به گزارش خبرگزاری ایمنا، در شرایطی که تحولات منطقه خاورمیانه هر روز پیچیدهتر میشود، ایران بار دیگر با دیپلماسی فعال و راهبردی، گامهای سنجیدهای در مسیر مدیریت این تحولات برداشته است. سفر سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، به «مسقط»، حضور مجید تختروانچی، معاون وی، در بغداد، و مذاکرات محمدرضا رئوفشیبانی، نماینده ایران در امور سوریه، در مسکو، همگی نشانگر تلاشهای حسابشده تهران برای تثبیت موقعیت منطقهای خود و مقابله با سیاستهای بیثباتکنندهای است که عمدتاً از سوی واشنگتن و بهویژه دولت ترامپ دنبال میشود.
سفر شیبانی به مسکو در شرایطی صورت گرفت که دولت سوریه پیامهای تازهای را به تهران ارسال کرده است. این امر نشان میدهد که ایران همچنان به تقویت مناسبات خود با دمشق متعهد است و برخلاف تلاشهای محور غربی-عربی، اجازه نخواهد داد که تحولات سوریه به زیان منافع استراتژیک آن پیش رود. از سوی دیگر، روشن شدن اختلافات میان بازیگران منطقهای پیرامون سوریه بار دیگر ثابت کرده که نه بحران از این کشور آغاز شده و نه به آن محدود میشود. ایران، با درک ناتوانی دیگر قدرتها در ایجاد یک الگوی باثبات، سعی دارد از تمامی ابزارهای دیپلماتیک و استراتژیک برای پیشبرد سیاستهای منطقهای خود بهره ببرد.
اولویت دیپلماسی منطقهای بر حضور در نشستهای تشریفاتی غربی
در حالی که بسیاری از دیپلماتهای جهان در کنفرانس امنیتی مونیخ مشغول انطباق خود با سیاستهای ساختارشکنانه ترامپ بودند، عراقچی تصمیم گرفت بهجای شرکت در این نشست، تمرکز خود را بر مسائل کلیدی منطقه بگذارد. حضور او در عمان، در چهارچوب نشست کشورهای حاشیه اقیانوس هند، نهتنها فرصتی برای توسعه همکاریهای اقتصادی و امنیت دریایی بود، بلکه نشان داد که ایران، برخلاف آمریکا، بهدنبال راهحلهای واقعی برای ثبات منطقهای است.
عراقچی در دیدارهای خود با مقامات عمان، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس، و وزیر خارجه هند بر این نکته تأکید کرد که عبور از بحرانهای منطقهای بدون حضور و نقشآفرینی ایران ممکن نیست. برخلاف آنچه واشنگتن و متحدانش تبلیغ میکنند، ایران نه عامل بیثباتی، بلکه یکی از معدود بازیگرانی است که بهدنبال مدیریت منطقی بحرانهای منطقهای است.
بغداد؛ نقطه کانونی در معادلات منطقهای
در همین راستا، سفر مجید تختروانچی به بغداد نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. در شرایطی که «محمد جولانی»، رهبر یکی از جریانهای تندرو سوریه، از سوی مقامات عراقی برای مذاکره دعوت شده است، ایران تلاش میکند تا از تبدیل این روند به ابزاری برای تضعیف جایگاه خود در منطقه جلوگیری کند.
تهران بهخوبی آگاه است که اگر سیاست خارجی دمشق، تحت تأثیر برخی بازیگران منطقهای نظیر ترکیه، بهسوی مدلهای سازشکارانه و اخوانی گرایش پیدا کند، نتیجهای جز بیثباتی بیشتر و ناکامی در پی نخواهد داشت. این همان مسیری است که غرب و بهویژه ترامپ دنبال میکند: ایجاد شکاف در محور مقاومت و تضعیف انسجام منطقهای. اما ایران با درک این سناریو، تلاش دارد تا با دیپلماسی هوشمندانه، همگرایی منطقهای را تقویت کند و از تغییرات نامطلوب در مناسبات عراق و سوریه جلوگیری نماید.
دیپلماسی منطقهای؛ سدی در برابر سیاستهای مخرب ترامپ
یکی از مهمترین نکاتی که در این رایزنیهای منطقهای به چشم میخورد، تلاش ایران برای تقویت همکاریهای راهبردی با کشورهای منطقه، بدون تأثیرپذیری از فشارهای غربی است. برخلاف سیاستهای پرتناقض و مداخلهجویانه دولت ترامپ، که جز آشوب و ناامنی برای خاورمیانه چیزی به همراه نداشته، ایران با تکیه بر دیپلماسی عملگرایانه، توانسته جایگاهی تثبیتشده در معادلات منطقهای پیدا کند.
سفرهای اخیر مقامات ایرانی نشان داد که تهران نهتنها در برابر سیاستهای واشنگتن عقبنشینی نمیکند، بلکه با تقویت ائتلافهای منطقهای، نقش خود را بهعنوان یک بازیگر تعیینکننده تثبیت خواهد کرد. رویکردی که برخلاف سیاستهای بیثباتساز ترامپ، مسیر دیپلماسی و همکاری را بهعنوان راهحل اصلی بحرانهای منطقهای معرفی میکند.