گروه بین الملل: بنا به یک گزارش جدید که توسط ۹ سازمان حقوق بشری تهیه شده است، کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۲۰ هزار مهاجر را که به‌طور غیرقانونی وارد مرزهای این اتحادیه شده بودند، به کشورهای مبدأ یا قبلی بازگردانده‌اند.
این اقدام که به‌عنوان عملی غیرقانونی در جهان و اروپا شناخته می‌شود، شامل بازگرداندن پناهجویان به کشور مبدأ یا قبلی با هدف جلوگیری از ارائه درخواست پناهندگی توسط آن‌ها به کشورهای عضو اتحادیه اروپا صورت گرفته است.
این سازمان‌های حقوق بشری در گزارش خود که بر اساس داده‌های به‌دست آمده از خدمات دولتی، سازمان‌های غیردولتی و گروه‌های پژوهشی تهیه شده است، اعلام کردند که در سال ۲۰۲۴ دست‌کم ۱۲۰ هزار و ۴۵۷ پناهجو از مرزهای اتحادیه اروپا بازگردانده شده‌اند. به این ترتیب این گروه از پناهجویان بدون ارائه درخواست پناهندگی، از قلمرو اتحادیه اروپا اخراج شده‌اند.
بنا به این گزارش، این رقم شامل بازگرداندن‌هایی که بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا رخ داده است، نمی‌شود. همچنین، اگر یک پناهجو در چندین نوبت بازگردانده شده باشد، هر مورد به‌طور جداگانه در آمار لحاظ شده است.
نویسندگان این گزارش، تصریح کرده‌اند که این بازگرداندن‌ها «اغلب با خشونت» همراه بوده است، به‌طوری که پناهجویان توسط نیروهای مرزی مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته و در دریا یا جنگل‌ها رها شده‌اند.
بنا به این گزارش، بلغارستان در سال ۲۰۲۴ بیشترین تعداد بازگرداندن‌های اجباری را در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا داشته که رقمی برابر با ۵۲ هزار و ۵۳۴ پناهجو است که همگی به ترکیه بازگردانده شده‌اند.
پس از بلغارستان، یونان با ۱۴۴۸۲ مورد، لهستان با ۱۳۶۰۰ مورد، مجارستان با ۵۷۱۳ مورد، لتونی با ۵۳۸۸ مورد، کرواسی با ۱۹۰۵ مورد و لیتوانی با ۱۰۰۲ مورد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
این گزارش همچنین بازگرداندن‌های پناهجویان در دریا که توسط لیبی با ۲۱۷۶۲ مورد و لبنان با ۳۷۶۸ مورد انجام شده را در برگرفته، زیرا این اقدام با «حمایت مستقیم و گسترده» ایتالیا، قبرس و نهادهای اتحادیه اروپا صورت گرفته است.
در ماه مه ۲۰۲۴، اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا به بیروت سفر کرد تا از اختصاص یک میلیارد یورو کمک به لبنان برای مدیریت جریان مهاجرت غیرقانونی و حمایت از اقتصاد این کشور بحران‌زده خبر دهد.موضوع بازگرداندن‌های پناهجویان از مرزهای اتحادیه اروپا از سال‌ها پیش به‌خصوص پس از بحران مهاجرت در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به موضوعی بحث‌برانگیز در این اتحادیه تبدیل شده است.
در مقدمه این گزارش آمده که تعداد پناهجویانی که در سال‌های گذشته از مرزهای اتحادیه اروپا به کشورهای قبلی بازگردانده شده‌اند به‌شدت افزایش یافته است، تا جایی که این اقدام‌ها به یک رویه «سیستماتیک» در سیاست مهاجرتی اتحادیه اروپا تبدیل شده‌اند.
دادگاه حقوق بشر اروپا ماه گذشته میلادی اقدام یونان در بازگرداندن پناهجویان به کشور قبلی را «غیرقانونی» اعلام و چنین رفتاری را «سیستماتیک» توصیف کرد.
هفته گذشته نیز دادگاه حقوق بشر اروپا رسیدگی به سه پرونده را آغاز کرد که در آن‌ها لهستان، لتونی و لیتوانی به بازگرداندن مهاجران به بلاروس متهم شده‌اند. این نخستین بار است که دادگاه حقوق بشر اروپا به پرونده‌ای مرتبط با استفاده «ابزاری» از مهاجرت رسیدگی می‌کند.
سازمان‌های غیردولتی نگران هستند که پدیده مهاجرت به اروپا به‌طور فزاینده‌ای به مساله‌ای «امنیتی» تبدیل شود. از همین رو آن‌ها تأکید کرده‌اند که مهاجران حق دارند به روند پناهندگی دسترسی داشته باشند، چه به‌طور داوطلبانه به اروپا سفر کنند و چه به‌عنوان ابزار در بازی‌های سیاسی و ژئوپولیتیکی مورد استفاده قرار گرفته باشند.
اما سخنگوی وزارت کشور لهستان در بیانیه‌ای که برای یورونیوز ارسال کرده است، بر حق نیروهای مرزبانی این کشور در استفاده از اقدام‌های سخت‌گیرانه در مواقعی که خود یا مرزهای لهستان تهدید می‌شوند، تأکید کرد.
بنا به ادعای وزارت کشور لهستان، پناهجویانی که توسط بلاروس به‌عنوان ابزار مورد استفاده قرار گرفته‌اند، به طور فزاینده‌ای در رفتار خود «تهاجمی» شده‌اند. سال گذشته، یک سرباز لهستانی در مرز این کشور با بلاروس پس از آنکه هدف حمله یک پناهجو قرار گرفت و با ضربات چاقو رخمی شد، جان خود را از دست داد.
∎
این اقدام که به‌عنوان عملی غیرقانونی در جهان و اروپا شناخته می‌شود، شامل بازگرداندن پناهجویان به کشور مبدأ یا قبلی با هدف جلوگیری از ارائه درخواست پناهندگی توسط آن‌ها به کشورهای عضو اتحادیه اروپا صورت گرفته است.
این سازمان‌های حقوق بشری در گزارش خود که بر اساس داده‌های به‌دست آمده از خدمات دولتی، سازمان‌های غیردولتی و گروه‌های پژوهشی تهیه شده است، اعلام کردند که در سال ۲۰۲۴ دست‌کم ۱۲۰ هزار و ۴۵۷ پناهجو از مرزهای اتحادیه اروپا بازگردانده شده‌اند. به این ترتیب این گروه از پناهجویان بدون ارائه درخواست پناهندگی، از قلمرو اتحادیه اروپا اخراج شده‌اند.
بنا به این گزارش، این رقم شامل بازگرداندن‌هایی که بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا رخ داده است، نمی‌شود. همچنین، اگر یک پناهجو در چندین نوبت بازگردانده شده باشد، هر مورد به‌طور جداگانه در آمار لحاظ شده است.
نویسندگان این گزارش، تصریح کرده‌اند که این بازگرداندن‌ها «اغلب با خشونت» همراه بوده است، به‌طوری که پناهجویان توسط نیروهای مرزی مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته و در دریا یا جنگل‌ها رها شده‌اند.
بنا به این گزارش، بلغارستان در سال ۲۰۲۴ بیشترین تعداد بازگرداندن‌های اجباری را در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا داشته که رقمی برابر با ۵۲ هزار و ۵۳۴ پناهجو است که همگی به ترکیه بازگردانده شده‌اند.
پس از بلغارستان، یونان با ۱۴۴۸۲ مورد، لهستان با ۱۳۶۰۰ مورد، مجارستان با ۵۷۱۳ مورد، لتونی با ۵۳۸۸ مورد، کرواسی با ۱۹۰۵ مورد و لیتوانی با ۱۰۰۲ مورد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
این گزارش همچنین بازگرداندن‌های پناهجویان در دریا که توسط لیبی با ۲۱۷۶۲ مورد و لبنان با ۳۷۶۸ مورد انجام شده را در برگرفته، زیرا این اقدام با «حمایت مستقیم و گسترده» ایتالیا، قبرس و نهادهای اتحادیه اروپا صورت گرفته است.
در ماه مه ۲۰۲۴، اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا به بیروت سفر کرد تا از اختصاص یک میلیارد یورو کمک به لبنان برای مدیریت جریان مهاجرت غیرقانونی و حمایت از اقتصاد این کشور بحران‌زده خبر دهد.موضوع بازگرداندن‌های پناهجویان از مرزهای اتحادیه اروپا از سال‌ها پیش به‌خصوص پس از بحران مهاجرت در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به موضوعی بحث‌برانگیز در این اتحادیه تبدیل شده است.
در مقدمه این گزارش آمده که تعداد پناهجویانی که در سال‌های گذشته از مرزهای اتحادیه اروپا به کشورهای قبلی بازگردانده شده‌اند به‌شدت افزایش یافته است، تا جایی که این اقدام‌ها به یک رویه «سیستماتیک» در سیاست مهاجرتی اتحادیه اروپا تبدیل شده‌اند.
دادگاه حقوق بشر اروپا ماه گذشته میلادی اقدام یونان در بازگرداندن پناهجویان به کشور قبلی را «غیرقانونی» اعلام و چنین رفتاری را «سیستماتیک» توصیف کرد.
هفته گذشته نیز دادگاه حقوق بشر اروپا رسیدگی به سه پرونده را آغاز کرد که در آن‌ها لهستان، لتونی و لیتوانی به بازگرداندن مهاجران به بلاروس متهم شده‌اند. این نخستین بار است که دادگاه حقوق بشر اروپا به پرونده‌ای مرتبط با استفاده «ابزاری» از مهاجرت رسیدگی می‌کند.
سازمان‌های غیردولتی نگران هستند که پدیده مهاجرت به اروپا به‌طور فزاینده‌ای به مساله‌ای «امنیتی» تبدیل شود. از همین رو آن‌ها تأکید کرده‌اند که مهاجران حق دارند به روند پناهندگی دسترسی داشته باشند، چه به‌طور داوطلبانه به اروپا سفر کنند و چه به‌عنوان ابزار در بازی‌های سیاسی و ژئوپولیتیکی مورد استفاده قرار گرفته باشند.
اما سخنگوی وزارت کشور لهستان در بیانیه‌ای که برای یورونیوز ارسال کرده است، بر حق نیروهای مرزبانی این کشور در استفاده از اقدام‌های سخت‌گیرانه در مواقعی که خود یا مرزهای لهستان تهدید می‌شوند، تأکید کرد.
بنا به ادعای وزارت کشور لهستان، پناهجویانی که توسط بلاروس به‌عنوان ابزار مورد استفاده قرار گرفته‌اند، به طور فزاینده‌ای در رفتار خود «تهاجمی» شده‌اند. سال گذشته، یک سرباز لهستانی در مرز این کشور با بلاروس پس از آنکه هدف حمله یک پناهجو قرار گرفت و با ضربات چاقو رخمی شد، جان خود را از دست داد.