به گزارش ایرنا، خبرگزاری ها در میان رسانه ها جایگاه ویژه ای دارند زیرا رویدادها را با سرعت منتشر و به مخاطبان عرضه می‌کنند و در این میان خبرگزاری جمهوری اسلامی با داشتن پشتوانه تاریخی و ارتباطی قوی، مرجعی مهم برای مخاطبان و افکار عمومی قلمداد می‌شود.

از آن زمان که روزنامه کاغذ اخبار منتشر می شد تاکنون رسانه ها سیر تحول و تطور مختلفی را پشت سر گذاشته اند اولین خبرگزاری جهان نیز در سال ۱۸۳۵ در فرانسه راه اندازی شد و در این سال ها رسانه های متعددی به وجود آمده اند و بیشتر آنها ماندگار نبوده و افول کردند.

یکی از قدیمی‌ترین رسانه های پویا و فعال در ایران، خبرگزاری ایرنا با ۹۰ سال فعالیت است که عمر فعالیت آن از رادیو و تلویزیون نیز بیشتر است و از همان ابتدای شروع به فعالیت در سال ۱۳۱۳ تاکنون یکی از مهم‌ترین مرجع‌های اطلاع رسانی در داخل و خارج از کشور بوده است.

خبرگزاری ایرنا باوجود شکل گیری رسانه های نوپدید نظیر شبکه های اجتماعی کماکان جایگاه ویژه خود را نزد مخاطبان عام و خاص حفظ کرده است و مخاطبان برای اطمینان از صحت و اعتبار یک رخداد یا خبر، به ایرنا به عنوان مرجع و منبع مستند مراجعه می‌کنند.

ایرنا مرکز خراسان شمالی به مناسبت رویداد ۹۰ سالگی خبرگزاری جمهوری اسلامی در میزگردی با حضور چند تن از فعالان و صاحب نظران رسانه ای استان به نقش و جایگاه ایرنا در نظام رسانه ای ایران و استان پرداخته شد.

«الهام آزاد زاده» فعال رسانه ای و سردبیر سابق خبرگزاری ایسنا، «علی خادمی» رییس خانه مطبوعات خراسان شمالی، «ملک محمد علیزاده» سرپرست روزنامه قدس و روزنامه جمهوری اسلامی، «علی قلیزاده» فعال رسانه ای، «محسن داوری» دکترای مدیریت ارتباطات و رسانه و «مسلم ربانیان» سرپرست معاونت روابط ‌عمومی، تشریفات و امور بین الملل استانداری خراسان شمالی در این میزگرد حضور یافتند.

تلاش برای بازگشت مرجعیت خبری به ایرنا، صیانت از مخاطبان و تلاش برای جذب مخاطب به این رسانه، بیان بی پرده مشکلات، مطالبات و معضلات جامعه از جمله مواردی بود که فعالان رسانه ای خراسان شمالی به عنوان مطالبه از خبرگزاری جمهوری اسلامی بیان کردند.

ایرنا؛ رسانه ای مرجع

سرپرست روزنامه قدس و روزنامه جمهوری اسلامی در این باره گفت: رسانه های چاپی و خبرگزاری های متعدد در این استان فعال است که البته در این میان قدمت خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان رسانه دولتی بیشتر است.

ملک محمد علیزاده اظهار کرد: ایرنا، رسمی ترین مرجع خبری نظام در کشور و در این استان است هرآنچه در خروجی ایرنا قرار می گیرد به عنوان سند محسوب می شود و این نشان از عمل این رسانه به رسالت و وظایف خود دارد.

وی با بیان اینکه ایرنا در سال های گذشته فراز و نشیب هایی داشته اما در مجموع به عنوان یک رسانه مرجع جایگاه خود را حفظ کرده است افزود: اتکای رسانه نباید به دولت ها باشد داشتن استقلال یکی از لازمه های فعالیت هر رسانه به ویژه خبرگزاری ها است.

سرپرست روزنامه قدس در خراسان شمالی خاطرنشان کرد: خبرنگاران ایرنا در این استان به صورت حرفه ای و متعهدانه فعالیت داشته در توسعه استان نقش آفرینی کردند، زنده یاد حسین فلاحتی خبرنگار حرفه ای و خوش فکر ایرنا، نقش تاثیرگذار در توسعه خراسان شمالی داشت و این نشان از پویایی و تحرک آفرینی ایرنا دارد.

ایرنا باید به سمت تولید محتوای داده‌کاوی پیش رود

یک فعال رسانه ای خراسان شمالی نیز گفت: خبرگزاری‌ها از سال ۱۸۳۵ که هاواس در فرانسه به‌عنوان نخستین آژانس خبری مدرن به راه افتاد تا الان راهی طولانی و البته همگام با فناوری را طی کرده‌اند.

محسن داوری اظهار کرد: خبرگزاری‌ها راهی طولانی از کبوتر تا اینترنت و رسانه‌های اجتماعی طی کرده‌اند و به این‌جا رسیده‌ایم. نکته جالب اینجاست درحالی‌که فاصله زمانی به نسبت طولانی در حد ۲ و سه قرن از زمان ظهور رسانه‌های چاپی در اروپا تا موقع انتشار اولین روزنامه در ایران داشتیم، اما خبرگزاری پارس که الان به اسم ایرنا می شناسیم، حدود ۱۰۰ سال بعد از هاواس و ۸۰ سال بعد از رویترز راه‌اندازی شد و ایران از این نظر حداقل به لحاط قدمت خبرگزاری ملی‌اش عقب‌ماندگی کمتری داشت.

وی افزود: در جامعه شبکه‌ای و در عصر اطلاعات و دوره شهروند-خبرنگاری، فعالیت رسانه‌های رسمی اقتضائات خاص خودش را دارد و با همه شاخص‌های کار حرفه‌ای که از ایرنا سراغ داریم و همه هم اذعان دارند، باز جای خالی بعضی مباحث احساس می شود یا اگر هم هست، باید بیشتر بر آن‌ها تمرکز کرد؛ مثل دیتاژورنالیسم و داده‌کاوی و گزارش‌های تحلیلی آماری، گزارشگری تحقیقی و تحلیل و تفسیر و پژوهش و حتی نظرسنجی که رسانه‌های دیگر کمتر به این مباحث وارد می‌شوند.

این دکترای مدیریت رسانه اظهار کرد: در مورد آسیب‌شناسی سیاست‌های خبری و روند کاری خبرگزاری جمهوری اسلامی، در عین اینکه معتقدم ارائه اخبار و گزارش‌های حرفه‌ای و توسعه‌محور و دوری از انتشار اخبار حاشیه‌ای و سطحی جزو نقاط قوت ایرناست، اما برای اینکه بتواند مرجعیت خبری خودش را حفظ کند یا به‌ هرنوع جایگاهش را در فضای رسانه‌ای کشور ارتقا دهد، چند کار لازم است که انجام شود.

وی خاطرنشان کرد: بعضی از این اقدامات در سطح کلان سیاستگذاری نظام حاکمیتی کشور است و ایرنا یا رسانه‌های دیگر نقش مستقیمی ندارند یعنی کار چندانی از دست‌شان ساخته نیست اما به شدت از آن متاثر می شوند که حالا ممکن است تاثیرپذیری مثبت باشد یا منفی، یکی این‌که با توجه به افول سرمایه اجتماعی و اقدامات اعتمادسوز مسئولان بخش‌های مختلف در سال های اخیر که شاهدش بودیم، باید صداقت و شفافیت در صدر اولویت‌های همه مسئولان قرار گیرد.

داوری گفت: موضوع شلیک به هواپیمای اوکراینی به خوبی نشان داد جامعه رسانه‌ای ما و رسانه‌های رسمی و جریان‌ اصلی در کشور چقدر آسیب دیدند و از آن موقع شاهد بودیم در یک شیب تند، مرجعیت خبری به رسانه‌های برون‌مرزی انتقال یافت.

وی افزود: آن روایت اول که الان همه بر آن تاکید دارند، مهم است ولی مهم‌تر از آن به‌خصوص در ارتباطات بحران به تعبیر دکتر خانیکی، صداقت و شفافیت در روایتگری است.

این فعال رسانه ای اظهار کرد: پس ما یک تحول کلی در ابن بخش نیاز داریم که همه‌اش هم در اختیار رسانه نیست. تحولی فارغ از آن بحث تحولات فناورانه که صد البته از الزامات کار اهالی رسانه مخصوصا خبرگزاری هاست، و به یک تحول نرم‌افزارانه، هم در سطوح سیاستی و مراجع و منابع خبری رسانه‌ها و هم در سطوح رسانه‌ای احتیاج داریم.

وی با اشاره به موضوع خطوط قرمز و سانسور افزود: سانسور در همه ادوار و دولت‌ها کمابیش وجود داشته، حالا شاید بعضی سال‌ها کمتر و بعضی اوقات بیشتر بوده اما باید به حداقل برسد تا دست رسانه‌های رسمی این‌قدر بسته نباشد و مخاطبان‌شان را از دست ندهند البته معتقدم گاهی هم خودسانسوری خبرنگار و دبیر خبر و مسئول تحریریه و مدیران رسانه، از سانسور رسمی بیشتر است.

این دکترای مدیریت رسانه گفت: موضوع بعدی که مسوولان ما باید بیشتر توجه کنند، این است که از ایرنا تلقی روابط‌عمومی دولت نداشته باشند. معتقدم رسانه باید رسانه باشد و روابط‌عمومی هم روابط‌عمومی، اینطور نباشد که مخاطب احساس کند ایرنا به روابط‌عمومی دولت تبدیل شده و خودداری از درج گزارش‌های انتقادی یا حالا محافظه‌کاری اش در نهایت به مخاطب‌گریزی منجر شود و آن‌ها را به رسانه‌های دیگر مخصوصا کانال‌های غیررسمی سوق دهد.

اعتبار ایرنا به داشتن آرشیو آن است

دیگر فعال رسانه ای خراسان شمالی نیز با بیان اینکه رسالت رسانه بیان و تحلیل رویدادها است گفت: محتوای مناسب، ناب و سازنده در رسانه همیشه نجات بخش و رهایی بخش است.

علی قلیزاده اظهار کرد: در جامعه اکنون که فضای مجازی گوی رقابت را در میان رسانه ها در انتشار رویدادها و اخبار ربوده، باید خبرگزاری های رسمی نیز همپای این تغییرات پیش بروند تا مردم و مخاطبان، اطلاعات درست و دقیق را از این رسانه ها دریافت کنند.

وی افزود: فضای مجازی و کانال ها در رسانه های جمعی، عرصه انتشار مطالب کم محتوا و کم عمق و بعضا نادرست شده است در این میان مردم و حتی ممکن است برخی مدیران و مسوولان خود را بی نیاز از رسانه های رسمی بدانند که این امر سبب می شود که حمایت از رسانه های رسمی، شناسنامه دار و دارای مجوز، مورد غفلت واقع شود.

این فعال رسانه ای خاطرنشان کرد: رسانه های شناسنامه دار برای ادامه فعالیت نیاز به حمایت دارند تا تقویت شوند، رسانه های شناسنامه دار دارای سبقه فعالیت و آرشیو از محتواهای رسانه ای خود هستند که این آرشیو می تواند محل رجوع مخاطبان و سندی در این زمینه باشد.

وی با بیان اینکه اعتبار رسانه به داشتن آرشیو است که محل رجوع مخاطبان مختلف است افزود: ایرنا، رسانه ای معتبر است و هر خبر که در آن منتشر شده، یک سند محسوب می شود اما یک نقطه ضعف در ایرنا وجود دارد و آن، محدودیت ها در انتشار برخی اخبار و رویدادها است.

قلیزاده خاطرنشان کرد: در فضای کنونی که فضای مجازی و رسانه های جمعی در کمترین زمان رویدادها و اخبار را منتشر می کند، داشتن قید و بند برای انتشار برخی اخبار که ایرنا آن را اخبار محرمانه می انگارد، سبب سلب اعتماد مخاطب و از داست دادن آن می شود.

وی افزود: انتشار اخبار به صورت عمومی در ایرنا می تواند ابزاری برای پایان دادن به شایعات انتشار یافته در فضای مجازی باشد. البته ایرنا در استان فراجناحی عمل کرده و کارکرد آن در این استان قابل قبول و قابل دفاع است.

ایرنا قید و بندها را باید بردارد

سرپرست معاونت روابط ‌عمومی، تشریفات و امور بین الملل استانداری خراسان شمالی نیز گفت: ایرنا به عنوان رسانه دولتی، با سبقه طولانی و خبرگزاری خوش نام، مرجع خبری در سطح کشور است، خبرگزاری جمهوری اسلامی همگام با تحولات روز جهانی در حوزه خبر عمل کرده است.

مسلم ربانیان اظهار کرد: فعالیت ۹۰ ساله ایرنا گویای سطح حرفه ای و نقش آفرینی تاثیرگذار آن است ایرنا، رسانه پیشگام در اعتماد سازی است اعتمادسازی در کار سانه ای اصل مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد.

سرپرست معاونت روابط ‌عمومی، تشریفات و امور بین الملل استانداری خراسان شمالی افزود: ایرنا همواره رویکرد کمک به توسعه و پیشرفت در جامعه را داشته است و در انتشار اخبار و گزارش ها توانسته است بازوی توانمند دولت باشد و در انجام رسالت خود عقب نمانده است.

وی با بیان اینکه نقدهایی نیز به این رسانه وارد است و آن اعمال محدودیت ها در انتشار برخی رویدادها و اخبار است گفت: اگر این قید و بندها برداشته شود به قطع، مرجعیت به ایرنا بازمی گردد و اعتبار این رسانه در میان مخاطبان صیانت خواهد شد.

ربانیان تصریح کرد: برای اینکه ایرنا چابک تر از گذشته فعالیت داشته باشد باید قید و بندها و محدودیت ها در خبررسانی ها برداشته شود ایرنا باید اولین محل رجوع مردم برای دریافت اخبار و گزارش ها باشد و این امر مستلزم اعتماد سازی در میان مخاطبان است.

ایرنا مرجعی معتبر برای اخبار داخلی و بین‌المللی است

مدیرعامل خانه مطبوعات خراسان شمالی نیز با تبریک ۹۰ سالگی ایرنا گفت: حضور در چنین جلسه‌ای فرصت خوبی است تا به‌طور سازنده درباره نقش و تأثیرگذاری خبرگزاری ایرنا با هم گفت و گو کنیم.

علی خادمی اظهار کرد: خبرگزاری جمهوری اسلامی به‌ عنوان قدیمی‌ترین خبرگزاری رسمی ایران، یک مرجع معتبر برای اخبار داخلی و بین‌المللی محسوب می‌شود که شبکه گسترده‌ای از خبرنگاران در سراسر کشور را در اختیار دارد و این امر پوشش خبری را در این خبرگزاری تسهیل می‌کند.

وی افزود: ایرنا معمولا اولین منبع انتشار اخبار رسمی دولت است که به سیاست‌گذاران، رسانه‌ها و مردم کمک می‌کند اطلاعات را از منبع موثق دریافت کنند، استفاده از متن، تصویر، ویدئو و اینفوگرافیک در سال‌های اخیر به بهبود کیفیت محتوایی ایرنا کمک کرده است.

مدیرعامل خانه مطبوعات خراسان شمالی با بیان اینکه در برخی حوزه‌ها، ایرنا تحلیل‌های ارزشمندی ارائه می‌دهد که برای تصمیم‌گیری‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مهم است گفت: ایرنا باید به گونه‌ای عمل کند تا فاصله با دغدغه‌های عمومی کم شود.

وی با اشاره به نقاط ضعف و فرصت‌های بهبود خبری ایرنا گفت: برخی مخاطبان احساس می‌کنند که تنوع در نوع نگارش و زاویه دید اخبار ایرنا کم است، افزایش نگاه‌های تحلیلی و گزارش‌های تحقیقی می‌تواند مفید باشد.

خادمی تصریح کرد: برخی اخبار این خبرگزاری بیش از حد رسمی هستند و کمتر به مشکلات روزمره مردم می‌پردازند، بنابراین می‌توان پیشنهاد داد که ایرنا در کنار پوشش اخبار دولتی، به نیازهای عمومی جامعه هم بیشتر توجه کند.

وی افزود: کمبود محتوای جذاب برای نسل جوان از دیگر نقاط ضعف ایرنا است، ایرنا می‌تواند با استفاده بیشتر از قالب‌های مدرن مانند ویدئوهای کوتاه، پادکست‌ها و گزارش‌های تعاملی، نسل جدید را بیشتر جذب کند.

مدیرعامل خانه مطبوعات خراسان شمالی گفت: پیشنهاد می شود خبرگزاری ایرنا بخش‌های مشارکتی بیشتری را برای دریافت نظرات و دغدغه‌های مردم داشته باشد، همچنین با توجه به سرعت بالای انتشار اخبار در فضای مجازی، ایرنا می‌تواند در برخی موارد سریع‌تر عمل کند و در کنار انتشار اخبار رسمی، تحلیل‌های کوتاه و فوری هم ارائه دهد.

وی گفت: راه‌اندازی بخش‌های ویژه برای گزارش‌های تحقیقی و مردمی، افزایش تولید محتوای ویدیویی و پادکستی برای جذب مخاطب جدید، تمرکز بیشتر بر روی اخبار مثبت، الهام‌بخش و امیدآفرین از دیگر موارد برای بهبود فعالیت رسانه ای ایرنا است.

ایرنا بدون استناد به شنیده ها قلم زده است

دیگر فعال رسانه ای خراسان شمالی نیز گفت: ایرنا، رسانه قدرتمند، خوش نام و خوش سابقه است که در این ۹ دهه، همچنان مرجع رسانه ای به شمار می رود.

الهام آزاد زاده اظهار کرد: این مرجعیت به خاطر عملکرد حرفه ای این رسانه است که به واسطه داشتن خبرنگاران حرفه ای و متعهد حاصل شده است.

وی با بیان اینکه من کار رسانه ای خود را از ایرنا آغاز کرده ام و بعد از ورود به رسانه دیگر، آموزه های ایرنا همچنان مورد استافده بوده است افزود: ایرنا یک دانشگاه، مکتب و مدرسه در عرصه رسانه است جایگاه ریشه دار این رسانه به واسطه عملکرد موفق و موثق آن است.

سردبیر سابق خبرگزاری ایسنا افزود: ایرنا همواره به دور از حاشیه ها، بدون استناد به شنیده ها و گمانه زنی ها قلم زده است، هر چند که به دولت منتسب است اما نشان داده که با پوشش خبری بی طرفانه و منصفانه توسعه را رقم بزند.

وی اظهار کرد: اما یک سری موارد، دست و پای ایرنا را برای انجام خبررسانی ها بسته است، این امر سبب شده تا کمی از مردم فاصله بگیرد، ایرنا باید تلاش کند تا با کم کردن این قید و بندها مرجعیت خبری خود را در میان رسانه ها حفظ کند.

بنیان ایرنا در سال ۱۳۱۳ شمسی و با تأسیس «آژانس پارس» در چهارچوب سازمانی وزارت امور خارجه، با هدف گردآوری، ترجمه و انتشار اخبار ایران و جهان گذارده شد که نزدیک به چهار دهه بعد، وزارتخانه‌ای با عنوان اطلاع‌رسانی فعالیت خود را در دولت وقت آغاز کرد و به این ترتیب در سال ۱۳۴۲، آژانس پارس به «خبرگزاری پارس» با نام اختصاری پانا (PANA) تغییر نام داد.

پیش از این، آژانس پارس برای مدتی به طور مشترک با رادیو فعالیت می کرد و تهیه‌کنندگی اخبار این رسانه را بر عهده داشت.

پایه‌گذاری وزارتخانه «اطلاعات و جهانگردی» در سال ۱۳۵۳ سبب شد تا خبرگزاری پارس نیز از نظر تشکیلاتی دگرگونی‌هایی را تجربه کند و در این تغییرات، خبرگزاری پارس از اداره کل خبرگزاری به سازمان خبرگزاری تبدیل و به عنوان یک شرکت سهامی دولتی شناسایی شد و به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید.

سه سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی یعنی در دی ماه ۱۳۶۰، با تصمیم نمایندگان مجلس شورای اسلامی، خبرگزاری پارس به خبرگزاری جمهوری اسلامی با نام اختصاری ایرنا (IRNA) تغییر نام داد و فصل تازه‌ای در فعالیت‌های این رسانه گشوده شد.