به گزارش قدس خراسان، همزمان با ورود جبهه هوای سرد در ابتدای هفته چهارم بهمن، مدارس و اداره‌های ۲۶ استان در کشور تعطیل شد و این تعطیلی با تغییر تعداد استان‌ها، به اواخر هفته کشید. با احتساب جمعه ۱۹و دوشنبه ۲۲بهمن که تعطیلی رسمی کشور است، در عمل تا امروز بیشتر استان‌ها با ۶ روز تعطیلی روبه‌رو بودند؛ اما اینکه تعطیلی‌های اخیر به چه میزان توانسته در صرفه‌جویی مصرف گاز مؤثر واقع شود و ما را از شرایط بحرانی خارج کند، موضوعی است که در این گزارش به آن می‌پردازیم.
۲میلیون مترمکعب گاز صرفه‌جویی شده است
مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی در گفت‌وگو با قدس خراسان درباره میزان صرفه‌جویی در مصرف گاز در استان گفت: براساس اندازه‌گیری‌های صورت گرفته، برآورد ما این است که به ازای هر روز تعطیلی، ۲میلیون مترمکعب صرفه‌جویی در مصرف گاز استان ایجاد شده است.
به گفته حسن افتخاری، تعطیلی در این شرایط می‌تواند دلایل فراوانی داشته باشد که در هر صورت افزون بر تصمیم‌گیری در استان، باید به تأیید کارگروه ملی مدیریت مصرف انرژی در تهران نیز برسد.
دستگاه‌های خاطی اخطار دریافت کردند
با این حال صرفه‌جویی صحیح و مصرف بهینه علاوه بر اجرا، به نظارت هم نیاز دارد که در این‌باره نیز مدیرکل دفتر فنی و امور عمرانی استانداری خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما اعلام کرد بر اساس گزارش تیم‌های نظارتی، در این ایام دستگاه‌هایی که فعالیت داشتند، اخطارهای لازم را دریافت کرده و تعطیل شدند.
محسن شریفی با بیان اینکه دستگاه‌های خدماتی و امدادی موظف به خدمت‌رسانی بودند، افزود: حسب مصوبه کارگروه مدیریت مصرف انرژی، سایر دستگاه‌ها تعطیل بودند و مسائل نظارتی بر این روند توسط شرکت‌های گاز و برق به صورت روزانه در مورد اداره‌های مختلف و تمام مکان‌هایی که موظف به تعطیلی و صرفه‌جویی در مصرف بودند، صورت گرفت.
تکالیف بر زمین مانده قانونی برای مصرف انرژی
به نظر می‌رسد توجه به اینکه چه نوع و شیوه‌ای از صرفه‌جویی، مناسب شرایط کنونی کشور است، می‌تواند ما را در مسیر درست‌تری قرار دهد؛ مدیرعامل خانه هم‌افزایی انرژی و آب در این‌باره به خبرنگار ما گفت: مطابق مطالعات ما، مسئله صرفه‌جویی باید در اجزای مختلف یک پازل بزرگ اتفاق بیفتد که شامل ارکانی مانند مردم، بخش خصوصی و صنایع، دستگاه‌های اجرایی و دولتی و همه مجموعه‌های مصرف‌کننده در سطح کشور است.
محمدرضا فلفلانی با اشاره به وجود قوانین و مقررات متنوع در زمینه مدیریت مصرف انرژی افزود: این قوانین ضمن ایجاد ساختار قانونی برای مصرف بهینه می‌تواند به پیشگیری از وقوع شرایط اضطراری و بحرانی منجر شود. قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی، فصل نهم قانون برنامه هفتم توسعه و قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، تکالیف بر زمین مانده ما در این زمینه است که اجرا نمی‌شود.
عارضه نبود شفافیت و تفسیرپذیر بودن قوانین
وی درباره علت و ریشه این اتفاق بر دو موضوع تأکید و خاطرنشان کرد: در ماده ۲۵ قانون بهبود محیط کسب و کار یک آیین‌نامه اجرایی وجود دارد ولی مباحث این آیین‌نامه خیلی شفاف نیست و این نبود شفافیت یا تفسیرپذیر بودن برخی از تبصره‌ها در این قوانین و مقررات، یک عارضه است.
مدیرعامل خانه هم‌افزایی انرژی و آب با اشاره به معضل ترسیم اهداف خوشبینانه و رؤیایی تأکید کرد: برخی اهداف کمی مندرج در قانون برنامه هفتم توسعه قابل دستیابی نیست یا دستیابی به آن‌ها بسیار سخت و دشوار است و تحقق آن‌ها می‌تواند با مشکلات متنوع و قابل بحثی روبه‌رو شود.
اقدام عاجل
فلفلانی با بیان اینکه این نوع تعطیلی یک اقدام عاجل است، گفت: تعطیلی در شرایط اضطراری جامعه برای نظام مدیریت انرژی تعریف شده؛ اما چگونگی این تعطیلی‌ها نیز با توجه به چالش‌های کنونی جامعه بسیار حائز اهمیت است. تعطیلی پیاپی، متوالی و مستمر قاعدتاً ریسک‌های بیشتری نسبت به تعطیلی‌های پراکنده دارد.
وی با بیان اینکه تعطیلی‌های متوالی نسبت به تعطیلی‌های پراکنده در طول ماه آسیب بیشتری به اقتصاد کشور وارد می‌کند، افزود: سرما یک معیار و عامل برای تعطیلی‌هاست که منجر به افزایش مصرف و در نتیجه تأمین نشدن سوخت برای نیروگاه‌ها می‌شود؛ اما این پرسش مطرح است که آیا نمی‌توانیم منابع را به گونه‌ای مدیریت کنیم که در چنین شرایطی دچار تعطیلی‌های پیاپی نشویم؟ می‌توان در شرایط عادی یک روز را برای تأمین ذخایر تعطیل کرد تا اگر یک هفته متوالی هوا سرد شد، ذخایری داشته باشیم.
ریسک بالای تعطیلی‌های پیاپی
مدیرعامل خانه هم‌افزایی انرژی و آب بیان کرد: تعطیلی‌های پیاپی چند روزه، خطرپذیری بالایی را به بخش خصوصی تحمیل می‌کند. متأسفانه حیات و فعالیت بخش خصوصی تا حدی به بخش دولتی گره خورده و اگرچه این تعطیلی‌ها برای بخش دولتی است؛ اما طیف وسیعی از شرکت‌های پیمانکاری و صنایع نیز که در ارتباط با شرکت‌های دولتی هستند، عملکردشان مختل می‌شود.
فلفلانی با اشاره به ضرورت بازمهندسی فرایندها گفت: در مجموعه دستگاه‌های اجرایی کشور باید فرایندهای رو به مردم، مصرف کننده یا ذی‌نفعان نهایی به گونه‌ای بازمهندسی شود که این تعطیلی‌ها کمترین آسیب را به بخش‌های مختلف به ویژه مردم وارد کند. کمترین اتفاق این است که فرایندها بتوانند در بسترهایی که از پیش الکترونیکی‌سازی شده، باز هم تداوم داشته باشند و خدمت‌رسانی همانند سابق توسط همه دستگاه‌های اجرایی کشور انجام و همه امور رتق و فتق شوند.
اطلاع رسانی ضعیف
به گفته وی، اطلاع‌رسانی درباره شاخص‌های کمی و کیفی و آمار و ارقام در این زمینه بسیار کم است و دستگاه اجرایی، مرکز آمار ایران و مجموعه‌های متولی این موضوع، کمتر عموم مردم را در جریان آمار و اطلاعات شاخص‌های عملکردی و عملیاتی قرار می‌دهند که این نیز یک آسیب بوده و انجام آن مستلزم وجود یک شفافیت است. مردم باید از روند تصدیق و صحه‌گذاری بر داده‌ها، مکانیزم محاسباتی و روند تبدیل داده به اطلاعات در شرکت‌ها نیز مطلع شوند تا اگر عددی اطلاع‌رسانی شد، برای مردم باورپذیر باشد.
مدیرعامل خانه هم‌افزایی انرژی و آب افزود: فرایندهای شرکت‌های گاز و برق در این زمینه‌ها الکترونیکی‌سازی شده و اعداد هم اعدادی است که عموماً بدون دخالت انسان توسط سامانه‌ها بیان می‌شود. بنابراین می‌تواند قابل اعتماد باشد ولی این نوع موضوعات متأسفانه به خوبی اطلاع‌رسانی نمی‌شود.
لطفاً قوانین به کارگیری تجدیدپذیرها اجرا شود
در حال حاضر شرایط انرژی در کشور به گونه‌ای است که تنها راه پیش روی مسئولان برای فرار از بحران، تعطیلی است. در زمان‌هایی که باید با به کارگیری فکر و دانش برای امروز خود برنامه‌ریزی می‌کردیم، دست روی دست گذاشته و با این تصور که فعلاً انرژی فسیلی داریم، اقدام مؤثری برای دستیابی و به کارگیری سایر انرژی‌ها انجام ندادیم. اگرچه همین حالا نیز بسیار دیر است؛ اما کمترین کار این است که با اقدام‌های سنجیده خود کمک کنیم آسیب‌ها چند برابر نشود. توجه به انرژی تجدیدپذیر و پیگیری اجرای قوانین مربوط به به‌کارگیری تجدیدپذیرها از جمله موضوعات مهم و ضروری این روزهاست که باید به آن توجه شود.
همچنین برای مؤثر واقع‌شدن تعطیلی‌های پیاپی که آسیب‌های مختلف آن را همه مردم به جان خریدند، مسئله نظارت بر ارگان‌ها باید بیش از پیش جدی گرفته شود تا اداره‌های دولتی موظف به تعطیلی، کاملاً قانون را اجرا کنند. با توجه به سیستم‌های مرکزی گرمایش نمی‌توان انتظار داشت حتی با یک چراغ روشن در یک اداره، صرفه‌جویی به درستی انجام شود و در نهایت باید دید خسارت این تعطیلی‌ها به مردم، تولید و صنعت، تا چه حدی است و آیا کسی پاسخگوی این میزان از عقب‌افتادگی‌ها هست؟