مزایای ظاهری و واقعیت‌های پنهان
مسلماً یکی از مزایای بارز سپرده‌های بانکی، تضمین امنیت سرمایه است. وقتی پول خود را در بانک می‌گذارید، می‌توانید اطمینان داشته باشید که ریسک‌های زیادی آن را تهدید نمی‌کند. به‌ویژه که بانک‌ها به طور کلی تحت نظارت بانک مرکزی هستند و سرمایه‌گذاری‌ها تحت پوشش بیمه قرار دارند. این ویژگی باعث می‌شود که سپرده‌گذاری در بانک‌ها برای کسانی که به دنبال حفظ اصل سرمایه خود هستند، جذاب باشد.
از طرف دیگر، نرخ سود سپرده‌ها در بانک‌ها معمولاً به صورت ثابت و در دوره‌های زمانی معین (ماهانه یا سالانه) پرداخت می‌شود. این ویژگی، از یک‌سو، به افراد امکان می‌دهد که برنامه‌ریزی مالی دقیقی داشته باشند و از سوی دیگر، اطمینان از دریافت سود تضمین شده برای آن‌ها ایجاد می‌کند. همچنین، دسترسی سریع به پول نقد نیز یکی دیگر از مزایای سپرده‌های کوتاه‌مدت است.
معایب سود سپرده‌ها در برابر تورم
با این حال، این مزایای ظاهری نمی‌توانند تمام واقعیت‌ها را پنهان کنند. مهم‌ترین چالشی که سپرده‌گذاران با آن مواجه هستند، تورم است. اگرچه نرخ سود سپرده‌ها ممکن است در شرایط مختلف ثابت و پیش‌بینی‌پذیر باشد، اما اگر نرخ تورم از این سود بالاتر باشد، عملاً ارزش واقعی سرمایه کاهش می‌یابد.
برای مثال، با وجود اینکه در سال ۱۴۰۳، نرخ سود سپرده‌های بانکی به ۲۰.۵ درصد رسید، اما نرخ تورم در همان سال به بیش از ۳۲ درصد رسید. به این ترتیب، سپرده‌گذار با وجود افزایش مبلغ سپرده‌اش، قدرت خرید خود را از دست می‌دهد. این روند در بسیاری از شرایط اقتصادی کشور به وضوح قابل مشاهده است: افزایش قیمت‌ها باعث می‌شود که سود بانکی نتواند حتی ارزش واقعی پول را حفظ کند.
جایگزین‌های جذاب‌تر
به نوشته فرارو، در مقایسه با سایر روش‌های سرمایه‌گذاری، سود سپرده‌های بانکی در ایران اغلب عقب‌تر از بازارهای دیگر مانند طلا، سکه، ارز یا حتی بورس قرار دارد. در حالی که سرمایه‌گذاران در بازارهای دیگر توانسته‌اند با رشد قابل توجهی در طول یک سال گذشته مواجه شوند، سپرده‌گذاران بانکی غالباً با زیان واقعی روبرو هستند. به‌طور خاص، قیمت طلا و سکه در یک سال اخیر بیش از ۱۰۰ درصد رشد داشته‌اند، در حالی که سپرده‌گذاران بانکی تنها به ۲۰.۵ درصد سود دست یافته‌اند.
این مقایسه نشان می‌دهد که اگر هدف از سرمایه‌گذاری تنها حفظ و افزایش ارزش سرمایه باشد، سپرده‌گذاری در بانک‌ها انتخابی ایده‌آل نخواهد بود. بسیاری از افراد با ورود به بازارهایی مانند طلا یا ارز، توانسته‌اند از نرخ‌های سود بالاتری بهره‌مند شوند و در عین حال ریسک‌های متعددی را پذیرفته‌اند.
گواهی سپرده بانکی: سود بیشتر، اما با ریسک‌های پنهان
برای جلب توجه سرمایه‌گذاران بیشتر، بانک‌ها اخیراً گواهی سپرده‌های بانکی را با نرخ‌های سود بالاتر معرفی کرده‌اند. این گواهی‌ها به‌طور معمول با نرخ‌هایی مانند ۳۰ درصد منتشر می‌شوند که به‌نظر جذاب می‌آیند. اما این ابزار نیز به نوبه خود با چالش‌هایی مانند افزایش نقدینگی و احتمال تورم بیشتر روبرو است. به‌علاوه، گواهی‌های سپرده معمولاً در شرایطی با نرخ‌های بالاتر از سپرده‌های عادی عرضه می‌شوند که ممکن است منجر به کاهش اعتماد به دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری شود.
در نهایت، باید اذعان کرد که سود سپرده بانکی با توجه به شرایط تورمی و اقتصادی موجود در ایران نمی‌تواند به‌طور کامل از ارزش واقعی سرمایه محافظت کند. اگرچه این نوع سرمایه‌گذاری همچنان از امنیت بالایی برخوردار است، اما اگر هدف شما حفظ و افزایش سرمایه باشد، احتمالاً گزینه‌های دیگری مانند طلا، سکه یا بازار ارز مناسب‌تر خواهند بود. بنابراین، سپرده‌گذاری در بانک‌ها باید با دقت و توجه به شرایط اقتصادی و تورم کشور انتخاب شود و افراد باید به این نکته توجه داشته باشند که این روش نه تنها سود کمتری نسبت به سایر بازارها دارد، بلکه به تدریج با کاهش قدرت خرید مواجه می‌شود.
∎