گروه بین الملل: در ۲۹ اسفند ۱۳۸۱، ایالات متحده به بهانه داشتن سلاحهای کشتارجمعی، جنگی ویرانگر را علیه عراق آغاز کرد؛ جنگی که به سقوط صدام حسین انجامید و منطقه را دستخوش تحولات عمیقی کرد. اما پیش از این حمله، عراق روند خلع سلاح خود را آغاز کرده بود. بغداد در پاسخ به فشارهای بینالمللی، موشکهای «الصمود ۲» را منهدم کرد و اجازه بازرسیهای سازمان ملل را داد. این اقدامات در ظاهر میبایست زمینه را برای رفع تحریمها و بازگشت عراق به جامعه جهانی هموار میکرد، اما تنها ۱۱ روز پس از انهدام آخرین موشکها، ایالات متحده به عراق حمله کرد.
به گزارش بولتن نیوز، در سالهای اخیر، ایران نیز تحت فشارهای مشابهی قرار گرفته است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا، پس از خروج از برجام، بارها پیشنهاد کرد که ایران برنامه موشکی خود را کنار بگذارد تا امکان توافق و لغو تحریمها فراهم شود. پیام او روشن بود: «خلع سلاح کنید، وگرنه حمله میکنیم.» این همان الگویی بود که پیشتر در مورد عراق به کار گرفته شد.
اما تجربه عراق چه درسی برای ایران دارد؟ عراق در برابر فشارهای آمریکا تسلیم شد و سلاحهای خود را نابود کرد، اما نتیجه چه شد؟ واشنگتن با وجود انجام تمام خواستههایش، بهانههای جدیدی برای جنگ پیدا کرد و در نهایت عراق را مورد حمله قرار داد. حال این پرسش مطرح میشود: اگر ایران هم به خواستههای مشابه آمریکا تن دهد، آیا تضمینی وجود دارد که سرنوشت متفاوتی در انتظارش باشد؟
برنامه موشکی ایران یکی از مهمترین ارکان قدرت دفاعی کشور محسوب میشود. در حالی که مقامات آمریکایی و برخی کشورهای اروپایی آن را تهدیدی برای ثبات منطقه میدانند، ایران این توانایی را بهعنوان یک ابزار بازدارنده و عامل حفظ امنیت ملی خود میبیند. تجربه جنگ ایران و عراق، که در آن ایران هدف حملات موشکی گسترده قرار گرفت و فاقد توان دفاعی متقابل بود، باعث شد که تهران توسعه موشکی را در اولویت قرار دهد.
درسی که از عراق میتوان گرفت، این است که در سیاست بینالملل، صرف خلع سلاح یا امتیازدهی، تضمینی برای جلوگیری از جنگ نیست. آمریکا ممکن است امروز خواستار توقف برنامه موشکی ایران باشد، اما فردا بهانهای دیگر، مانند تغییر نظام سیاسی یا نفوذ منطقهای ایران، را مطرح کند.
امروز، ایران در برابر انتخابی سرنوشتساز قرار دارد. مسیر بغداد که به جنگ و اشغال ختم شد، نمونهای هشداردهنده است که نشان میدهد اعتماد به وعدههای آمریکا بدون دریافت تضمینهای محکم، میتواند عواقب جبرانناپذیری داشته باشد.
در نهایت، آنچه در عراق رخ داد، نه نتیجه خلع سلاح، بلکه حاصل یک تصمیم ژئوپلیتیک از سوی آمریکا برای تغییر موازنه قدرت در منطقه بود. بنابراین، برای ایران مهم است که در تحلیل پیشنهادهای مشابه، نگاهی تاریخی و راهبردی داشته باشد و تصمیمی بگیرد که امنیت و منافع ملی را در بلندمدت تضمین کند.