‌سایت بانک جهانی  (worldbank)اخیرا با انتشار گزارشِ «خدمات بی‌حد و مرز: فناوری‌های دیجیتال و اصلاحات سیاستی در شرق آسیا و اقیانوسیه»، از جهش سهم بخش خدمات در اقتصاد دیجیتال در کشورهای این منطقه خبر داده است.

 

به گزارش آی‌تی آنالیز، چکیده این تحقیق نشان می‌دهد، «خدمات، اغلب بخش کند برای نوآوری، دشوار برای تجارت و سخت برای اصلاح شناخته می‌شود اما ترکیب تغییرات فناوری و اصلاحات سیاستی، حوزه خدمات را به پویاترین بخش در بسیاری از اقتصادها تبدیل کرده است. در همین راستا در منطقه شرق آسیا و اقیانوس آرام (EAP)، که به رشد مبتنی بر تولیدات صنعتی شناخته می‌شود، خدمات، هم‌اکنون نقش محرک اصلی توسعه را برعهده دارد.  به نحوی که سهم خدمات در فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال، طی دهه گذشته، به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. اکنون خدمات، حدود ۵۰ درصد مشاغل این منطقه را شامل می‌شود، در حالی که این رقم، ۱۰ سال قبل، ۴۲ درصد بود. همچنین سهم بخش خدمات در رشد بهره‌وری نیروی کار نسبت به بخش تولید در تمام اقتصادهای بزرگ این منطقه، بیشتر بوده است.»

 

•    مفهوم و آثار تحول دیجیتال

به طور کلی تحول دیجیتال نه تنها به بهبود عملیات داخلی و ارائه خدمات بهتر به مشتریان کمک می‌کند، بلکه به عنوان یک راهبرد کلان برای تحول سازمانی عمل می‌کند. سازمان‌ها باید با تغییر رفتار مشتریان و نیازهای بازار همگام شوند و مدل‌های کسب‌وکار خود را بازآفرینی کنند. از جمله راهبردهای مطرح شده، تعریف چشم‌انداز دیجیتال بلندمدت، بازآفرینی مدل‌های کسب‌وکار، تمرکز بر تجربه مشتری، توسعه زیرساخت‌های فناوری و امنیتی، تغییر فرهنگ سازمانی و ایجاد چارچوب‌های حاکمیتی قوی است. همچنین، همکاری با شرکای خارجی و اکوسیستم‌های فناوری برای تسریع تحول دیجیتال ضروری است.

 

آمارهای جهانی مطابق نمودارهای زیر نیز گویای 2 رویداد مهم در خصوص آثار تحولات دیجیتال در دنیاست.

 

 

1-    رشد به مراتب سریع‌تر خدمات بخش فناوری اطلاعات در مقایسه با کل اقتصاد جهانی

 

 

2- حرکت از دیدگاه محصول محور به سمت پلتفرم‌های دیجیتال

 

•    نقش سیاست‌گذاری

 

به همین جهت است که بر اساس توصیه بانک جهانی، برای آزادسازی چرخه مطلوب میان فرصت و توانمندی و تضمین توسعه فراگیر و پایدار در بخش خدمات، سه اقدام سیاستی مدنظر قرار گرفته است:

 

اول: آزاد‌سازی و تنظیم‌گری: کشورها باید همزمان به آزادسازی و تنظیم‌گری بپردازند. داده‌های جدید نشان می‌دهد آزادسازی تجارت خدمات همچنان باید تکمیل شود. با وجود اصلاحات گذشته، بسیاری از کشورها، هنوز رژیم‌های نسبتا محدودکننده‌ای برای تجارت خدمات دارند.

 

دوم: همکاری دولت با بخش خصوصی: دولت‌ها باید با بخش خصوصی همکاری کنند تا زیرساخت‌ها و مهارت‌های لازم برای بهره‌برداری از فرصت‌های نوظهور فراهم شود.

 

سوم: اصلاحات داخلی و همکاری بین‌المللی: اصلاحات یکجانبه داخلی باید با اقدامات همکاری بین‌المللی تکمیل شود تا بتوان شکست‌های بازار خدمات با ابعاد فرامرزی را برطرف کرد.

 

•    تکامل غول‌های ارتباطی از  TelcoبهTechco 

 

اما بررسی مدل‌های جهانی نشان می‌دهد یکی از اصلی‌ترین روش‌های هموارسازی راه برای تحول دیجیتال در دنیا، تکامل و عبور غول‌های ارتباطی از شرکت‌های سابقا شناخته شده به عنوان Telco به شرکت‌های Techco بوده است.

 

در واقع شرکت‌های مخابراتی و ارتباطی از درون به شرکت‌های فناوری تبدیل می‌شوند. یک الگوی چند بعدی جدید از اتصال، راه حل‌های مبتنی بر ابر و یکپارچه سازی سیستم و خدمات میزبانی، مدل سنتی فروش دقیقه و مدیریت اشتراک‌ها را جذب می‌کند.

 

در همین رابطه نشریه فوربس در گزارشی به تحلیل این روند پرداخته و می‌نویسد، این گام‌ها متعدد هستند و اپراتورهای ارتباطی را ملزم می‌کند که مدرن‌ترین فناوری‌ها و مدل‌های کسب‌وکار را برای ماندن در رقابت و موفقیت در میان یک اقتصاد دیجیتالی که به سرعت در حال تغییر است، بپذیرند.

 

اپراتورهای مخابراتی می‌دانند که باید فوراً نوآوری کنند تا در دنیای جدید دیجیتالی شدن کسب و کار عقب نمانند. رشد سریع اپلیکیشن‌های تشنه‌ داده، ظهور انفجاری اینترنت اشیا (IoT) و مشتریان بیشتر و بیشتری که خواستار تعامل دیجیتالی با کسب‌وکارها هستند، شرکت‌های مخابراتی را به تکاپو برای مدل‌های تجاری جدید و پایدار می‌اندازد. 

 

به همین جهت شرکت‌ها از فناوری‌های جدیدی مانند ابر، کلان داده و هوش مصنوعی برای تبدیل شدن سریع به شرکت‌های فناوری استفاده می‌کنند.

 

•    اجزای کلیدی مدل  TechCo

 

-    فناوری ابری: برای موفقیت، اپراتورهای ارتباطی به چابکی و مقیاس‌پذیری خدمات ابری نیاز دارند که به آن‌ها اجازه می‌دهد خدمات جدید را راه‌اندازی کنند و به سرعت به افزایش تقاضا پاسخ دهند. آنها همچنین می‌توانند هزینه‌های سرمایه‌ای و هزینه‌های عملیاتی را با استفاده از زیرساخت‌های ابری برای مدیریت داده‌ها و استقرار برنامه‌ها به طور موثرتر کاهش دهند.

 

-    هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: AI/ML بهبود مدیریت شبکه را با تعمیر و نگهداری پیش‌بینی‌کننده و تشخیص خودکار خطا و همچنین تجربه مشتری شخصی‌تر با تجزیه و تحلیل پیشرفته و اتوماسیون هوشمند امکان‌پذیر می‌سازد.

 

-    اکوسیستم‌های دیجیتال و مشارکت: بسیاری از شرکت‌های مخابراتی با ارائه‌دهندگان فناوری و پلتفرم‌های خدمات دیجیتال همکاری می‌کنند تا خدمات خود را از لایه‌های ارتباطی خالص به ارائه خدمات ابری، امنیت سایبری و خدمات اینترنت اشیا گسترش دهند.

 

•    موارد استفاده در تحول از Telco به Techco

 

شرکت‌های مخابراتی در سراسر جهان در حال تبدیل شدن به شرکت‌های فناوری هستند، همانطور که تعداد فزاینده‌ای از اتحادها و ادغام‌های فناوری شاهد آن است. همکاری‌های Vodafone با Google Cloud و Microsoft تصویری از گرایش مخابرات به فناوری را نشان می‌دهد که در آن ارائه‌دهندگان خدمات از فناوری امروز برای اختراع مجدد خود و قابلیت‌هایشان استفاده می‌کنند و در ادامه برخی نمونه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.

 

-    استراتژی ابری Orange با  Microsoft Azure

 

همکاری Orange با مایکروسافت Azure، گامی‌ مهم در تبدیل آن از یک اپراتور مخابراتی به یک شرکت متمرکز بر فناوری، با تاکید بر پذیرش ابر و خدمات دیجیتالی پیشرفته است.

 

طبق این قرارداد،Orange  سیستم‌های عملیاتی مختلف و پلت‌فرم‌های خدمات مشتری را با هدف تقویت کارایی عملیاتی و مقیاس‌پذیری، به محیط ابری Azure انتقال داده است. این اقدام استفاده از هوش مصنوعی و قابلیت‌های یادگیری ماشینی Azure را برای اصلاح تعامل با مشتری و بهینه‌سازی مدیریت شبکه تسهیل می‌کند. با استفاده از هوش مصنوعی،Orange  می‌تواند تقاضاهای شبکه را پیش‌بینی کند و تنظیمات بلادرنگ را پیاده‌سازی کند، بنابراین قابلیت اطمینان خدمات و تجربه کاربر را افزایش می‌دهد.

 

علاوه بر این، این مشارکت شامل توسعه راه‌حل‌های اینترنت اشیا در بخش‌هایی مانند مراقبت‌های بهداشتی و شهرهای هوشمند، با استفاده از زیرساخت ابری قوی Azure است. این امر Orange را قادر می‌سازد تا حجم وسیعی از داده‌ها را به‌طور مؤثر پردازش کند، که منجر به خدمات نوآورانه‌ای می‌شود که اتصال کاربران را بهبود می‌بخشد و پیشنهادات دیجیتال را گسترش می‌دهد. از طریق این ابتکار،Orange  قصد دارد نه تنها عملیات خود را ساده کند، بلکه همچنین موقعیت خود را به عنوان یک پیشتاز در تحول دیجیتال ارتقا دهد.

 

-    استراتژی دیجیتال جامع AT&T با مایکروسافت

 

قرارداد AT&T با مایکروسافت نیز بیانگر حرکت این اپراتور مخابراتی به دنیای مهاجرت ابری و یکپارچه سازی هوش مصنوعی بود. طبق مفاد قرارداد،AT&T  چندین برنامه زیرساخت غیرشبکه خود را به عنوان بخشی از پروژه مشترک «ابر هیبریدی» به Azure منتقل کرد.

 

هدف ساده‌سازی زیرساخت  AT&T، کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش چابکی عملیاتی از طریق برنامه خدمات و ابزارهای هوش مصنوعی Azure بود. این اتحاد استراتژیک به AT&T این توانایی را می‌دهد تا از طریق استفاده از Azure، برای مثال، هوش مصنوعی را برای پیکربندی و بهینه‌سازی شبکه‌ها برای بهره‌گیری از فناوری 5G، ساده‌تر کند و خدمات را سریع‌تر اجرا کند. هوش مصنوعی که AT&T استفاده می‌کند، بار شبکه و مدیریت ترافیک داده در زمان واقعی را پیش‌بینی می‌کند و با اجتناب از ازدحام شبکه، جنبه قابلیت اطمینان خدمات مخابراتی را بهبود می‌بخشد.

 

علاوه بر این، AT&T راه حل‌های «محاسبات لبه» را که مستلزم استقرار منابع محاسباتی نزدیک به منبع داده یا کاربر نهایی بود به کمک مایکروسافت پیش می‌برد. این رویکرد برای کاربردهای کم تاخیر مانند واقعیت افزوده و واقعیت مجازی بسیار سودمند است. 

 

برای AT&T، این بدان معناست که پردازش داده‌های نزدیک‌تر به کاربر می‌تواند منجر به خدمات سریع‌تر و «پاک‌تر» شود که می‌تواند برای کمک به بهبود تعامل با مشتری برای برنامه‌های کاربردی مورد استفاده در ارائه خدمات بلادرنگ استفاده کند.

 

در کنار این تحولات درون‌سازمانی حرکت به سمت توسعه تحول دیجیتال از طریق سرمایه‌گذاری، خرید و مشارکت در توسعه خدمات دیجیتال نیز با شتاب فراوان در حال اجراست.

 

•    تحول دیجیتال و همراه اول

 

در ایران نیز همراه اول به عنوان بزرگترین اپراتور کشور و منطقه، همسو با اپراتورهای بزرگ و رویه‌های جهانی از حدود 5 سال قبل که چشم‌انداز تحول دیجیتال را در دستور داشت، در حال تکامل از یک شرکت مخابراتی (Telco) به یک شرکت فناوری (Techco) است.

 

به عبارت دیگر نهضت تحول دیجیتال همراه اول از سال 1398 در سه سطح «درون سازمانی»، «برون سازمانی» و «زیرساخت شبکه» آغاز شد که در برنامه استراتژیک لایه Beyond Core نیز با نگاه به همین این بُعد درنظر گرفته شد.

 

به همین جهت این اپراتور ارتباطی، حرکت اول را برای تحقق و تقویت کسب و کارهای دیجیتال به صورت مستقل در دستور کار قرار داد تا با بهینه سازی ساختار سازمانی، تحول درون سازمانی را سریع‌تر محقق کند. به عبارت دیگر همراه اول یک راهبرد متکی بر تحول دیجیتال را در سه لایه کسب و کار اصلی، نزدیک به کسب و کار اصلی و فراتر از کسب و کار اصلی تدوین کرد که از طریق آن به مهم ترین و بزرگترین پیشران تحول دیجیتال برای مشتریان، سازمان‌ها، صنایع و دولت ایران مبدل شده و همچنین در افق آن، یکی از حامیان اصلی رشد و توسعه اکوسیستم دیجیتالی ایران شود.

 

اکنون این چشم‌انداز که فهرست بلندی از ایجاد و خرید بخشی یا کلی سهام پلتفورم‌ها و استارت‌آپ‌های متعدد را شامل شده و بزرگترین آن نیز به خرید 40درصد از سهام دیجی‌کالا رسیده است، تحول مهمی در رشد سریع بخش خدمات دیجیتال به عنوان موتور محرک تحول اقتصادی محسوب می‌شود.

 

لذا امروز حاصل چشم‌انداز و استراتژی تحول دیجیتال همراه اول با بهره‌گیری از گسترده‌ترین شبکه ارتباطی و بالاترین مشترک اینترنتی کشور و همراهِ بزرگ خدمات و کسب‌وکارهای دیجیتال، نشان از موفقیت این رویکرد دارد که تداوم این امر تسهیل‌گری سیاست‌گذاران برای هموارسازی مسیر و توسعه بازار به خارج از مرزهای کشور را می‌طلبد.