به گزارش گروه سیاست خارجی ایرنا، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر امروز ( چهارشنبه ۱ اسفندماه ۱۴۰۳) در صدر هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی عازم ایران خواهد بود. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه روز گذشته (سه‌شنبه ۳۰ بهمن) در خصوص اهداف این سفر گفت: «بحث‌های بسیار مهم سیاسی، اقتصادی و راهبردی میان دو کشور وجود دارد. ایران همواره در مسیر تعاملات دیپلماتیک فعال بوده و جلسه‌ای مشورتی با حضور هیات عالی رتبه قطری در خصوص مسائل منطقه‌ای، به‌ویژه موضوع فلسطین و غزه و توطئه‌های اخیر که پیرامون این مسائل مطرح شده است، برگزار خواهد شد. همچنین، در این جلسه، موضوعات مرتبط با تحولات منطقه‌ای در لبنان، سوریه و یمن نیز مورد بررسی و تبادل نظر قرار خواهد گرفت. روابط میان دو کشور روندی رو به رشد داشته و در حوزه اقتصادی نیز پروژه‌های مهم و کلیدی در دستور کار قرار دارد که به‌صورت جدی پیگیری خواهد شد.»
درباره اهمیت و اهداف این سفر با حسین نوش‌آبادی، سفیر پیشین ایران در عمان و عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت و گو کردیم:
نوش‌آبادی در پاسخ به این سؤال که ارزیابی شما از سفر امیر قطر در این مقطع زمانی چیست، گفت: همان‌طور که می‌دانید، قطر در سال‌های اخیر نقش موثری در مسائل منطقه ایفا کرده و می‌توان گفت که یکی از بازیگران تأثیرگذار در تحولات منطقه بوده است. قطری‌ها همچنین در حل و فصل بحران‌های منطقه‌ای و شکل‌گیری برخی از حوادث سال‌های اخیر مشارکت داشته و نقش خود را ایفا کردند. نخستین نقش‌آفرینی دوحه با پیدایش بهار عربی و فرار برخی از رهبران اخوان المسلمین مصر به قطر آغاز شد و به تدریج با حضور قطری‌ها در مذاکرات مربوط به حل بحران‌ها و منازعات منطقه‌ای تقویت شد. قطری‌ها سعی کردند تا خود را به عنوان بازیگری فعال معرفی کنند. نقش دوحه در مذاکرات مربوط به آتش‌بس در غزه و مبادله اسرا میان حماس و رژیم صهیونیستی نیز موجب تحکیم جایگاه این کشور در تحولات منطقه شده است.
وی ادامه داد: قطر با دارا بودن بازوی رسانه‌ای نسبتا قدرتمند شبکه الجزیره و تاثیرگذاری آن بر افکار عمومی منطقه و حمایت‌های سیاسی و مالی از برخی جریانات موجود دارای نفوذ بیشتری شده است. سیاست درهای باز قطری‌ها موجب رفت و آمد و تردد گروه‌های مختلف در این کشور و افزایش سطح رایزنی های سیاسی برای این کشور شده است. کشور قطر امروز میزبان برخی گروه‌های جهادی و مقاومت فلسطینی است و در کنار آن، این انتقاد ممکن است در خصوص وجود برخی پایگاه‌های نظامی آمریکا و کشورهای فرامنطقه‌ای در آنجا وجود داشته باشد. با این حال صرف نظر از این مسائل، روابط ایران و قطر در سطح خوبی است و سیاست همسایگی جمهوری اسلامی اقتضا می‌کند که روابط ما و قطر از استحکام بیشتری برخوردار باشد و راه‌های گسترش روابط و توسعه مناسبات را بیشتر مورد توجه قرار بدهیم. در این راستا، تقویت مناسبات در حوزه‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه گذاری در موضوعات مشترک در منطقه و در بحث‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند مفید باشد.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه گفت: سفر امیر قطر که امروز انجام می‌شود فرصت مغتنم و مهمی برای تبادل دیدگاه‌ها و زمینه‌سازی برای تداوم هماهنگی‌ها و همکاری دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد بود. همچنین با عنایت به اینکه ما یادداشت تفاهم‌های زیادی نیز با قطر در بخش‌های اقتصادی، تجاری، علمی، صنعتی و تجاری داریم، این سفر می‌تواند به اجرایی شدن این توافق‌نامه‌ها و تفاهمنامه‌ها و به پیشرفت مناسب دو کشور کمک کند. در همین زمینه ما باید ضرورت تشکیل کمیته‌های مشترک بین کشور را مورد تاکید قرار بدهیم و با توجه به حضور فعال شرکت‌های ایرانی و مهندسین ایرانی در بازارهای قطر و مسائل عمرانی این کشور، باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد تا سطح همکاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها و حجم مبادلات تجاری و صنعتی توسعه پیدا کند. منافع کشور و دو ملت ایران و قطر ایجاب می‌کند که این همکاری‌ها در همه ابعاد شکل بگیرد و موجب رشد و شکوفایی بیشتر دو کشور شود.
می‌توانیم تاثیرگذاری بیشتری در حل مسالمت آمیز بحران‌های منطقه داشته باشیم
وی افزود: این سفر بستر مناسبی برای تعمیق روابط و مناسبات دوجانبه است و می‌تواند سطح همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و حتی امنیتی ما را افزایش دهد. با توجه به مشترکات فراوان و دیدگاه‌های سیاسی مشابه در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، ما و قطر قادر به تأثیرگذاری بیشتری در حل مسالمت‌آمیز بحران‌های منطقه‌ای از طریق دیپلماسی سازنده و مؤثر خواهیم بود. سفر اخیر جناب آقای پزشکیان به قطر، آغاز خوبی و نقطه تحولی در تقویت روابط دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی به شمار می‌رود. در این سفر، حسن همجواری و همسایگی در روابط تاریخی دو کشور مورد تأکید قرار گرفت که می‌تواند زمینه‌ساز گسترش مناسبات و تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی باشد. طبیعی است که در سفر عالیرتبه‌ترین مقام قطر، علاوه بر موضوعات منطقه‌ای و مباحث دوجانبه، می‌توان به موضوعات جهان اسلام، مسئله فلسطین و سوریه نیز پرداخت.
این تحلیلگر سیاست خارجی در پاسخ به سوالی درباره تحولات اخیر در خاورمیانه و سقوط دولت در سوریه و استقرار معارضین در این کشور، با توجه به رابطه خوب قطر با این معارضین، آیا دوحه می‌تواند نقش مثبتی در شکل‌گیری گفت‌وگو میان تهران و دمشق ایفا کند، گفت: صرف‌نظر از برخی انتقاداتی که در این حوزه وجود دارد، ما باید از این فرصت بهره‌برداری کنیم تا هم روابط دوجانبه را تقویت کنیم و هم در خصوص همکاری‌های منطقه‌ای برای حل مشکلات موجود و بحران‌هایی که متأسفانه با افزایش نقش کشورهای فرامنطقه‌ای در منازعات منطقه‌ای همراه شده است، با دوحه به تفاهم بیشتری برسیم. باید از ظرفیت همه کشورهای همسایه، عربی و جهان اسلام استفاده کنیم تا مسائل سوریه به شکلی مناسب حل شود که به نفع ملت سوریه و تمامیت ارضی این کشور باشد و دولتی تشکیل شود که منافع همه گروه‌ها و مردم را در نظر بگیرد.
دولت‌های منطقه نباید منافع بلندمدت ملت‌ها را فدای منافع زودگذر خود کنند
ما همواره بر این نکته تأکید کرده‌ایم که سرنوشت مردم سوریه باید به دست خود آنان تعیین شود و نظر مردم سوریه باید محترم شمرده شود. دیگران نباید نظرات خود را به این کشور تحمیل کنند. حق تعیین سرنوشت یک اصل پذیرفته‌شده در حقوق بین‌الملل است و این حق به رسمیت شناخته شده است. ما به تمامیت ارضی و استقلال همه کشورها، هویت ملت‌ها و همچنین حق تعیین سرنوشت توسط مردم احترام می‌گذاریم. متأسفانه، در حال حاضر آنچه در سوریه مشاهده می‌شود، عدم تحقق حق تعیین سرنوشت توسط خود مردم است و اینکه گروه‌های مسلح و جریانات معارض بخواهند سهم‌خواهی کنند و بستر تفرقه و تجزیه را فراهم آورند، به نفع هیچ دولتی در منطقه نیست. دولت‌ها نباید منافع کوتاه‌مدت خود را فدای منافع بلندمدت ملت‌ها کنند.
به هر حال، ما و کشورهای منطقه غرب آسیا و کشورهای مسلمان باید راه حلی پیدا کنیم. قطر به دلیل نقش مؤثری که اخیراً در سوریه ایفا کرده است، می‌تواند در حل این مسائل تأثیرگذار باشد. کشورهای منطقه نباید اجازه دهند که برخی مسائل که در سایه قدرت‌های نظامی و منازعات شکل می‌گیرد، در منطقه ما نهادینه شود. باید مسائل منطقه را به‌صورت مسالمت‌آمیز و با استفاده از ابزار مذاکره و گفت‌وگو حل کنیم.
وی ادامه داد: ما از دولتی فراگیر که منافع همه مردم سوریه را تأمین کند، حمایت می‌کنیم و در عین حال به عنوان کشوری که هیچ نگاه طمع‌آمیزی به دیگر کشورها ندارد و تنها به مصالح ملت‌ها و مسلمانان فکر می‌کند، وظیفه خود را انجام خواهیم داد. این فرصتی مناسب است که با امیر قطر در خصوص این مسائل گفت‌وگو کنیم. باید توجه داشته باشیم که هرگونه ناامنی و تشدید منازعات در منطقه به ضرر همه کشورها و دولت‌هاست. تنها در صورتی که منطقه و جهان اسلام بتوانند آرامش و ثبات را تجربه کنند که همه کشورها برای امنیت تلاش کنند. ما به امنیت جمعی اعتقاد داریم و بر این باوریم که از طریق تبادلات، مشورت‌ها و همکاری‌ها می‌توانیم بدون دخالت کشورهای بیگانه، امنیت منطقه خود را تأمین کنیم.
امیدواریم نشست سازمان همکاری اسلامی به یک راه حل منطقی برای حل مشکلات غزه برسد
نوش‌آبادی همچنین در پاسخ به این سوال که یکی از محورهای مهم رایزنی‌های اخیر در منطقه به موضوع طرح ترامپ برای کوچاندن مردم غزه و تداوم تجاوزات رژیم صهیونیستی به لبنان اختصاص دارد، گفت: بر همین اساس، نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی به پیشنهاد وزیر امور خارجه کشورمان برگزار خواهد شد. اما این هم‌نوایی چگونه می‌تواند به اقدامی عملی منجر شود؟ وقتی که اتحاد، انسجام و هماهنگی میان کشورهای اسلامی را مشاهده کنیم و این کشورها برای حل بحران‌هایی مانند غزه، فلسطین، لبنان و سوریه تصمیم بگیرند، قطعاً قدرت‌های خارجی و بیگانه جرأت مداخله نخواهند داشت.
در حال حاضر، اگر آمریکایی‌ها به تعبیر رهبر انقلاب، این پیشنهاد احمقانه کوچاندن مردم غزه را مطرح کرده‌اند، ناشی از عدم شناخت مردم فلسطین و بی‌توجهی به سرنوشت ملتی است که سال‌ها در این منطقه زندگی کرده و به آن سرزمین اسلامی و سرزمین وحی تعلق دارند. این اقدامات به همه سرمایه‌های معنوی و سرزمینی این کشور توهین می‌کند. ما امیدواریم در نشستی که برگزار می‌شود، کشورهای مسلمان بتوانند به یک راه حل منطقی برای مشکلات موجود در غزه دست یابند.