براین اساس، استمرارحکومت اسلامی پس از پیامبر اکرم(ص) بایسته بود که به‌دست شایسته‌ترین انسان‌ها اداره و تدبیر شود؛ ائمه(ع) به همین منظور ازسوی خدا برگزیده شدند.پس ازحکومت امیرمومنان(ع)، این شرایط جزدربرهه‌ای کوتاه برای امام حسن(ع) فراهم نشد؛ براساس اخبار معتبر دینی و اشارات و نصوص قرآن درباره آخرالزمان و غایتمندی تاریخ انسان، تشکیل تمدن فراگیر اسلامی در سایه حکومت امام زمان(عج) خواهدبود؛دراین مقاله به برخی ازویژگی‌های حکومت مهدوی وتمدن اسلامی اشاره می‌شود.حکومت امام مهدی(عج) با تمام حکومت‌های موجود در عالم متفاوت است و دارای این ویژگی‌هاست:
۱- حاکمی معصوم و مقتدر
حاکمی که در کارهایش هیچ خطا و اشتباهی صورت نمی‌گیرد و عدالت را به‌نحو کامل پیاده می‌کند. امام موسی‌کاظم(ع) می‌فرماید: «آن حضرت، عدالت را در حق خلق رعایت می‌کند.»
۲- فراوانی روزی
در زمان آن حضرت، به جهت این‌که خرد انسان در اوج است محوریت عقل موجب می‌شود مطامع کاهش یابد و این عاملی برای کاستن از حرص و طمع است تا مردم نیازمند نباشند؛ چنانچه از معصوم روایت شده: «اموال دنیا برای آن‌حضرت جمع می‌شوند.»
در روایت دیگری آمده: «در زمان آن حضرت، کسی پیدا نمی‌شود که مستحق صدقه باشد؛ چون مردم و مؤمنین بی‌نیازند.»
۳- عدالت در داوری
قرآن برپایی قسط وعدل را ازمأموریت‌های پیامبران برشمرده؛مهم‌ترین‌مشکل جوامع‌امروزی مشکلات قضایی وحجم بالای پرونده‌های اجتماعی در قوه قضاییه است؛ این آسیب‌ها اقتضا می‌کند که مردم چشم‌به‌راه قضاوت درست و عدالت باشند؛ این مأموریت قرآنی در دوران حاکمیت آن‌حضرت محقق خواهد شد؛ لذا یکی دیگر از ویژگی‌های حکومت مهدوی، وجود دستگاه قضایی مقتدر در تمدن و حکومت اسلامی آن حضرت است: «درزمان حکومت حضرت،زنا، شرب خمر، ربا و... از بین می‌رود.» بنابراین زمینه‌های گناه از بین خواهد رفت و بستر سعادت و بندگی فراهم خواهدشد.
۴- اوج آگاهی و عقلانیت
در این زمان یکی از نشانه‌های بلوغ عقلی جامعه، رشد دین‌گرایی است: «در زمان حکومت حضرت(عج) مردم به سوی عبادت و دیانت و شرع و نماز جماعت روی می‌آورند و... .»
با عنایت به چنین شاخصه‌هایی برای حکومت امام مهدی(عج)می‌توان اذعان نمود اگر‌چه زمینه‌های گناه و فساد در این عصر بسیار محدود می‌شود، اما نمی‌توان گفت امور ناپسند به کلی از بین می‌روند و هیچ‌کس اقدام به گناه و فساد نمی‌کند، زیرا این مسأله با اختیار و تکلیف انسان در هر عصری منافات دارد؛اما باوجود این، نصایح کریمانه امام مهدی(عج) همواره راه رابرای گناهکاران و فاسدان می‌بندد و کارگزاران ایشان نیز همواره از پارسایان و شایستگان به‌شمار می‌آیند.
از روایات فراوانی می‌توان استفاده کرد که برخورد حضرت با منافقان وکفار و فسادگران قاطعانه است و بدون هیچ تساهل و تسامحی ریشه فسادگران را برمی‌کند و حق را به صاحبان آن برمی‌گرداند. در روایات آمده که:
۱. «اشرار را هلاک می‌کند و نیکان باقی می‌مانند.»
۲. «حدود خداوند بر خلق جاری می‌شود و خداوند حق را به اهلش بر می‌گرداند.»
۳. «حضرت، تمام منافقین را به قتل می‌رساند.»
۴. «حضرت، امر به عدالت دارد و آن را پیاده می‌سازد و نهی از منکر می‌کند و از آن دوری می‌‌جوید.»
۵. «قائم ما به عدالت حکم می‌کند و جور رفع و راه‌ها امن می‌شود.»
و بسیاری از روایات گویای این مطلب است که حضرت هیچ ظلم و فسادی را پایدار نمی‌گذارد و «یملا الارض قسطا و عدلا کما ملئت ظلما و جورا.»
اصول حاکم بر ساختار نظام سیاسی و چارچوب کلی حکومت مهدوی :
۱ـ الهی‌بودن حکومت
۲ـ اسلامی‌بودن قوانین
۳ـ مشروعیت الهی مجریان؛ یعنی مجریان قانون باید افراد صالح و لایق باشند
۴ـ توجه به جایگاه مهم مردم به‌عنوان مبدأ شکل‌‌گیری و کارآمدی همه نهادهای حکومتی
۵ـ نظارت دقیق بر کارگزاران.
ب) ساختارها و نهادهای اداری به مقتضای گستردگی جامعه و زمان و مکان فرق می‌کند.
از روایات بسیاری استفاده می‌شود که روش حکومت امام‌‌زمان(عج) همان روش پیامبر اسلام(ص) است و قرآن را که قانون اساسی حکومتش است، محور قرار داده و آرمانی‌ترین نظام عادلانه را در جهان ایجاد می‌کند.
طبیعی است که براساس دستور قرآن، خیلی از امور را حضرت با مشورت انجام می‌دهد. روایتی از مشورت حضرت با یارانش:
یکی از یاران حضرت، سفیانی را دستگیر می‌کند و هنگام نماز عشاء او را نزد حضرت صاحب‌الامر می‌آورد.
امام(ع)با اصحاب خاص خود مشورت می‌کند و آنان به قتل او رأی می‌دهند، سپس او را می‌کشند.
مأموریت دسته دیگری از اصحاب، نظارت بر عملکرد کارگزاران است. با استفاده از ابزارهای پیشرفته زندگی در عصر حکومت امام زمان(عج)، عالم مانند کف دست دیده می‌شود، از تجاوز و انحرافات جلوگیری می‌‌گردد و این ابزار پیشرفته در خدمت انسان، تقویت ایمان و تربیت بشریت قرار می‌گیرد.
دسته‌ای دیگر فرماندهی ارتش، قضاوت، امامت و حکومت بر شهرها را بر‌عهده دارند.
ما اعتقاد نداریم که حضرت همه کارهای حکومت خویش را با معجزه انجام دهد، بلکه با گماردن عمالی توانمند، مهذب و لایق، کارها را به‌پیش می‌برد. امام صادق(ع) در توصیف آنان می‌فرماید: «نشان سجده بر پیشانی آنها نقش بسته، شیران روز و زاهدان شبند.»
چنین کارگزاران لایقی را جذب می‌کند و دستورمی‌دهد به عدل و احسان عمل و شهرها را آباد کنند. با چنین یارانی، امام(عج) دستگاه قضایی بیدار و آگاهی را به‌وجود می‌آورد که نسبت به مجرمان مراقبت شدید و دقیق دارند و مجرمان نمی‌توانند از عدالت سر باز زنند. ایشان طبق قانون دادرسی حضرت محمد(ص)داوری می‌کند؛ یعنی هم به موازین ظاهری دادرسی قائل می‌شود که آنها عبارتند از اقرار، گواهی گواهان و امثال آن و هم از طرق روانی و علمی برای کشف مجرمان استفاده می‌کند؛ همان امری که از روایات در مورد داوود(ع)نقل شده، که برحسب باطن قضاوت می‌کرده و شاهد و گواه نمی‌خواسته است.بنابراین حضرت برای تحقق‌بخشیدن به اهداف انبیا و اجرای عدالت جهانی از توانمند‌ترین نیروها استفاده می‌کند و خود حضرت بر کارگزارانش مراقبت دارد. مطابق برخی روایات یکی از روش‌های حضرت، دقت حسابرسی نسبت به کارگزاران حکومتش است. روش آن حضرت نسبت به کافران لجوج که قابل هدایت نیستند کشتن و نابود‌کردن است. زیرا دیگر حجت بر نسل بشر تمام شده و روزگار موعظه به پایان رسیده است.