به گزارش گروه رسانه ای شرق، محمدحسین رجبی دوانی، روز چهارشنبه در اولین نشست تخصصی بنیاد ایران‌شناسی و انجمن حفاظت از اسب کاسپین با عنوان «ضرورت ثبت جهانی اسب کاسپین» در این بنیاد، اظهار داشت: زادگاه اسب کاسپین، ایران بوده و باید به این مهم از ابعاد گوناگون از نظر ثبت جهانی و حفظ این اسب بپردازیم. در سال‌های گذشته نسبت به این میراث ملی، بی‌توجهی صورت گرفته؛ برای حفظ و پرورش این اسب باید برنامه داشته باشیم.

وی افزود: وظیفه خود می‌دانیم از مراکزی که با اسب سرو کار دارند؛ مانند فدراسیون اسب‌سواری و واحدهایی که در این زمینه فعال هستند، برای برنامه‌ریزی در این زمینه هماهنگی کنیم.

رئیس بنیاد ایران‌شناسی گفت: کاسپین یکی از میراث‌های ارزشمند ملی ماست که با اسب‌های معروف به پانی متفاوت است‌؛ اگرچه این اسب در سطح جهانی عرضه شده، نمی‌دانند نژاد این اسب ایرانی است.

رجبی دوانی ادامه داد: انجمن حفاظت از اسب کاسپین به همت بعضی دوستان پدید آمده است و ما هم به عنوان بنیاد ایران شناسی وظیفه خود می‌دانیم از میراث ملی و آنچه به نام پرافتخار ایران شناخته می‌شود، حمایت کنیم.

وی اضافه کرد: این نشست تخصصی با حضور صاحب‌نظران و اساتید فن در راستای راهکارهایی برای معرفی بهتر و ویژگی‌های این میراث ملی، اقدام برای حفظ و حراست، تکثیر و جلوگیری از انقراض این اسب که عمدتاً در مناطق شمال کشور زیست دارد، برگزار شده است.

رجبی دوانی با بیان اینکه کشور ما دارای ویژگی‌های فراوان و استثنایی از ابعاد گوناگون فرهنگی و مذهبی، اقلیمی، تاریخ و تمدن است، ادامه داد: طبیعت ایران ممتاز و جذاب است؛ جنگل‌های بزرگ و ارزشمند، کویر و کوهستان های بزرگ، سواحل دریایی خاص وجود دارد. طبق اساسنامه، وظیفه شناسایی و شناساندن افتخارات و ویژگی‌های فرهنگی ایران را بر عهده داریم و بر خود لازم می‌دانیم از هر موضوعی در این مورد حمایت کنیم.

پیشینه اسب کاسپین در لرستان و خراسان جنوبی

مرتضی حصاری دانشیار گروه باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در سخنان خود با عنوان «اسب کاسپین مقدمه‌ای بر ریشه‌های باستان‌شناسی اجتماعی- فرهنگی» گفت: در تاریخ هنر ایران، پیشینه اسب کاسپین در لرستان، خراسان جنوبی و غارگوشه است و از ۲۰ هزار سال قبل، اسب در ایران وجود داشته است.

وی با بیان اینکه از عنوان اسبچه برای این اسب نباید استفاده شود و اسب کاسپین یک اسب کامل با تمام ویژگی‌هاست، افزود: ریشه اسب کاسپین مربوط به منطقه جنوبی برخی مناطق شمالی، دریای کاسبی است. دریای کاسبی با توجه به ریشه‌هایی که وجود دارد عنوان عام است. نام قوم کاسبی در منابع یونانی و رومی وجود دارد؛ حتی در مورد لباس‌های آنها که از پوست بز بوده هم سخن به میان آمده است.

حصاری ادامه داد: در محدوده جنوب دریای کاسپین، نخستین حضور انسان‌ها بعد از پارینه سنگی وجود داشته است. در تمام این محدوده سکونتگاه بوده و اسب وحشی را تربیت و رام می‌کردند.

دانشیار گروه باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: نقش اسب بر روی استخوان حک شده که نشان می‌دهد هنر اسب‌سواری در دریای کاسپین از دوره پارینه سنگی وجود داشته است. در هزار سوم هم نقش اسب را در لوح‌ها می‌بینیم؛ مانند اسب مادیان، ارابه‌هایی که با اسب کشانده می‌شده‌اند. همچنین از اسبی که بر روی فرش پازیک نقش بسته می‌توانیم به قدمت این نوع اسب در ایران پی ببریم.

حصاری خاطرنشان کرد: اگر خانم لوئیز فیروز سال ۱۳۴۴ در شمال شرق ایران به وجود این اسب و شناساندن آن سعی نمی‌کرد، ما از وجود آن بی خبر بودیم.

وی با بیان اینکه اسب در استان های گیلان، مازندران پرورش داده می شود، ادامه داد: با استفاده از نمونه های استخوان این اسب می‌توان اثبات کرد که این اسب مربوط به دریای کاسپین است.

حصاری پیشنهاد داد علاوه بر ثبت جهانی اسب کاسپین، از عکس این عکس تمبر ملی، کارت پستال چاپ و نمایشگاه برگزار شود.

مرتضی طالع‌ماسوله رئیس بنیاد ملی توسعه کشور و مشاور گردشگری دبیر شورای عالی مناطق آزاد کشور درباره «اسب کاسپین در فرهنگ و آیین‌های گیلان و مازندران» گفت: با این اسب از کودکی رابطه عاطفی دارم. در کودکی بیمار بودم مرا سوار بر او به بیمارستان بردند. این اسب در حال منقرض شده است دولت باید جلوی انقراض را بگیرد. این اسب ایرانی است؛ چرا انگلیس باید به صورت قاچاق آن را از کشور خارج کنند باید اسب کاسپین به نام ایران ثبت شود.

وی ادامه داد: اولین ویژگی های این اسب نجابت است این اسب بسیار باهوش، خوش رفتار، مهربان، وفادار و مقاوم است. در مسیرهای ییلاقی به راحتی تردد می کند. برخلاف دیگر اسب ها می تواند از پله ها آرام بالا برود. همیشه برای آیین های مختلف مانند عزاداری عروسی استفاده می شد. یکی از ویژگی های پدر داماد این بود که باید برای عروسی باید اسب را می خرید تا عروس را سوار آن کند و این ارزش این اسب را می رساند. اسب قهرمان و ناجی صاحب خود بوده است. این اسب یکی از ارکان زندگی روستاییان برای حمل و نقل نماد ورزشی و سوارکاری بوده و در بازارچه ها آنها را به فروش می رساندند.

استفاده اسب کاسپین برای تصویرسازی از کشور

عبدالله بیچرانلو دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه تهران درباره «راهبردهای فرهنگی تصویرسازی ملی» گفت: حلقه مفقوده در بخش آکادمی و سیاست ها وجود دارد که بخش عمده آن متوجه راهبردهای سیاستگذاری است. اسب کاسپین یک عنصری است که ما دوست داریم اسم این اسب به نام ایران ثبت شود.

وی افزود: امروزه که با شبکه های مجازی فرصت مرززدایی ایجاد شده؛ باید برای تصویرسازی ملی برنامه ریزی شود. سیاست فرهنگی ابزاری است که کشورها برای کالاها و ابزار ورودی و خروجی در نظر می‌گیرند.

بیچرانلو تصریح کرد: اسب کاسبی باید به عنوان یک میراث فرهنگی اول به صورت منطقه ای، بعد ملی معرفی شود و بعد برای ثبت آن در بعد بین المللی اقدام شود.

وی با بیان اینکه ناشناخته بودن این اسب نشان می دهد تاکنون به اهمیت این حیوان پی برده نشده است، ادامه داد: درباره اسب کاسپین می توان رویدادمحور عمل و از این حیوان برای جشنواره و به عنوان ابزاری برای تصویر سازی از کشور استفاده کرد.