به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نامزدهای بخش خاطره جایزه کتاب سال دفاع مقدس مشخص شدند. دبیرخانه بیست و دومین جایزه کتاب سال دفاع مقدس پس از پایان داوری‌ها نامزدهای بخش‌های مختلف این جایزه را اعلام خواهد کرد.
خاطره‌نگاری دوران دفاع مقدس به‌عنوان یک منبع مهم برای درک بهتر از شرایط دفاع مقدس، زندگی روزمره رزمندگان، تأثیرات فرهنگی اجتماعی آن دوران، بیان واقعیت‌های دفاع مقدس، انتقال تجارب و احساسات رزمندگان دفاع مقدس به نسل‌های آینده و… مورد نظر هست.
اکنون در فرآیند داوری بیست‌ودومین دوره «نتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس» داوران گروه «خاطرات» از ۴۳۸ عنوان کتاب واصله به دبیرخانه این دوره، پس از بررسی‌های لازم و گفت‌وگو در جلسات حضوری؛ هفت اثر زیر به عنوان نامزدهای نهایی این گروه انتخاب و معرفی کردند.
«عروج از شاخه زیتون؛ روایت‌هایی درباره زندگی احمد متوسلیان (از کودکی تا اسارت)» / جواد کلاته‌عربی / انتشارات ایران
این کتاب مجموعه روایت‌های متفاوتی است از زندگانی فرمانده جاویدنام، حاج احمد متوسلیان که از سوی انتشارات ایران در ۳۳ فصل به رشته تحریر درآمده است. این مجموعه روایت‌ها حاصل مصاحبه‌هایی مفصل با افراد مختلفی است که هر یک در مقطعی از زندگی حاج احمد یعنی از تولد تا اسارات همراه، همنشین و هم‌رزم او بوده و هر کدام از منظر خود به بیان خاطرات و تصویر ذهنی‌شان از زندگی و زمانۀ این فرمانده جنگ (کودکی و نوجوانی او در محله بازار و تهران تا دوران جوانی و دانشجویی، مبارزات انقلابی و نیز حضور در ناآرامی‌های کردستان، جبهه‌های جنوب و کشور لبنان) پرداخته‌اند.
«بدون مرز: خاطرات شفاهی سیدعلی‌اکبر طباطبایی جانشین فرماندهی سپاه در سوریه» / گلعلی بابایی / خط مقدم
گلعلی بابایی در این کتاب، پای صحبت‌های سید علی‌اکبر طباطبائی، جانشین فرماندهی سپاه در سوریه نشسته و خاطرات او را برایمان به رشته تحریر درآورده است.
او خاطراتش از کودکی و نوجوانیِ متصل به انقلاب را برایمان می‌گوید و در ادامه از چگونگی تشکیل سپاه و ورود خود به آن و از عملیات‌های مختلفی که حضور داشته می‌گوید، اما خاطرات جنگی او به دوران هشت ساله خلاصه نمی‌شود. او از مأموریت‌های متعدد خود به بوسنی و هرزگوین، سرزمین سبز مسلمانان در قلب اروپا و جنگ دهه ۹۰ میلادی و ناگفته‌های حضور ده ساله‌اش در قاره سیاه و برخی کشورهای آنجا نیز سخن گفته و بُعد دیگری از انقلاب اسلامی ایران را پیش‌روی مخاطب خود نشان می‌دهد.
«کتاب‌ها شیمیایی نمی‌شوند؛ خاطرات شیخ صلاح عسگرپور» / محبوبه شمشیرگرها / روایت فتح
«کتاب‌ها شیمیایی نمی‌شوند» نوشته محبوبه شمشیرگرها خاطرات صالح عبدالامیر عسکرپور است. او رزمنده دفاع مقدس بود که در شهر کربلا از خانواده‌ای ایرانی الاصل به دنیا آمده بود. خاندان آن‌ها از یزد به کربلا مهاجرت کرده بودند و در این شهر صاحب چندین حمام بودند. صالح در دوران قدرت گرفتن رژیم بعث در این کشور بزرگ شد و به گروه‌های انقلابی پیوست که سبب شد از عراق اخراج شود. او در زمان دفاع مقدس به عنوان نیروی اطلاعات و عملیات فعالیت کرد و مسوول تخلیه اطلاعات از افسران بعثی بود. کار مهم و ماندگار او در سال‌های پس از جنگ بود. او ماموریت یافت تا به دلیل آشنایی با فرهنگ و جغرافیای عراق و آگاهی نسبت به مسائل نظامی به ضبط خاطرات فرماندهان رژیم عراق بپردازد. در این مسیر او توانست صدها ساعت با افراد مهمی گفتگو و مصاحبه کند که سمت‌های مهمی در ارتش رژیم بعث داشتند و اطلاعات مفیدی پیرامون جنگ در یاد داشتند. تجربه بازگشت به عراق و جمع آوری این اطلاعات مهمترین بخش این کتاب است.
«فرار؛ بیست‌وشش خاطره از فرار اسیران عراقی از اردوگاه‌های ایران» / نسرین ساداتیان و اصغر عزیزی / سوره مهر
این کتاب بیست و شش خاطره از فرار اسیران عراقی از اردوگاه‌های ایران را روایت می‌کند.«فرار» حاصل تحقیق و مصاحبه‌های «نسرین ساداتیان» با همراهی «اصغر عزیزی» عضو کمیسیون نگهداری اسیران عراقی است. «فرار» نشان از سال‌ها تجربه و قدرت دفاعی ایران در دوران هشت سال دفاع‌مقدس و سال‌های بعد از آن را دارد. ساداتیان در «فرار» سعی کرده نقاط کور و بکری که در صفحه خاطرات مقاومت باقی مانده است به تصویر بکشد.
بیست‌وشش خاطره شیرین، جذاب و خواندنی کتاب، از زبان راویان مختلفی است که از ساعت‌های اولیه فرار در محل خدمت خود حاضر بوده و شاهد عینی فرار و حادثه‌های بعد از آن بوده‌اند. دو نفر از آن‌ها به نام سرهنگ حمید صاحب‌قلم و ستوان دوم ماشاالله فراهانی از دنیا رفته‌اند. برخی راویان از شهرستان‌ها به تهران آمدند، بعضی هم ساکن تهران بوده‌اند و خاطرات‌شان را در دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری بازگو کرده‌اند.
«پروازهای بی بازگشت؛ خاطرات سیدمحسن خوشدل از هشت سال دفاع مقدس» / مصطفی رحیمی / مرز و بوم
سید محسن خوشدل جزو کسانی بودند که در واحد ضد زره سپاه محمد رسول‌الله فعالیت داشت. او از سن هفده سالگی در واحد موشکی ذوالفقار تیپ محمد رسول الله به صورت تخصصی کار خودش را شروع کرد و یکی از موشک‌های ضد زره آن موقع که نامش مایولتکاست کارش را آغاز و نخستین تانک را در مهرماه سال ۱۳۶۱ منهدم می‌کند. او با همین موشک توانست در عملیات بدر کارهای مهمی را انجام دهد. خوشدل طی حضور در جنگ هفت بار مجروح شد که شدیدترین آن در خرداد ۶۷ روی داد و برای مداوا به خارج از کشور منتقل شد.
کتاب خاطرات خوشدل در پنج فصل با پژوهش و گردآوری مصطفی رحیمی تدوین و تالیف شده است که در این خاطرات به جزئیات عملیات‌هایی توجه کرده که در آن حضور داشته است. لذا در فصل نخست «سفر به سرزمین رویاها» ورود به جبهه از عملیات فتح‌المبین تا عملیات والفجر مقدماتی را مرور کرده است. د ر «مسافران باغ هوگانی» عملیات والفجر یک تا عملیات خیبر را شرح می‌دهد.
«پسر آشیخ محمود» / حسین علایی / انتشارات ایران
«پسر آشیخ محمود» خاطرات زندگی پرفراز و نشیب حسین علایی از فرماندهان ارشد دوران هشت سال دفاع مقدس و مدیران کشور در عرصه‌های مختلف بعد دورۀ جنگ است. علایی در این کتاب با شرح جزئیات، به روایت دقایق حیات خود از تولد، کودکی تا بحبوحه‌های انقلاب، دفاع مقدس و پس از آن پرداخته است. در واقع، خوانندۀ این کتاب از دریچۀ نگاه حسین علایی به فراسوی مهمترین وقایع و رخدادهای کشور در نیم‌قرن گذشته ورود پیدا کرده و از نزدیک با فرایند تصمیم‌گیری‌های کلان کشور آشنا می‌شود و در جریان امور نا گفته‌ای قرار می‌گیرد که در این تصمیمات تأثیرگذار بوده‌اند. از نقاط قوت کتاب حاضر که از منظری دیگر مناقشه‌برانگیز هم خواهد بود، می‌توان به صراحت بالای راوی در بیان دیدگاه‌هایش در حوزۀ مدیریت کلانن کشور در زمان جنگ و رخدادهای پس از آن اشاره کرد که آن را از آثار مشابه خود متفاوت می‌سازد.
«خبرنگار غیراعزامی» / سجاد محقق / خط مقدم
این کتاب به قلم سجاد محقق خاطرات جمیل‌ُالشیخ خبرنگار شبکه العالم در فوعه و کَفَریا در سوریه را روایت می کند. کتاب، حاصل ۵۶ ساعت گفتگو با جمیل‌الشیخ خبرنگار شبکه العالم است و از روزهای کودکی او در سوریه تا تجربیات تلخ و شیرین در دوران محاصره و مهاجرت به ایران را به تصویر می‌کشد و خواننده را به سفری پرفراز و نشیب در قلب بحران سوریه می‌برد.
اختتامیه و اعلام برندگان این بخش در دهه اول اسفندماه ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد و علاقه‌مندان به ادبیات خاطره‌نگاری می‌توانند از نزدیک شاهد این رویداد مهم فرهنگی باشند.
∎