غده تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. در ادامه با عملکرد این غده و آنچه که در صورت داشتن اختلالات تیروئید یا ندول‌ها رخ می‌دهد، بیشتر آشنا خواهید شد.
به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ آیا تاکنون متوجه ورم کوچکی در گردنتان شده‌اید و آن را نادیده گرفته‌اید؟ بسیاری از افراد همین کار را می‌کنند تا اینکه با خستگی غیرقابل توضیح، تغییرات ناگهانی در وزن یا دشواری در بلع روبه‌رو می‌شوند. تیروئید یک غده کوچک پروانه‌ای شکل در گردن شما است که به تنظیم متابولیسم، سطح انرژی و حالت روحی کمک می‌کند. با این حال، اختلالات تیروئید و ندول‌ها معمولاً تا زمانی که بر زندگی روزمره تأثیر نگذارند، نادیده گرفته می‌شوند. در حالی که بیشتر ندول‌های تیروئید بی‌ضرر هستند، برخی از آنها می‌توانند به اندازه‌ای بزرگ شوند که باعث ناراحتی شوند یا در موارد نادر، نشانه‌ای از مشکلی جدی‌تر باشند. ما با دکتر نوین چاندراشخار، رادیولوژیست مداخله‌ای مشاور در بیمارستان گلینگلز BGS در بنگلور، صحبت کردیم که توضیح داد این ندول‌ها و تأثیرات آنها می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر کمک کرده و از بروز عوارض غیرضروری جلوگیری کند.
نقش غده تیروئید
"نام غده تیروئید از کلمه یونانی 'thyros' گرفته شده است که به معنای سپر است. این غده کوچک پروانه‌ای شکل در جلوی گردن قرار دارد و وزن آن تنها چند گرم و ابعادش ۳-۴ سانتی‌متر است"، دکتر چاندراشخار توضیح می‌دهند.
این غده درون‌ریز هورمون‌های T3 و T4 را ترشح می‌کند که هورمون‌های تیروئید هستند، همچنین TSH که هورمونی از غده هیپوفیز است و کلسیتونین که به تنظیم سطح کلسیم کمک می‌کند. وظایف غده تیروئید شامل کنترل فعالیت متابولیک در بدن، حفظ دمای بدن و رشد جسمی و ذهنی است.
علل اختلالات تیروئید
اختلالات تیروئید به دلیل دلایل مختلفی به یک مشکل رایج در سلامت تبدیل شده‌اند که شامل موارد زیر می‌شود:
- تغییرات در عادات غذایی
- استرس‌های جسمی و ذهنی
- پذیرش عادات سبک زندگی غربی
- کمبود فعالیت بدنی
"تمامی این عوامل، به طور مستقل یا ترکیبی، می‌توانند تعادل هورمونی در مرکز مغز که تنظیم‌کننده هورمون‌های تیروئید است را مختل کنند. زمانی که این محرک‌ها و مراکز کنترل به هم بریزند، مشکلات تیروئیدی به طور بالینی مشاهده می‌شوند"، دکتر چاندراشخار اضافه کردند.
انواع اختلالات تیروئید
اختلالات تیروئید به شرح زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- یوتیروئیدیسم: سطح هورمون‌های نرمال بدون علائم بالینی
- هیپوتیروئیدیسم: سطوح بالای TSH
- هیپرتیروئیدیسم: سطوح پایین TSH
علائم اختلالات تیروئید
علائم هیپوتیروئیدیسم
بر اساس موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، هیپوتیروئیدیسم یا کم‌کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید هورمون‌های تیروئیدی کافی تولید نکند. دکتر چاندراشخار علائم آن را به شرح زیر بیان می‌کنند:
- افزایش وزن غیرمعمول
- خستگی
- احساس سرما
- خشکی پوست
- اختلالات در چرخه قاعدگی در خانم‌ها
علائم هیپرتیروئیدیسم
بر اساس NIDDK، هیپرتیروئیدیسم یا پرکاری تیروئید زمانی است که غده تیروئید بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی تولید کند. علائمی که باید مراقب آنها باشید عبارتند از:
- کاهش وزن
- تپش قلب
- تعریق زیاد
- خونریزی شدید قاعدگی
- تحریک‌پذیری
ندول‌های تیروئید چیستند؟
"ندول‌های تیروئید شایع‌ترین تورم‌های غیرسرطانی هستند که در ناحیه گردن دیده می‌شوند و معمولاً با عدم تقارن در گردن، توسط فرد یا اعضای خانواده شناسایی می‌شوند. برخی از بیماران ممکن است علائمی مانند مشکلات در نوشیدن، بلع و دشواری در نفس کشیدن هنگام خواب داشته باشند، به‌ویژه زمانی که اندازه ندول بزرگ باشد"، دکتر چاندراشخار توضیح می‌دهند.
این ندول‌ها گاهی اوقات به دلیل سطوح غیرطبیعی هورمون‌های تیروئید در بدن ایجاد می‌شوند یا خود ندول‌ها می‌توانند باعث این عدم تعادل‌های هورمونی شوند که به آنها "ندول‌های خودمختار" یا "هیپرفانکشنینگ" گفته می‌شود.
تشخیص ندول‌های تیروئید
این ندول‌ها به راحتی با معاینه بالینی و سپس با استفاده از سونوگرافی تشخیص داده می‌شوند.
سونوگرافی روشی امن، قابل اعتماد و غیرتهاجمی برای ارزیابی تورم‌های تیروئید است. این روش به ارزیابی اندازه، ویژگی‌ها، شکل، سختی یا نرمی، وجود کلسیم غیرطبیعی و ویژگی‌هایی که به تغییرات سرطانی در ندول‌های تیروئید اشاره دارند، کمک می‌کند. ارزیابی سونوگرافی همراه با یک سیستم امتیازدهی به نام TIRADS می‌تواند به تحلیل این ویژگی‌ها کمک کند.
پس از این مرحله، رادیولوژیست مداخله‌ای یک تست ساده و سریع تحت عنوان آسپیرات سلولی با سوزن نازک (FNAC) انجام می‌دهد. "با هدایت سونوگرافی، سلول‌ها از ندول تیروئید گرفته می‌شوند تا دقیقاً ویژگی‌های غیرطبیعی نمونه‌برداری شوند. این روش به صورت سرپایی انجام می‌شود. سپس پاتولوژیست نمونه‌های FNAC را بررسی کرده و نتیجه‌گیری می‌کند که آیا نتایج خوش‌خیم است یا سرطانی"، دکتر چاندراشخار اضافه کردند.
خطرات ندول‌های تیروئید که درمان نشده‌اند
اگر درمان نشوند، ندول‌های تیروئید می‌توانند به موارد زیر منجر شوند:
- افزایش اندازه
- مشکلات تنفسی و بلع
- عدم تعادل عمده هورمون‌های تیروئید
- تبدیل به سرطان در صورتی که از ابتدا تغییرات دیسپلاستیک مرزی داشته باشند
درمان‌های سنتی: جراحی
قبلاً ندول‌های تیروئید خوش‌خیم با جراحی درمان می‌شدند، که در آن بخشی از غده تیروئید یا کل غده به همراه ندول غیرطبیعی برداشته می‌شد. این روش با خطراتی مانند بیهوشی عمومی، نیاز به بستری در بیمارستان، دوره نقاهت طولانی‌تر و جای زخم در گردن همراه است.
معایب جراحی برای مشکلات خوش‌خیم تیروئید، آسیب ناخواسته به عصب بازگشتی حلقی است که مسئول صدا است. "با این آسیب به عصب، بیمار ممکن است پس از جراحی دچار تغییر صدا شود که به آن گرفتگی صدا گفته می‌شود. علاوه بر این، ممکن است به هیپوتیروئیدیسم پس از عمل منجر شود که در آن بیمار مجبور به استفاده طولانی‌مدت از هورمون تیروئید برای عملکرد نرمال بدن خواهد بود"، دکتر چاندراشخار توضیح دادند.
درمان‌های پیشرفته و حداقل تهاجمی
تکنیک‌های پیشرفته رادیولوژی مداخله‌ای یک تغییر عمده در مدیریت ندول‌های خوش‌خیم تیروئید و گواتر ایجاد کرده‌اند. این تکنیک‌ها شامل ابدال میکروویو یا رادیوفرکانسی از ندول‌های تیروئید و امبولیزاسیون شریان‌های تیروئید هستند.
این روش‌ها به طور انتخابی غده غیرطبیعی را هدف قرار داده و بقیه غده تیروئید و عملکردهای طبیعی آن را حفظ می‌کنند. همچنین، این روش‌ها به صورت سرپایی انجام می‌شوند و نیاز به بستری در بیمارستان ندارند. آنها بازدهی سریع، کمترین خطر آسیب به عصب، بدون زخم و بدون درد و حداقل تهاجمی هستند. علاوه بر این، نتایج آنها با جراحی سنتی قابل مقایسه است.