به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر سال ۱۳۶۴ فعالیت خود را با عنوان «جشنواره سرود و آهنگ‌های انقلابی» آغاز کرد. این رویداد ملی به مدت چهار سال با همین نام به فعالیت خود ادامه داد و در آن سال‌ها تنها محملی محسوب می‌شد که اهالی فن موسیقا می‌توانستند به اجرای برنامه و برگزاری کنسرت بپردازند.
چهار سال پس از برگزاری «جشنواره سرود و آهنگ‌های انقلابی»، این رویداد با عنوان «جشنواره موسیقی فجر» به فعالیت خود ادامه داد که با پایان هشت سال جنگ تحمیلی نیز همراه بود. این رخداد آغازی دوباره برای این جشنواره بود.
در دوره پنجم، جشنواره برای نخستین بار دارای «لوگو» شد و نمادهایی پیدا کرد و دو سال بعد یعنی در ۱۳۷۰ جشنواره برای نخستین بار به‌صورت بین‌المللی برگزار شد و علاوه بر گروه‌های داخلی در سبک‌های گوناگون، چند گروه خارجی نیز در جشنواره حاضر شدند، این رویداد موسیقایی شکل گسترده‌تری به خود گرفت، در آن سال بیشتر تلاش شد تا موسیقی کشورهای مسلمان محور فعالیت‌های بخش بین‌الملل قرار گیرند و در همین راستا بخش «معرفی موسیقی ملل مسلمان» شکل گرفت که در آن برترین چهره‌های موسیقی جهان اسلام حضور داشتند.
در این دوره یک گروه موسیقی از تاجیکستان (گروه آدینه هاشم‌اُف و گروه دولتمند خالُف)، یک گروه از هند با رهبری بسم‌الله‌خان و هابیل علی‌اُف از جمهوری آذربایجان با آواز نصرالله ناصح‌پور به اجرای برنامه پرداختند.
ماهیت «بین‌المللی» جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر در دوره‌هایی با حذف عنوان «بین‌الملل» روبه‌رو شد، اما از جشنواره سی‌ونهم به ماهیت اصلی خود برگشت.
بخش «ویژه بانوان» در جشنواره موسیقی فجر
از سال ۱۳۷۶، در سیزدهمین جشنواره برای نخستین بار بخش‌های دیگری به جشنواره اضافه شد. در این سال گروه‌های موسیقی بانوان پس از حدود ۲ دهه سکوت توانستند به اجرا در بخش «ویژه بانوان» بپردازند.
این بخش در سال‌های بعد نیز کماکان در جشنواره حضور داشت و البته مدتی بعد از آن به عنوان جشنواره‌ای مستقل با عنوان «گُل یاس» به فعالیت خود ادامه داد. در پانزدهمین دوره جشنواره، برای نخستین بار ۱۰ کشور از کشورهای صاحب تمدن و موسیقی در جشنواره شرکت کردند. این تغییرات در ساختار جشنواره در سال‌های بعد نیز ادامه داشت؛ به طوری که سال بعد از آن نیز بخش‌های دیگری به تدریج به جشنواره اضافه شد.
از دوره بیستم نگاه جشنواره به طور خاص به نشست‌های پژوهشی در موسیقی معطوف و در دوره بیست‌وسوم بخش «رقابتی» در جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر راه‌اندازی شد.
در دوره‌های بعدی نیز موضوع جوان‌گرایی به عنوان محور اصلی جشنواره مطرح شد تا دوره‌های بعد که با عنوان «نسلی دیگر» جایگاه ویژه یافت.
اضافه شدن «جایزه باربد»
در سی‌ویکمین دوره از این رخداد موسیقایی، با نگاهی به تجربیات سال‌های گذشته، تلاش شد با حضور گروه‌های حرفه‌ای و اضافه شدن «جایزه باربد» برای انتخاب بهترین آثار تولیدی، ضمن توجه ویژه به بخش تولید، تلاش‌هایی در خصوص اعتباربخشی به این رخداد مهم انجام شود.
این جشنواره در بخش رقابتی جایزه باربد، بخش غیررقابتی، جایزه موسیقی و ترانه، جایزه موسیقی و رسانه و نشست‌های پژوهشی برگزار می‌شود.
بخش کودک و نوجوان
در جشنواره سی‌ونهم بخش کودک و نوجوان به اجراهای تکنوازی رده سنی ۷ تا ۱۸ سال در تمامی گونه‌های موسیقایی ایجاد شد. به طور جدی به اجراهای متفاوت در گونه‌های موسیقایی برای نخستین بار در تالار وحدت به بخش بانوان اهمیت داده شد.
در بخش رقابتی پژوهش برای نخستین بار به پایان‌نامه‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد و رساله‌های دکترا و بین‌رشته‌ای و نیز جایزه کتاب اختصاص داده شد. جایزه تک‌آهنگ‌ها برای نخستین بار در جشنواره سی‌ونهم نیز مورد داوری قرار گرفت.
آغاز جشنواره چهلم موسیقی فجر
جشنواره موسیقی فجر با تمام فرزار و نشیب‌ها امسال به چهلمین دوره خود رسید. در دهه ۷۰ جشنواره موسیقی فجر همزمان با سایر جشنواره‌های فیلم و تئاتر در دهه فجر و طی ۱۰ روز برگزار می‌شد، اما چند سالی است این جشنواره به صورت مستقل برگزار می‌شود. با این وجود روزهای برگزاری جشنواره به پنج روز رسیده بود ولی امسال تعداد روزهای جشنواره به ۶ روز رسید.
این جشنواره امروز سه‌شنبه، ۲۳ بهمن ماه با حضور فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، نیکنام حسینی‌پور مشاور وزیر و رئیس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی، نادره رضایی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، احمد صدری سرپرست دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدحسین اسماعیلی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رضا مهدوی دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، محمدعلی مرآتی مدیر اجرایی جشنواره و جمعی از اساتید و هنرمندان، تجلیل از حسن ریاحی آهنگساز و چهره ماندگار موسیقی و مدیر اسبق مرکز موسیقی سازمان صدا و سیما و آهنگساز سرود ملی ایران و حمید شاهنگیان آهنگساز و تنظیم‌کننده و آهنگساز اثر ماندگار «خمینی ای امام» در هنرستان موسیقی پسران آغاز شد.
در این مراسم ارکستر بادی برنجی هنرستان دختران و پسران، سرود ملی ساخته حسن ریاحی را اجرا کرد. این اجرا نه تنها آغاز جشنواره بود بلکه به مناسبت هشتاد سالگی ریاحی و با تجلیل از این آهنگساز که سابقه ۱۱ سال دبیری جشنواره موسیقی فجر را در کارنامه هنری خود دارد، برگزار شد.
همچنین در آیین افتتاح چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، جشن تولد ۷۵ سالگی حمید شاهنگیان آهنگساز و ملودی پرداز برجسته سرودهای انقلابی نیز همراه با تجلیل از این هنرمند برگزار شد.
حضور هزار و ۷۷۱ هنرمند در جشنواره چهلم
چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر به دبیری رضا مهدوی، ریاست احمد صدری، مدیریت اجرایی محمدعلی مرآتی به همت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری دفتر موسیقی ارشاد و انجمن موسیقی ایران و بنیاد رودکی تا ۲۹ بهمن ادامه دارد.
این جشنواره با حضور ۱۰۶ گروه موسیقی و یکهزار و ۷۷۱ هنرمند در تهران و ۲۱ استان برگزار می‌شود و در تهران میزبان ۶ گروه و هنرمند از کشورهای ترکیه، هند، هلند، تونس، اسپانیا و ارمنستان است و برخی از آنها اجراهای مشترکی را با هنرمندان ایرانی خواهند داشت.
جشنواره موسیقی فجر با بیش از ۱۱۰ اجرا در بخش‌های مختلف از جمله ارکسترال، ردیف دستگاهی، موسیقی نواحی و اقوام، موسیقی بین‌الملل و موسیقی بانوان و موسیقی کودک و نوجوان در ۱۰ سالن تهران؛ تالارهای وحدت، رودکی، اندیشه حوزه هنری، فرهنگسراهای نیاوران، ارسباران، بهمن، برج آزادی، سالن میلاد نمایشگاه، رُزمال و سالن وزارت کشور برگزار می‌شود.
تالارهای وحدت و رودکی به اجراهای ارکسترال، شب‌های اساتید و گروه‌های بین‌الملل و تالار اندیشه حوزه هنری به موسیقی ردیف دستگاهی و کودک و نوجوان و فرهنگسراهای نیاوران به اجرای ویژه بانوان اختصاص دارد.
فرهنگسرای ارسباران نیز میزبان اجراهای موسیقی کودک و نوجوان، هنرستان‌ها، دانشجویان و ارکستر بانوان ارسباران است و فرهنگسرای بهمن به اجرای ارکسترال گروه‌های موسیقی نواحی و برج آزادی نیز به اجراهای موسیقی نواحی در قالب شب استان‌ها اختصاص دارد. همچنین کنسرت‌های موسیقی پاپ در سالن‌های میلاد نمایشگاه بین‌المللی، رزمال و وزارت کشور برگزار می‌شود.
افزایش ۴۰ درصدی بانوان
چهلمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر با افزایش ۴۰ رصدی بانوان در تمام گونه‌های مختلف موسیقی مواجه بوده است و امسال ۱۲ گروه بانوان در سانس‌های ۱۶ و ۱۹ در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه می‌روند، اما در دوره‌های گذشته اجراهای بانوان در ساعت ۱۴ و در زمان نامناسبی بود که بانوان امکان حضور در این اجراها را نداشتند.
امسال جشنواره موسیقی فجر تغییرات دیگری هم داشت، بخش سرود در دوره چهلم به دلیل عدم موازی کاری با سایر رویدادهایی که امسال در این حوزه برگزار شد، حذف شد.
قرار بود در این دوره بخشی نیز به موسیقی رپ اختصاص داده شود که هنرمندان و فعالان این حوزه دعوت جشنواره را نپذیرفتند و این بخش از جشنواره حذف شد.
تخفیف به دانشجویان
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ستاد جشنواره چهلم موسیقی فجر برای قیمت‌گذاری اجراهای جشنواره به ارتقای سطح سلیقه موسیقایی به خصوص در گونه موسیقی دستگاهی و عدالت شنیداری برای تمام طبقات اجتماعی جامعه توجه و سعی کرده که قیمت‌ها را متعادل کند.
با دستور معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تمهیدات و تخفیف ۵۰ درصدی بلیت اجراها و ارکسترهای ویژه موسیقی برای هنرستان‌ها، دانشگاه‌ها و دانشجویان در نظر گرفته شده است تا آنان بتوانند از این رویداد استقبال کرده و بلیت اجراها را راحت‌تر خریداری کنند و سطح علمی و تئوری‌شان ارتقا پیدا کند. قیمت بلیت اجراهای صحنه‌ای این جشنواره از ۲۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان تعیین شد.
اجراهای روز نخست این رویداد به پاس یک عمر فعالیت هنری در حوزه موسیقی، پژوهش، تالیف، آهنگسازی و رهبری ارکستر ملی، به فرهاد فخرالدینی تقدیم شده است.