی تأسیسات برقی ساختمان‌ها دارد.اجرای صحیح سیستم برق‌کشی، علاوه بر افزایش طول عمر تجهیزات، از بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی و برق‌گرفتگی جلوگیری می‌کند.
حریم خطوط برق
رعایت حریم خطوط برق برای جلوگیری از خطرات احتمالی ضروری است. برای ولتاژ 220-380 ولت، حداقل فاصله 1.5 متر و برای خطوط 20 کیلوولت، 3 متر توصیه می‌شود.
هم‌بندی و چاه ارت
اجرای هم‌بندی الکتریکی برای کاهش خطرات برق‌گرفتگی و تأمین یک مسیر ایمن برای تخلیه ولتاژ اضافی ضروری است.
چاه ارت توسط شرکتهای دارای تاییدیه اجرا شود ، مقاومت چاه 2 اهم و برای چاه ارت کارتکس چاه ( کارتکس شرکت مجری چاه ) اخذ شود .
رایزر و لوله‌گذاری برق
رایزرها مسیرهای عمودی عبور کابل در ساختمان هستند که باید با استفاده از داکت‌های استاندارد اجرا شوند. همچنین، لوله‌گذاری برق باید در عمق مناسب و با رعایت فاصله ایمنی از سایر تأسیسات صورت گیرد.
سیم‌کشی و جعبه فیوز
سیم‌کشی باید سه سیمه باشد و تمامی اتصالات با سرسیم بسته شوند.
نصب جعبه فیوز در ارتفاع مناسب (حدود 170 سانتی‌متر از کف) و فاصله کافی از لوله‌های آب و گاز (حداقل 150 سانتی‌متر) الزامی است.
کابل اصلی برق رسانی واحد ها طبق نقشه سه در شش mm2 6×3 مفتولی باشد و سیم های جعبه فیوز حتما سرسیم داشته باشند و سیم جمپر در جعبه فیوز مساوی با سیم ورودی جعبه فیوز باشد که معمولا سایز 6 میلی متر مربع یا 4 می باشد.
سیم از کنتور تا جعبه فیوز و سیم کولر بهتر است مفتولی باشد .
در تابلو برق سیم های نول توسط ترمینال پیچی به هم متصل شوند و از به هم تابیدن سیمها و نوارچسب کاری کردن آنها خودداری گردد .
در تابلو برق جهت اتصال سیم های ارت از شینه ارت استفاده شود .
کلید و پریز
ارتفاع استاندارد نصب کلیدها 110 سانتی‌متر و پریزها 30 سانتی‌متر از کف تمام‌شده است. در مکان‌های مرطوب مانند آشپزخانه و حمام، استفاده از پریزهای دارای درپوش (IP44) ضروری است.
در آشپزخانه و پارکینگ، ارتفاع پریزها 110 سانتی‌متر توصیه می‌شود.
سیستم‌های تهویه و کولر
سیم کولرهای آبی باید 2.5×3 و سیم کولر گازی حداقل 4×3 باشد. همچنین، کلید و پریزها نباید در مسیر مستقیم خروجی آب قرار بگیرند.
بارهای خاص و پرمصرف، فیوز جداگانه داشته باشد . ( کولر گازی، تردمیل tread millو پمپ و پکیج آبگرمکن... )
اعلام حریق و آسانسور
تأسیسات برقی آسانسور باید توسط متخصصین مجرب نصب و نظارت شود تا ایمنی و کارایی آن تضمین گردد. در ضمن آسانسور باید استاندارد داشته باشد.
سیستم اعلام حریق باید مطابق استاندارد اجرا شده و از کابل‌های مقاوم در برابر حریق استفاده شود. برق آسانسور باید به صورت جداگانه از تابلو برق تأمین شود و از فیوزهای مجزا برخوردار باشد.
در همه لوله های برق، سیم کشی سه سیمه باشد مگر اعلام حریق دو سیمه که البته برخی اعلام حریق ها هم سه سیمه هستند، کلیه پریزها با سیم سه در دو ونیم میلی متر مربع 2.5*3 و روشنایی ساختمان با سیم سه در یک و نیم میلی متر مربع 1.5*3انجام شود .
تأسیسات آشپزخانه و حمام
در تأسیسات برقی آشپزخانه و حمام، رعایت نکات زیر ضروری است:
فاصله پریزها در آشپزخانه: پریزها باید حداقل 60 سانتی‌متر از سینک ظرف‌شویی فاصله داشته باشند.
ارتفاع نصب پریزها: در آشپزخانه، پارکینگ و فضاهای مرطوب، ارتفاع نصب پریزها از کف تمام‌شده باید 110 سانتی‌متر باشد.
نصب پریز در حمام: نصب پریز در حمام ممنوع است، مگر برای دستگاه‌های خاص مانند ریش‌تراش، که در این صورت باید استانداردهای IP44 رعایت شود.
نصب فن در حمام: نصب فن در حمام مجاز نیست، مگر اینکه دارای استاندارد IP44 باشد و حداقل 60 سانتی‌متر از خروجی آب دوش فاصله داشته باشد.
نصب چراغ در حمام: چراغ‌های نصب‌شده در حمام باید دارای استاندارد IP44 باشند. در صورت استفاده از چراغ‌های معمولی، باید زیر حباب محافظ آنها واشر نسوز قرار داده شود تا آب‌بندی شوند و حداقل 1.5 متر از دوش فاصله داشته باشند.
فاصله کلید و پریز از شیر گاز: اگر پریز در بالای شیر گاز نصب شود، فاصله آن از شیر گاز باید حداقل 50 سانتی‌متر باشد. در صورتی که پریز در سمت چپ، راست یا زیر شیر گاز نصب شود، رعایت فاصله حداقل 10 سانتی‌متر کافی است.
ارتفاع نصب کلیدها: فاصله کلیدها از کف تمام‌شده باید 110 سانتی‌متر باشد.
فاصله کلیدها از چهارچوب در: فاصله کلیدها از چهارچوب در می‌تواند بین 10 تا 30 سانتی‌متر باشد، اما این فاصله باید در کل ساختمان یکسان اجرا شود و کلید و پریز در سمت لولای در نصب نشوند.
استفاده از کلید حفاظت جان (RCD/RCCB): استفاده از کلید حفاظت جان با جریان نشتی حداکثر 30 میلی‌آمپر الزامی است.
-
- ارتفاع نصب کلید فن cm120 از کف تمام شده باشد .
روشنایی و تجهیزات مخابراتی
تمامی چراغ‌های نصب‌شده در فضاهای مرطوب باید دارای استاندارد ضدآب باشند. سیستم روشنایی باید به‌گونه‌ای طراحی شود که توزیع مناسب نور و صرفه‌جویی در مصرف انرژی را فراهم کند.
نصب آنتن باید به‌گونه‌ای باشد که از تداخل با سایر تأسیسات جلوگیری کرده و سیگنال‌دهی مناسبی داشته باشد. کابل‌های تلفن و آنتن نیز باید از نوع شیلددار و با حداقل قطر 0.6 میلی‌متر باشند.
دیزل ژنراتور
نصب و راه‌اندازی دیزل ژنراتور باید توسط متخصصین انجام شده و از تهویه مناسب و ایمنی آن اطمینان حاصل شود.
سایر موارد نظارت بر تاسیسات برقی ساختمان
رعایت دقیق این نکات و استانداردها در نظارت بر تأسیسات برقی ساختمان، ایمنی و کارایی پروژه را تضمین می‌کند.
سایر تأسیسات مانند سیستم‌های امنیتی، دوربین‌های مداربسته و... نیز باید مطابق با استانداردها نصب و نظارت شوند.
مهندس ناظر برق چه وظایفی دارد؟
مهندس ناظر برق نقش کلیدی در تضمین ایمنی و کارایی تأسیسات برقی ساختمان‌ها ایفا می‌کند. وظایف اصلی او شامل بررسی نقشه‌ها، کنترل کیفیت مصالح، نظارت بر اجرای سیستم‌های برقی و اطمینان از انطباق با استانداردها و مقررات ملی ساختمان است.
بررسی نقشه‌ها و مدارک فنی:
- اطمینان از کامل بودن و دقت نقشه‌های مصوب تأسیسات برقی.
کنترل مصالح و تجهیزات:
- بررسی نوع، کیفیت، حمل و نگهداری مصالح و تجهیزات برقی مطابق با نقشه‌ها و استانداردهای ملی ایران.
نظارت بر اجرای سیستم‌های برقی:
- کنترل نصب سیستم‌های روشنایی، پریزها، کلیدها، سیم‌کشی‌ها، کابل‌کشی‌ها و تابلوهای برق.
اطمینان از تغذیه صحیح دستگاه‌های حرارتی و برودتی.
بررسی ایمنی و حفاظت:
- نظارت بر نصب تجهیزات حفاظتی مانند فیوزها، کلیدهای خودکار و کنتاکتورها.
کنترل اجرای سیستم اتصال زمین (ارت) و هم‌بندی سازه‌های فلزی با سیستم زمین ساختمان.
نظارت بر سیستم‌های ارتباطی و امنیتی:
- کنترل نصب سیستم‌های تلفن، رایانه، اعلام حریق، زنگ اخبار، آنتن مرکزی، صاعقه‌گیر و سیستم‌های هوشمند برقی.
مستندسازی و گزارش‌دهی:
- ثبت و تکمیل دفترچه اطلاعات ساختمان در حوزه تأسیسات برقی.
ارائه گزارش‌های منظم از پیشرفت کار و انطباق با استانداردها به کارفرما و مراجع ذی‌صلاح.
رعایت دقیق این وظایف توسط مهندس ناظر برق، ایمنی و کارایی تأسیسات برقی ساختمان را تضمین می‌کند.
جمع‌بندی
نظارت بر برق ساختمان فرآیندی حساس و پیچیده است که نیازمند رعایت استانداردهای فنی و ایمنی می‌باشد. با اجرای صحیح قوانین و استفاده از تجهیزات مناسب، می‌توان از بروز مشکلات برق‌کشی جلوگیری کرده و بهره‌وری و ایمنی ساختمان را افزایش داد.
∎