به گزارش خبرگزاری تسنیم از الیگودرز، در کوهستان‌های زاگرس، جایی که پیچیدگی‌های جغرافیایی و تاریخی تنیده با سنت‌های دیرینه است، یک رسم کهن همچنان در بین مردم لرستان و دیگر ایلات عشایری رواج دارد: «خون‌بس» یا صلح و سازش.
خون‌بس به معنای صلح میان دو طرف درگیری یا قتل است که در آن خانواده مقتول با دریافت دیه یا شرایطی خاص، از انتقام و خون‌خواهی خود دست می‌کشند و صلحی میان طرفین برقرار می‌شود.
سنت خون‌بس در ایران در میان عشایر و ایلات بختیاری و لرستان جایگاه ویژه‌ای داشته است. در روزگاری که دولت‌های مرکزی قدرت چندانی در کنترل اختلافات محلی نداشتند، این خود مردم بودند که برای حفظ امنیت و همبستگی اجتماعی، میانجی‌گری می‌کردند.
در بسیاری از موارد، یک قتل یا درگیری می‌توانست شکاف‌های عمیقی در جامعه محلی ایجاد کند و ثبات منطقه را به خطر بیندازد. در چنین شرایطی، نقش میانجی‌گران و متنفذین محلی پررنگ می‌شد.
بسیاری از این میانجی‌گران از جایگاه مذهبی و اجتماعی خاصی برخوردار بودند و سخنانشان برای مردم حجت محسوب می‌شد. این فرآیند صلح و سازش، که گاهی اوقات ماه‌ها و حتی سال‌ها به‌طول می‌انجامد، نیازمند درک عمیق از سنت‌های قبیله‌ای و روابط پیچیده اجتماعی است.
صلح پس از 4 سال
سنت خون‌بس تا دوران معاصر نیز ادامه یافته است. در سال‌های اخیر، دادگستری لرستان و نهادهای قضایی تلاش کرده‌اند تا از ظرفیت این فرهنگ کهن برای کاهش پرونده‌های قتل و نزاع‌های خانوادگی استفاده کنند.
نمونه‌ای از این رویکرد را می‌توان در ماجرای اخیر الیگودرز مشاهده کرد، جایی که یک پرونده قتل پس از چهار سال، با میانجی‌گری بزرگان و مقامات محلی، به صلح و آشتی ختم شد.
ماجرا از چهار سال پیش آغاز شد، زمانی که یک درگیری شخصی منجر به قتل شد و خانواده مقتول، خواهان قصاص بودند. بزرگان و معتمدین بختیاری به‌میان آمدند و پس از جلسات متعدد، توانستند خانواده مقتول را به بخشش متقاعد کنند.
مراسم صلح در مسجد حضرت سیدالشهدا برگزار شد، جایی که صدها نفر از مردم، مقامات قضایی و بزرگان قوم گرد هم آمدند تا شاهد پایان یک اختلاف و آغاز فصلی جدید از همزیستی باشند.
حجت‌الاسلام مهدی سرلک، امام جمعه الیگودرز، که در این مراسم حضور داشت، این اتفاق را تجلی فرهنگ والای بختیاری دانست و تأکید کرد که چنین رویدادهایی نشان‌دهنده روحیه صلح‌طلبی و ارزش‌های انسانی در این قوم است.
4 مراسم صلح در یک سال
سعید قدم‌پور، رئیس دادگستری الیگودرز، نیز اعلام کرد که این پرونده یکی از قدیمی‌ترین موارد در حوزه صلح و سازش بود و جلسات متعددی با حضور بزرگان بختیاری و معتمدین محلی برگزار شد تا زمینه جلب رضایت اولیای دم فراهم شود.
اما این تنها پرونده‌ای نبود که با روش صلح و سازش به سرانجام رسید. قدم‌پور توضیح می‌دهد که در سال جاری، چهار پرونده قتل دیگر نیز به همین شیوه مختومه شده‌اند.
خون‌بس تنها یک سنت محلی نیست، بلکه نمادی از ظرفیت جوامع بومی برای حفظ صلح و جلوگیری از فروپاشی اجتماعی است. این رسم که قرن‌ها پابرجا مانده‌است، همچنان به‌عنوان یکی از موثرترین راهکارهای حل‌وفصل اختلافات در میان عشایر زاگرس شناخته می‌شود و شاید بتواند الگویی برای سایر مناطق باشد که درگیر نزاع‌های طولانی‌مدت هستند.
انتهای پیام/ 644/
∎