ایشان با اشاره به آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع)، صبر و مقاومت را از مهمترین ویژگیهای منتظران ظهور برشمرده و تأکید کردهاند چگونگی مواجهه مؤمنانه با ابتلائات، زمینهساز تحقق قیام جهانی حضرت حجت(عج) خواهد بود. در ادامه متن کامل این یادداشت را میخوانید.
در پهنه هستی، نغمه جاودانهای طنینانداز است که طلوع موعودی را نوید میدهد که ظلمت را از جهان خواهد زدود و پرچم عدالت و معنویت را بربلندای بام هستی خواهد افراشت.
این نغمه، نغمه مهدویت است؛ نغمهای که در جانِ مؤمنان، شور و اشتیاق را بیدار میکند و نویدبخشِ آیندهای روشن و سرشار از امید و رستگاری است. یکی از عرصههای تجلی این نغمه آسمانی آیات قرآن کریم است که در آن نوری خاص بر تاریکیِ جهل و گمراهی تابیده است و آیندهای روشن برای بشریت نوید میدهد.
این گوهرهای ناب از نغمه مهدویت توسط عالمان به قرآن یعنی ذوات مقدس اهل بیت(ع) تبیین شده و مراجعه به آنها دریچهای است که به سوی فهم عمیقتر این کتاب الهی و اتصال به معارف ناب آن گشوده میشود.
در ایام پربرکت نیمه شعبان که مقارن با هزار و صد و نود و یکمین سالروز میلاد خجسته ولی عصر(عج) است بهترین عرض ارادت به ساحت مقدس امام زمان(عج)، تلاش برای ایجاد اوصاف و ویژگیهای یاوران آن حضرت در خود است و بهترین منبع برای فهم و برداشت این ویژگیها مراجعه به آیات نورانی قرآن است.
از مهمترین اوصاف و ویژگیهای یاوران موعود که در دوره حاضر اهمیت مضاعفی دارد صبر و مقاومت است.
خدای سبحان در آیه ۱۵۵ سوره مبارکه بقره ضمن اشاره به سنت قطعی خود درباره مورد آزمایش قرار گرفتن مردم در جریان زندگی مادی دنیا، برخی از مهمترین عرصههای امتحانهای الهی را مواجهه انسانها با ترس، گرسنگی، کمبود در اموال، نارساییهای جسمی و کاهش در محصولات برشمرده و به استقامتکنندگان در برخورد با این آزمایشها بشارت داده است: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ».
صرف نظر از بحثهای مختلفی که درباره چرایی امتحان بندگان توسط خداوند، معنا و مفهوم آزمایش نسبت به ذات اقدس پروردگار، آثار و نتایج امتحانهای الهی و راه سربلندی و پیروزی در آزمایشها توسط مفسران بیان شده، در چند روایت تحقق خارجی عرصههای امتحانی مورد اشاره در آیه به عنوان علایم ظهور امام زمان(عج) و متعلق به بشارت پروردگار در عبارت «وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ»، قیام و خروج آن حضرت معرفی شده است.
از جمله در روایتی از امام صادق(ع) که ابوبصیر آن را نقل کرده، آمده است که حضرت ضمن خواندن آیه مورد بحث فرمود: «ناگزیر باید پیش از آمدن قائم سالی باشد که مردم در آن سال گرسنه بمانند و آنان را ترسی سخت از کشتار، کاهش در مالها، کم شدن عمرها و محصولات فراگیرد که این در کتاب خداوند بسیار آشکار است». (البرهان، ج۱، ص۳۵۸)بیشتر مفسران با توجه به روایت مورد اشاره، تحقق عرصههای امتحانی پیشگفته را در شمار علایم ظهور دانستهاند؛ گرچه این معنا صحیح است اما توجه عمیق به آیه و روایت، گویای این حقیقت است که آنچه در کنار بروز علایم ظهور، عامل تحقق قیام جهانی حضرت حجت بن الحسن(عج) است، مقاومت و صبر مؤمنان در برابر این ابتلائات است.
روایت دیگری که مواجهه مردم با امتحانهای پروردگار را جزو نشانههای قیام حضرت مهدی(عج) معرفی میکند؛ روایت محمد بن مسلم از حضرت صادق(ع) است.
ایشان در این روایت میفرمایند: «پیشاپیش قیام قائم نشانههایی خواهد بود؛ گرفتاریهایی که از جانب خدا برای بندگان مؤمنش است. محمد بن مسلم میگوید از حضرت پرسیدم: آن گرفتاریها چیست؟ امام با اشاره به آیه مورد بحث فرمود: یعنی حتماً مؤمنان را به چیزی از ترس یعنی از پادشاهان فلان خانواده در پایان سلطنتشان؛ و گرسنگی یعنی با گرانی قیمتشان؛ و کمبود ثروتها یعنی تباهی بازرگانی و کمسود بودن تجارتها؛ و جانها یعنی مرگ زودرس؛ و میوهجات یعنی کم شدن کشاورزی و کمبود برکت میوهها آزمایش خواهیم کرد؛ و در چنین هنگامی به بردباران مژده بده به خروج حضرت قائم(عج)». (البرهان، ج۱، ص۳۵۸)
در مقام تحلیل و تبیین هر چه روشنتر این مفهوم بیان میکنیم که از یک سو خاصیت نوع بشر این گونه است که در مواجهه با ابتلائات و سختیها درصدد رفع مشکل برمیآید. از سوی دیگر منشأ بسیاری از مشکلات اقتصادی انسانها؛ توطئهها و نقشههای شوم عناصر جبهه استکبار و ضددین است. از این رو سادهترین راه حل برای رفع مشکلات و مصائب، سازش با عناصر پیشگفته و وابستگی به ایشان است. در این میان مقاومت و صبوری اهل ایمان در تحمل فشارها و مشکلات، با عدم وابستگی به دشمنان خدا موجبات برچیده شدن جبهه استکبار و فراهم آمدن مقدمات تحقق دولت حقه الهیه را فراهم میکند.
بنا بر تحلیل مورد اشاره، خود ابتلائات مذکور در آیه برای مؤمنان، امتحان الهی نیست، به طوری که عامل به وجود آمدن این مشکلات و تنگناها ذات اقدس پروردگار باشد. بلکه نحوه و کیفیت مواجهه و برخورد اهل ایمان با این مشکلات که توسط عناصر ضدخدا به وجود میآید معیار و ملاک آزمایش الهی است. امر پروردگار به مؤمنان برای کمک گرفتن از دو جریان صبر و نماز در آیه ۱۵۳ همین سوره که میفرماید: «یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبر وَ الصَّلَوه» نیز میتواند به عنوان مؤید همین تحلیل مورد توجه قرار گیرد.