به گزارش خبرنگار مهر، مصطفی عرب مدیر عامل شرکت دانش بنیان اعتبارسنجی ارزش آفرین اعتماد در نشست خبری پنجمین گزارش زیست بوم دانش بنیان که امروز در پژوهشکده مطالعات فناوری برگزار شد، درباره تهیه این گزارش توضیحاتی ارائه داد و گفت: این گزارش، یک گزارش توصیفی - آماری است که با هدف دستیابی به درک صحیحی از ظرفیت شرکتهای دانش بنیان برای پنجمین سال متوالی مبتنی بر پایگاه داده شرکتهای دانش بنیان و با استفاده از ابزارهای پردازش و مصور سازی داده منتشر شده است.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان همکاران راهبردی برای تهیه این گزارش را معاونت علمی ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی عنوان کرد و گفت: منابع تهیه این گزارش صورت‌های مالی شرکتهای دانش بنیان، اطلاعات اعتباری صندوق نوآوری و شکوفایی، اطلاعات اعتباری صندوق‌های پژوهش و فناوری، گزارش‌های بانک مرکزی، داده‌های اعتباری بانک‌ها، گزارش‌های مرکز آمار ایران و گزارش شاخص جهانی نوآوری بوده است.
این فعال فناور مخاطبین این گزارش را سیاست گذاران و مدیران ارشد حوزه فناوری، مدیران شرکتهای دانش بنیان، سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی، پژوهشگران و تحلیلگران اقتصاد دانش بنیان و بانک‌ها و نهادهای مالی ارائه دهنده خدمات به شرکتها بیان کرد و افزود: تدوین شاخص‌هایی برای ارزیابی جایگاه اقتصاد دانش بنیان در کشور، درک شرکتهای دانش بنیان از جایگاه واقعی خود در زیست بوم فناوری، تحلیل کلان زیست بوم فناوری با هدف کمک به مدیران و تصمیم گیران، تبیین وضعیت شرکتهای دانش بنیان به تفکیک استان و دسته‌های فناوری و آسیب شناسی شرکتهای دانش بنیان به منظور ارائه راهکار برای تدوین مسیر رشد شرکتها از اهداف تدوین این گزارش به شمار می‌رود.
عرب در ادامه، انتشار شفاف اطلاعات کلیدی آماری و عملکردی زیست بوم فناوری، ارزیابی عملکرد نهادهای مالی در ارائه خدمات به شرکتها و رتبه بندی شرکتهای دانش بنیان در انواع طبقه بندی ها را از دیگر اهداف تدوین این گزارش نام برد.
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان با اشاره به فصول مختلف این گزارش گفت: این گزارش شامل ۹ فصل است که دو فصل نخست با هدف ترسیم اصویری کلان از زیست بوم دانش بنیان، اطلاعات پایه‌ای و ضروری برای دک عمیق‌تر سایر فصول فراهم می‌آورد. فصل سوم تا پنجم به موضوعات مرتبط با دریافت خدمات مالی اختصاص یافته است. فصل ششم با تمرکز به آمایش سرزمینی به مساله مهم توزیع جغرافیایی شرکتهای دانش بنیان می‌پردازد. فصل هفتم به ارزیابی دسته‌های مختلف فناوری می‌پردازد. فصل هشتم با ارزیابی عملکرد نظام بانکی، تصویری دقیق از نحوه توزیع خدمات بانکی در زیست بوم نوآوری ارائه می‌دهد. فصل نهم به تحلیل جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری اختصاص دارد.
رشد ۲۷ درصدی اشتغال شرکتهای دانش بنیان در سال ۱۴۰۲
وی به ارائه گزارشی از وضعیت شاخص‌های کلیدی اقتصاد دانش بنیان در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل پرداخت و گفت: تعداد شرکتهای دانش بنیان در سال ۱۴۰۲ به ۹ هزار و ۷۳۳ مورد رسیده که نسبت به سال ۱۴۰۲، ۱۸ درصد رشد داشته است. میزان اشتغال شرکتهای دانش بنیان نیز در سال ۱۴۰۲ به ۴۰۹ هزار نفر رسیده که نسبت به ۱۴۰۱، ۲۷ درصد رشد را تجربه کرده است.
میزان درآمد شرکتهای دانش بنیان ۸۷ درصد رشد کرد
عرب میزان درآمد شرکتهای دانش بنیان در سال ۱۴۰۲ را هزار و ۱۴۷ همت (هزار میلیارد تومان) عنوان کرد و گفت: میزان درآمد شرکتها در ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل، ۸۷ درصد رشد را نشان می‌دهد. درآمد محصولات دانش بنیا نیز در ۱۴۰۲ به ۲۶۳ همت رسیده است و نسبت به ۱۴۰۱ رشد ۶ درصدی داشته است.
سهم شرکتهای دانش بنیان از تولید ناخالص داخلی افزایش یافت
مدیر عامل این شرکت دانش بنیان سهم شرکتها از تولید ناخالص داخلی در سال ۱۴۰۲ را دو و هشت دهم درصد اعلام کرد و گفت: سهم شرکتهای دانش بنیان از تولید ناخالص داخلی در ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱، ۴۰ درصد رشد داشته است. همچنین سهم محصولات دانش بنیان از تولید ناخالص داخلی در ۱۴۰۲، ۶۲ دهم درصد رسیده که رشد ۲۲ درصدی نسبت به ۱۴۰۱ را نشان می‌دهد.
رشد ۱۲۱ درصدی صادرات شرکتهای دانش بنیان در ۱۴۰۲
وی میزان صادرات شرکتهای دانش بنیان در سال ۱۴۰۲ را ۲ هزار و ۵۰۵ میلیون دلار اعلام کرد و افزود: حجم صادرات شرکتهای دانش بنیان نسبت به سال ۱۴۰۱، ۱۲۱ درصد رشد داشته است. این در حالی است که میزان صادرات محصولات دانش بنیان در سال ۱۴۰۲، ۴۵۱ میلیون دلار بوده و نسبت به سال قبل نه تنها رشد نداشته بلکه به منفی یک درصد رسیده است.
صندوق نوآوری و شکوفایی در سال ۱۴۰۲، ۹ همت به شرکتها وام داد
عرب همچنین میزان وام صندوق نوآوری و شکوفایی به شرکتها در سال ۱۴۰۲ را ۹ همت عنوان کرد و گفت: میزان اعطای وام صندوق نواوری نسبت به سال ۱۴۰۱، ۳۴ درصد رشد داشته است. همچنین میزان اعطای وام صندوق‌های پژوهش و فناوری در سال ۱۴۰۲، یک و نیم همت بوده که نسبت به سال ۱۴۰۱، ۲۵ درصد رشد را نشان می‌دهد.
در ادامه نشست دکتر روح الله ابوجعفری، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فناوری و مسئول اندیشکده توسعه زیست‌بوم کسب‌وکارهای فناوری‌های مالی، با اشاره به اینکه این پژوهشکده یکی از نهادهای وابسته به ریاست جمهوری است، گفت: وظیفه ما انجام مطالعات راهبردی در حوزه توسعه فناوری در کشور است.
تشکیل گروه تخصصی اقتصاد دانش‌بنیان در پژوهشکده مطالعات فناوری
ابوجعفری از تشکیل گروه تخصصی اقتصاد دانش‌بنیان در پژوهشکده خبر داد و افزود: این گروه به حل مسائل کلان کشور و پیشبرد اهداف توسعه اقتصادی کمک می‌کند.
وی تأکید کرد: از سال ۱۳۹۵، یکی از دغدغه‌های اصلی این گروه، فراهم آوردن خروجی‌های لازم از اقتصاد دانش‌بنیان برای تحولات اقتصادی کشور بوده است. این تحولات شامل تغییر در ساختار اقتصادی، افزایش اشتغال فارغ‌التحصیلان و حل مسائل کلان جامعه است.
وی در ادامه به راهبردهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان اشاره کرد و گفت: یکی از راهبردهای اصلی ما، کمک به توسعه نظام آماری در این حوزه است. برای سیاست‌گذاری‌های صحیح، به سه نوع ارزیابی نیاز داریم: ارزیابی پیشینی، ارزیابی حین فرایند اجرای سیاست و ارزیابی پسینی. برای مثال، در برنامه‌های توسعه‌ای کشور، پس از پایان هر برنامه، میزان تحقق اهداف آن بررسی می‌شود. در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان نیز، برنامه‌های مختلفی توسط معاونت علمی، وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین شده است. در این راستا، شاخص‌هایی در نقشه جامع علمی کشور تعریف شده است، اما متأسفانه بستری که بتواند داده‌ها را به‌صورت مستقل جمع‌آوری، پالایش و گزارش کند، وجود نداشت.
ابوجعفری همچنین به اهمیت استقلال گزارش‌ها اشاره کرد و بیان داشت: گزارش‌ها باید به‌گونه‌ای تهیه شوند که نقاط ضعف و قوت به‌صورت شفاف بیان شوند.
وی از طراحی یک ساختار جدید با همکاری سهامداران حوزه اقتصاد دانش‌بنیان خبر داد و گفت: این ساختار در قالب یک شرکت مستقل شکل گرفته که وظایف اصلی آن شامل تهیه گزارش‌های تخصصی، انجام اعتبارسنجی‌ها و ارائه خدمات مشاوره‌ای در حوزه سرمایه‌گذاری است. گزارش زیست بوم دانش بنیان، سه گروه اصلی از مخاطبان را هدف قرار داده است؛ نخست نهادها و دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی، از جمله مجلس شورای اسلامی، کمیسیون آموزش و تحقیقات، و شورای عالی انقلاب فرهنگی. دوم رسانه‌ها، که می‌توانند از این گزارش به‌عنوان ابزاری برای نظارت و شفاف‌سازی فعالیت‌های مرتبط با توسعه اقتصاد دانش‌بنیان استفاده کنند و شرکتهای بزرگ و فعال در بخش خصوصی، که به دنبال سرمایه‌گذاری در توسعه زنجیره‌های ارزش خود هستند.
ارائه اطلاعات دقیق درباره ظرفیت‌های موجود در شرکت های دانش بنیان
عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فناوری با اشاره به اینکه یکی از نکات مهم در این گزارش، ارائه اطلاعات درباره ظرفیت‌های موجود در شرکتهای دانش‌بنیان است، افزود: در شرایطی که کشور با تحریم‌های اقتصادی مواجه است، بسیاری از شرکتها، به‌ویژه شرکتهای مادر، برای ادامه حیات خود به تأمین قطعات، مواد اولیه و تجهیزات پیشرفته نیاز دارند. گزارش سالانه زیست بوم دانش بنیان می‌تواند به شناسایی ظرفیت‌های موجود در شرکتهای دانش‌بنیان کمک کند و فرصت‌های سرمایه‌گذاری را برای بخش خصوصی شفاف‌تر کند.
گزارش زیست بوم دانش بنیان نمونه‌ای از تجربه حکمرانی داده‌محور
وی ضمن تاکید بر اینکه این گزارش نمونه‌ای از تجربه حکمرانی داده‌محور است، بیان کرد: به جرأت می‌توان گفت که چنین گزارش جامعی در هیچ‌یک از بخش‌های اقتصادی کشور وجود ندارد. این گزارش، که در ابتدا تنها ۲۰ تا ۳۰ صفحه بود، اکنون به بیش از ۱۲۰ صفحه رسیده است و شامل داده‌های دقیق و قابل‌اعتماد در سطح کلان و خرد است. این نظام آماری، مانند چراغی در تاریکی، به شفاف‌سازی فضا کمک می‌کند و امکان حکمرانی با چشم‌های باز را فراهم می‌کند. امیدواریم این گزارش بتواند به سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری در حوزه توسعه اقتصاد دانش‌بنیان اتخاذ کنند.