گروه جامعه: ۱۸ بهمن‌ماه اتوبوس حامل دانش آموزان کرمانی در محور سیرچ _کرمان بر اثر سانحه رانندگی واژگون شده و در پی آن ۴ نفر از دانش‌آموزان و یک مربی و فرزندش جان باخته و ۳۵ دانش‌آموز دیگر در بیمارستان بستری شدند. حوالی ساعت ۹ صبح جمعه ۱۹ بهمن اتوبوسی با ۲۲ سرنشین واژگون شد که در این حادثه ۲۰ نفر مصدوم و ۲ نفر فوت شدند. آنطور که رسانه‌ها از فرماندار دلیجان نقل کرده‌اند، علت این سانحه تخطی راننده از سرعت مطمئنه بود.
∎
جاده، خودرو و راننده
به گزارش فرازدیلی، جاده، خودرو و راننده سه مقصر تصادفات رانندگی به حساب می‌آیند و در هر حادثه‌ای یکی از این عوامل پررنگ‌تر و مقصر اصلی اعلام می‌شود. وضعیت ایمنی وسایل نقلیه در ایران، فرسودگی سیستم حمل و نقل عمومی، بی‌احتیاطی رانندگان و عدم توسعه و ایمن‌سازی شبکه جاده‌ای از علل حوادث جاده‌ای به حساب می‌آیند. برای مثال بر اساس اظهار نظر پلیس راهور در سال ۱۴۰۲، سهم وسایل نقلیه در تصادفات ۱۲ درصد است. بیش از ۱۰۰ نقطه کور در جاده‌های کشور و ۳۰ هزار نقطه حادثه خیز در راه‌ها نیز در این تعداد از تصادفات جاده‌ای بی‌تاثیر نیستند. نبود خط‌کشی اصولی، کیفیت نامناسب آسفالت‌ها، کیفیت پایین تابلو‌های هشداردهنده و. نیز از عوامل تصادف‌های رانندگی هستند. سهم خطای انسانی نیز حدود ۵۲ درصد است و برای کاهش این خطا نیز خودروسازان در تلاش هستند از فناوری‌های کمکی راننده در تکنولوژی جدید ساخت خودرو‌ها استفاده کنند.
مرگ ۱۵۰ هزار نفر در تصادفات ۹ ماهه
در تابستان ۱۴۰۳، به‌طور میانگین هر روز ۵۹ نفر در ایران بر اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. همانطور که چندی پیش، مشاور وزیر بهداشت اعلام کرده در دو تا سه سال اخیر، روند نزولی کاهش تصادفات و مرگ‌ومیر‌ها معکوس شده است و شاهد افزایش آمار تصادفات و تلفات جاده‌ای هستیم. بنا بر اطلاعات سایت پزشکی قانونی، در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۳، ۱۴۹ هزار و ۴۵ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند و در همین زمان ۲۹۸ هزار و ۲۵۰ نفر مصدوم شدند. آمار تصادفات رانندگی نوروز ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲.۴ درصد افزایش یافت به ۱۰۲ هزار تصادف رسید.
آمار‌های بین‌المللی چه می‌گویند؟
ایران از نظر تعداد سوانح جاده‌ای در میان کشور‌های و در مقایسه با بیشتر کشور‌های همجوار وضعیت قابل قبولی ندارد. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، کشور‌های کم‌درآمد دارای بالاترین نرخ سالانه مرگ‌ومیر جاده‌ای هستند که حدود ۲۴.۱ مرگ در هر ۱۰۰،۰۰۰ نفر جمعیت را شامل می‌شود. در مقابل، کشور‌های پردرآمد دارای پایین‌ترین میزان مرگ‌ومیر جاده‌ای هستند که حدود ۹.۲ مرگ در هر صد هزار نفر جمعیت گزارش شده است. در سال ۲۰۲۳، تعداد ۲۰ هزار و ۴۰۰ مرگ ناشی از تصادفات رانندگی در اتحادیه اروپا ثبت شد همچنین در سال ۲۰۲۲، تعداد ۴۲ هزار ۷۹۵ نفر فوتی در اثر تصادفات جاده‌ای ایالات متحده جان خود را از دست داده‌اند. براساس آمار‌های بین‌المللی، در سال ۱۴۰۲ نرخ مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات رانندگی در ایران در ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت حدود ۲۳ نفر بود. در این شاخص ایران در منطقۀ خاورمیانه و شمال آفریقا جزو پنج کشور با بدترین وضعیت را بعد از عربستان، یمن، عراق، و لیبی داشت. در مقابل، کشور‌های توسعه‌یافته‌ای مانند ایسلند با ۲.۸ مرگ در هر صد هزار نفر و سوئد در رتبه‌های پایین‌تری از نظر مرگ‌ومیر‌های جاده‌ای قرار دارند.
بار ۸۰ درصد از سفر‌ها بر دوش اتوبوس‌های فرسوده
بر اساس آمار‌های موجود، بیش از ۸۰ درصد از سفر‌های بین شهری در ایران با اتوبوس انجام می‌شود. این در حالی است که فرسودگی و کمبود اتوبوس‌ها در کشور نمایان است و این کمبود در ایام پیک سفر‌ها مانند اربعین و نوروز بیشتر خود را نشان می‌دهد. همان طور که رئیس هیات مدیره اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری کشور می‌گوید تنها در دو سال اخیر تعداد اتوبوس‌های برون شهری از ۱۵ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس به ۶ هزار و ۵۰۰ دستگاه رسیده است. همچنین از ابتدای کرونا تا اواسط سال ۱۴۰۳، هفت دستگاه اتوبوس زمین گیر و از ناوگان اتوبوسی کشور حذف شده‌اند. این در صورتی است که تنها در در ۱۰ ماه نخست سال ۱۴۰۲، ۷۲ میلیون مسافر با اتوبوس برون شهری به سفر رفته‌اند. این در صورتی است که بر اساس گزارش اندیشکده حکمرانی شریف، فقط دو و نیم میلیون نفر از جمعیت کل کشور یعنی چهار درصد از مردم به صورت مستمر از حمل‌ونقل هوائی برای انجام سفر‌های خود استفاده می‌کنند.
زیان و کمبود در حمل و نقل ریلی
حمل‌ونقل ریلی در ایران سهم کمی از جابه‌جایی مسافران دارد و بخش عمده سفر‌ها از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای انجام می‌شود. وضعیت حمل‌ونقل ریلی در ایران بحرانی است و مسافرت با قطار در حال تبدیل به رویای غیرممکن است. فرسودگی ناوگان و کمبود لکوموتیو و واگن از مهم‌ترین مشکلات این حوزه است. به‌طوری‌که متوسط عمر واگن‌های مسافری ۳۰ سال است و از ۱۰۰۰ واگن فعال موجود، بسیاری بلااستفاده مانده‌اند. بر اساس آمار‌ها شرکت‌های ریلی ایران با زیان ۸۰۰ میلیارد تومانی رو به رو هستند.
به نظر می‌رسد راه کاهش تصادفات جاده‌ای از مسیر توسعه حمل و نقل ریلی و قطار‌ها می‌گذرد. این روز‌ها خرید بلیت قطار با برنده شدن لاتاری تفاوتی ندارد. واگن‌های قطار‌های به قدری فرسوده‌اند که امکان دریافت خدمات حداقلی در سفر‌ها وجود ندارد. وقتی ۸۰ درصد از سفر‌های بین شهری در ایران را اتوبوس‌ها انجام می‌دهند نمی‌توان تنها مقصر‌های این حوادث‌ها را خودرو، راننده و جاده دانست بلکه عدم توسعه حمل و نقل ریلی در ایران یکی از علل اصلی آمار بالای حوادث جاده‌ای است.
به گزارش فرازدیلی، جاده، خودرو و راننده سه مقصر تصادفات رانندگی به حساب می‌آیند و در هر حادثه‌ای یکی از این عوامل پررنگ‌تر و مقصر اصلی اعلام می‌شود. وضعیت ایمنی وسایل نقلیه در ایران، فرسودگی سیستم حمل و نقل عمومی، بی‌احتیاطی رانندگان و عدم توسعه و ایمن‌سازی شبکه جاده‌ای از علل حوادث جاده‌ای به حساب می‌آیند. برای مثال بر اساس اظهار نظر پلیس راهور در سال ۱۴۰۲، سهم وسایل نقلیه در تصادفات ۱۲ درصد است. بیش از ۱۰۰ نقطه کور در جاده‌های کشور و ۳۰ هزار نقطه حادثه خیز در راه‌ها نیز در این تعداد از تصادفات جاده‌ای بی‌تاثیر نیستند. نبود خط‌کشی اصولی، کیفیت نامناسب آسفالت‌ها، کیفیت پایین تابلو‌های هشداردهنده و. نیز از عوامل تصادف‌های رانندگی هستند. سهم خطای انسانی نیز حدود ۵۲ درصد است و برای کاهش این خطا نیز خودروسازان در تلاش هستند از فناوری‌های کمکی راننده در تکنولوژی جدید ساخت خودرو‌ها استفاده کنند.
مرگ ۱۵۰ هزار نفر در تصادفات ۹ ماهه
در تابستان ۱۴۰۳، به‌طور میانگین هر روز ۵۹ نفر در ایران بر اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند. همانطور که چندی پیش، مشاور وزیر بهداشت اعلام کرده در دو تا سه سال اخیر، روند نزولی کاهش تصادفات و مرگ‌ومیر‌ها معکوس شده است و شاهد افزایش آمار تصادفات و تلفات جاده‌ای هستیم. بنا بر اطلاعات سایت پزشکی قانونی، در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۳، ۱۴۹ هزار و ۴۵ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست داده‌اند و در همین زمان ۲۹۸ هزار و ۲۵۰ نفر مصدوم شدند. آمار تصادفات رانندگی نوروز ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۲.۴ درصد افزایش یافت به ۱۰۲ هزار تصادف رسید.
آمار‌های بین‌المللی چه می‌گویند؟
ایران از نظر تعداد سوانح جاده‌ای در میان کشور‌های و در مقایسه با بیشتر کشور‌های همجوار وضعیت قابل قبولی ندارد. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، کشور‌های کم‌درآمد دارای بالاترین نرخ سالانه مرگ‌ومیر جاده‌ای هستند که حدود ۲۴.۱ مرگ در هر ۱۰۰،۰۰۰ نفر جمعیت را شامل می‌شود. در مقابل، کشور‌های پردرآمد دارای پایین‌ترین میزان مرگ‌ومیر جاده‌ای هستند که حدود ۹.۲ مرگ در هر صد هزار نفر جمعیت گزارش شده است. در سال ۲۰۲۳، تعداد ۲۰ هزار و ۴۰۰ مرگ ناشی از تصادفات رانندگی در اتحادیه اروپا ثبت شد همچنین در سال ۲۰۲۲، تعداد ۴۲ هزار ۷۹۵ نفر فوتی در اثر تصادفات جاده‌ای ایالات متحده جان خود را از دست داده‌اند. براساس آمار‌های بین‌المللی، در سال ۱۴۰۲ نرخ مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات رانندگی در ایران در ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت حدود ۲۳ نفر بود. در این شاخص ایران در منطقۀ خاورمیانه و شمال آفریقا جزو پنج کشور با بدترین وضعیت را بعد از عربستان، یمن، عراق، و لیبی داشت. در مقابل، کشور‌های توسعه‌یافته‌ای مانند ایسلند با ۲.۸ مرگ در هر صد هزار نفر و سوئد در رتبه‌های پایین‌تری از نظر مرگ‌ومیر‌های جاده‌ای قرار دارند.
بار ۸۰ درصد از سفر‌ها بر دوش اتوبوس‌های فرسوده
بر اساس آمار‌های موجود، بیش از ۸۰ درصد از سفر‌های بین شهری در ایران با اتوبوس انجام می‌شود. این در حالی است که فرسودگی و کمبود اتوبوس‌ها در کشور نمایان است و این کمبود در ایام پیک سفر‌ها مانند اربعین و نوروز بیشتر خود را نشان می‌دهد. همان طور که رئیس هیات مدیره اتحادیه شرکت‌های تعاونی مسافربری کشور می‌گوید تنها در دو سال اخیر تعداد اتوبوس‌های برون شهری از ۱۵ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس به ۶ هزار و ۵۰۰ دستگاه رسیده است. همچنین از ابتدای کرونا تا اواسط سال ۱۴۰۳، هفت دستگاه اتوبوس زمین گیر و از ناوگان اتوبوسی کشور حذف شده‌اند. این در صورتی است که تنها در در ۱۰ ماه نخست سال ۱۴۰۲، ۷۲ میلیون مسافر با اتوبوس برون شهری به سفر رفته‌اند. این در صورتی است که بر اساس گزارش اندیشکده حکمرانی شریف، فقط دو و نیم میلیون نفر از جمعیت کل کشور یعنی چهار درصد از مردم به صورت مستمر از حمل‌ونقل هوائی برای انجام سفر‌های خود استفاده می‌کنند.
زیان و کمبود در حمل و نقل ریلی
حمل‌ونقل ریلی در ایران سهم کمی از جابه‌جایی مسافران دارد و بخش عمده سفر‌ها از طریق حمل‌ونقل جاده‌ای انجام می‌شود. وضعیت حمل‌ونقل ریلی در ایران بحرانی است و مسافرت با قطار در حال تبدیل به رویای غیرممکن است. فرسودگی ناوگان و کمبود لکوموتیو و واگن از مهم‌ترین مشکلات این حوزه است. به‌طوری‌که متوسط عمر واگن‌های مسافری ۳۰ سال است و از ۱۰۰۰ واگن فعال موجود، بسیاری بلااستفاده مانده‌اند. بر اساس آمار‌ها شرکت‌های ریلی ایران با زیان ۸۰۰ میلیارد تومانی رو به رو هستند.
به نظر می‌رسد راه کاهش تصادفات جاده‌ای از مسیر توسعه حمل و نقل ریلی و قطار‌ها می‌گذرد. این روز‌ها خرید بلیت قطار با برنده شدن لاتاری تفاوتی ندارد. واگن‌های قطار‌های به قدری فرسوده‌اند که امکان دریافت خدمات حداقلی در سفر‌ها وجود ندارد. وقتی ۸۰ درصد از سفر‌های بین شهری در ایران را اتوبوس‌ها انجام می‌دهند نمی‌توان تنها مقصر‌های این حوادث‌ها را خودرو، راننده و جاده دانست بلکه عدم توسعه حمل و نقل ریلی در ایران یکی از علل اصلی آمار بالای حوادث جاده‌ای است.