جوان آنلاین: پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا با این هدف که مردم با پول‌های خرد ته جیب‌شان طلا بخرند ایجاد شده‌اند، مردم هم با هدف حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم و قیمت صعودی دلار به دنبال خرید دارایی امنی مثل طلا هستند تا با این فلز گرانبها از سرمایه و دارایی اندک خود محافظت کنند.
مردم از سال ۱۳۹۹ و ماجرای سرمایه‌گذاری در بورس تجربه شکست دارند. در آن زمان ترکیدن حباب بورس به شکست آنها منجر شد. پس از آن شکست، طلا به عنوان دارایی امن دیگری برای آنها جذاب شده است.
اخیراً سایت‌های آنلاین خرید و فروش طلا به دلیل اینکه امکان خرید طلای آب‌شده با ۱۰۰هزار تومان را فراهم کرده‌اند، مورد استقبال مردم قرار گرفته‌اند و در این میان، تبلیغات متعدد از بیلبورد‌های شهری گرفته تا رادیو و تلویزیون و فضای مجازی هم در اعتمادکردن مردم به این پلتفرم‌ها و همچنین خرید از آنها تأثیر قابل توجهی داشته است.
مردم تصور می‌کنند، خرید و فروش در این پلتفرم‌ها از طریق درگاه‌هایی انجام می‌شود که قانونی است و بانک مرکزی بر آنها نظارت دارد. همین موضوع باعث می‌شود مردم اعتماد کنند و با این فکر که این یک پلتفرم قانونی و تحت نظارت بانک مرکزی است اقدام به خرید طلا کنند.
صاحبنظران معتقدند در حوزه طلا بازار رگوله‌شده نداریم. اقدام به خرید طلا، تصمیم غیرمنطقی نیست، اما سرمایه‌گذاری در این بازار، به‌ویژه مدل آنلاین آن که به تازگی پا گرفته پرریسک است.
مثلاً در صندوق‌های طلا در بورس نظارت‌هایی از سوی شرکت بورس وجود دارد که تعیین کرده معادل طلایی که در صندوق است، باید دارایی‌هایی به شکل‌های مختلف مثل ارز وجود داشته باشد تا اگر یکی از این دارایی‌ها سقوط کرد، از سایر منابع موجود بتوان پول مردم را برگرداند، اما این پلتفرم‌ها، چون بازار رگوله‌شده‌ای ندارند، هیچ اطمینانی وجود ندارد که مردم بتوانند طلایی را که خریده‌اند، تحویل بگیرند.
هشدار نسبت به زیان احتمالی مردم
سیدجواد جهرمی، مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران در یک نشست خبری در خصوص اعتماد مردم و نحوه عملکرد پلتفرم‌های طلا به مردم هشدار داد.
وی گفت: آینده بورس کالا در توسعه بازار‌های مالی است و به جز خودرو و محصولات کشاورزی تقریباً تمام محصولات صنعتی و معدنی در بورس کالا عرضه و معامله می‌شود. بنا داریم سال آینده نسبت به ابزار‌های مالی در بورس کالا اقدام کنیم.
جهرمی ادامه می‌دهد: امسال عرضه نقره را در بورس کالا شروع کردیم و بنا داریم رویکرد توسعه ابزار‌های مالی را پیش بگیریم.
این مقام مسئول ادامه داد: سال گذشته به طور متوسط رکورد حجم معاملات طلا از ۶۲کیلوگرم در ماه به بالای ۸۰۰کیلوگرم رسید.
مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران تصریح کرد: ارزش شمش و سکه طلای موجود در خزانه‌های تحت نظارت بورس کالا حدود ۲ میلیارد دلار (۹/۱) است.
وی گفت: وظیفه بورس کالا ابزار‌سازی است تا برای هرکس بسته به نیازش امکان سرمایه‌گذاری و معامله داشته باشد.
جهرمی با تأکید بر اینکه قبل از اینکه بازار شمش طلا راه‌اندازی شود، دو سال مطالعه صورت گرفت، گفت: طلای آب‌شده استاندارد مشخصی ندارد.
این مقام مسئول در مورد پلتفرم‌های موجود فروش طلا با توجه به اینکه در بسیاری موارد امکان تحویل به میزان مورد نظر وجود ندارد، گفت: عملاً اوراق بهادار در حال معامله است.
جهرمی تصریح کرد: ایجاد هرگونه صندوق و گواهی سپرده نیازمند گرفتن مجوز از شورای بورس است. بر اساس قانون ضمن جلوگیری از صدور مجوز‌ها پیگیر این هستیم که هرگونه معامله در این موضوع به بورس منتقل شود.
به گفته مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران پلتفرم‌ها فقط می‌توانند مصنوعات طلا (انگشتر و زیورآلات) بفروشند و چنین معاملاتی اصلاً مجاز نیست و طی هفته‌های آینده در مورد آن تصمیم‌گیری خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: این پلتفرم‌ها در بهترین شرایط می‌توانند شمش‌های استاندارد کوچک بسازند و بفروشند، مانند سکه‌های گرمی ولی به هیچ وجه نباید از آن نگهداری کنند و باید مبادله شود و به صورت اوراق بهادار مورد معامله قرار نگیرد. معاملات اوراق بهادار به غیر از چارچوب بازار بورس غیرمجاز است.
این مقام مسئول ادامه داد: مشکل دیگر این پلتفرم‌ها این است که طلای آب‌شده به هیچ وجه همگن و یکسان نیست و استاندارد مشخصی ندارد. از کجا معلوم چه کسی چه طلای آب‌شده‌ای با چه ویژگی‌ای خریده است؟
وی گفت: ساعات معاملات بورس کالا گام به گام با اولویت صندوق‌ها توسعه خواهد یافت. در مورد تعطیلات پیش‌بینی‌نشده نیز باید گفت که قرارداد‌های مصادف با آن یا با جریمه مواجه می‌شود یا مورد فسخ قرار می‌گیرد که هر فسخ ۵درصد جریمه دارد و خریداران مجبورند برای دلیلی که مقصر نیستند، جریمه شوند. ما روزانه هزار قرارداد باز داریم که در چنین روز‌هایی عملاً ضرر‌های زیادی به خریداران تحمیل می‌شود.
مدیرعامل بورس کالا گفت: در سال آینده بورس کالا اقدام به تولید و صادرکردن شمش‌های گرمی با ضرب بورس کالا خواهیم کرد و شرایط تحویل آن اعلام خواهد شد.
جهرمی تصریح کرد: همه شمش‌های ورودی به بورس کالا تست شده است و بر اساس میزان ورودی گواهی و مجوز صادر می‌شود و به هیچ وجه امکان خالی‌فروشی در بورس کالا وجود ندارد.
وی ادامه داد: بورس کالا دماسنج است و عرضه و تقاضا را نشان می‌دهد، بنابراین آنچه در تابلوی معاملات صورت می‌گیرد، می‌تواند به سیاستگذار دید لازم را در مورد وضعیتی که در طرف عرضه و تقاضا وجود دارد، بدهد تا بتواند نسبت به تنظیم عرضه اقدام یا تقاضا را کنترل کند.
به گفته جهرمی بورس کالا بر عرضه نظارت دارد تا عرضه‌کننده با نحوه عرضه، نتواند قیمت را دستکاری و در قیمت‌گذاری اخلال ایجاد کند. این تصور که عرضه کننده در گران‌سازی اثر دارد، اشتباه است چراکه در بسیاری موارد توان عرضه‌کننده مثلاً ۲۰۰هزار تن است ولی تقاضای ۴۰۰هزار تنی وجود دارد. در چنین شرایطی عرضه‌کننده توانایی تأمین ندارد، اینجا عرضه‌کننده مقصر نیست، ما باید به روش دیگری تقاضای مازاد را تأمین کنیم. در موارد دیگر بعضاً تولید‌کننده برای از دست ندادن بازاری که به زحمت ایجاد کرده به ویژه در بازار جهانی، حاضر است برای حفظ جایگاه خود و باقی ماندن و ادامه بقا در بازار به هر قیمتی نیاز‌های خود را تأمین کند.